50°14′18″N 18°17′07″E/50,238333 18,285278Dziergowice
| |||
| |||
| |||
| Państwo |  Polska
| ||
| Województwo | opolskie | ||
| Powiat | kędzierzyńsko-kozielski | ||
| Gmina | Bierawa | ||
| Liczba ludności (2005) | 2556[1] | ||
| Strefa numeracyjna | 77 | ||
| Kod pocztowy | 47-244[2] | ||
| Tablice rejestracyjne | OK | ||
| SIMC | 0491618 | ||
Położenie na mapie gminy Bierawa   Dziergowice | |||
Położenie na mapie Polski  Dziergowice | |||
Położenie na mapie województwa opolskiego  Dziergowice | |||
Położenie na mapie powiatu kędzierzyńsko-kozielskiego  Dziergowice | |||
| 50°14′18″N 18°17′07″E/50,238333 18,285278
| |||
| Strona internetowa miejscowości | |||
Dziergowice (dodatkowa nazwa w j. niem. Oderwalde[3], do 1931 Dziergowitz) – wieś w Polsce położona w województwie opolskim, w powiecie kędzierzyńsko-kozielskim, w gminie Bierawa.
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0998145 | Grobla | przysiółek |
| 0998151 | Księża Łąka | przysiółek |
Spis treści
Nazwa[edytuj | edytuj kod]
Nazwa miejscowości ma średniowieczną metrykę. Notowana jest w różnych formach w historycznych dokumentach od XIV wieku. Po raz pierwszy jako Dirgowicz (1380), Dzirgowyecz, Dyrgowicz (1564), Dziergowice (1679), Dziergovitz (1687/88), Dziergowitz, Dziergowice (1845), Dziergowice (Dziergowitz) - Oderwalde (1939)[6]. W alfabetycznym spisie miejscowości na terenie Śląska wydanym w 1830 roku we Wrocławiu przez Johanna Knie wieś występuje pod obecnie używaną, polską nazwą Dziergowice oraz niemiecką nazwą Dziergowitz[7].
Nazwa doczekała się teorii na temat znaczenia. Niemiecki nauczyciel Heinrich Adamy w swoim dziele o nazwach miejscowych na Śląsku wydanym w 1888 roku we Wrocławiu jako najstarszą nazwę wymienia Dziergowice podając znaczenie "Lehngut, Lehnbesitz" wywodząc ją z języka polskiego "Dziedziczna dzierżawa, własność"[8]. Nazwa ta miała zostać później fonetycznie zgermanizowana na Dziergowitz[8]. Zgodna ze znaczeniem podanym przez badacza pierwotna nazwa wsi powinna brzmieć Dzierżawice. Obecnie językoznawcy za pierwotną formę uznają Dzirzgowice i wywodzą ją od nazwy osobowej Dzirzg z dodanym sufiksem -owice. Jest to słowiańska nazwa oznaczająca dziergać, dzierzgać i wywodzi się od prasłowiańskiego drgati - targać, szarpać. Nazwa ta przejęta została do języka niemieckiego z dodaniem końcówki -witz, a w XX wieku została zrepolonizowana na Dziergowice[6].
W okresie hitlerowskim niemiecka administracja zmieniła nazwę na nową, ahistoryczną i całkowicie niemiecką Oderwalde[6] w wyniku czego utraciła ona swoje pierwotne znaczenie.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Najstarsze wzmianki o wsi Dziergowice pochodzą z 1274. Na ziemiach należących do księcia Raciborskiego rycerz Henryk zakłada osadę. 22 czerwca 1919 roku 80 osób, do których nie dotarła informacja o odwołaniu planowanego powstania, w wyznaczonym terminie powstało przeciwko Niemcom, zajmując lokalne urzędy niemieckie. Zdekonspirowani spiskowcy musieli uchodzić do Polski[9]. Także w miejscowości znajdowała się najstarsza karczma nad Odrą oraz port rzeczny transportujący głównie drewno.
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
Według rejestru Narodowego Instytutu Dziedzictwa na listę zabytków wpisane są[10]:
- cmentarz parafialny
- kaplica cmentarna, szachulcowa, zabytkowa z 1794 r., znajduje się niedaleko kościoła
- mogiły zbiorowe powstańców śląskich
inne zabytki:
- kościół pod wezwaniem św. Anny, neogotycki, konsekrowany w 1906 roku.
Edukacja[edytuj | edytuj kod]
- Publiczna Szkoła Podstawowa w Dziergowicach, ul.Kozielska 8
- Zespół Szkół Dwujęzycznych w Solarni, ul. Raciborska 42
- Przedszkole
Sport[edytuj | edytuj kod]
W miejscowości znajduje się klub sportowy Odrzanka Dziergowice. Oprócz sekcji piłki nożnej jest tutaj także sekcja psich zaprzęgów Czemi, która odnosi sukcesy na tle krajowym i międzynarodowym. Klub rozwija się bardzo dynamicznie oraz odnosi wiele sukcesów w dziedzinie sportu.
Gospodarka[edytuj | edytuj kod]
Wieś ma charakter przemysłowo-rolniczy. Swoją siedzibę ma tutaj: Opolska Kopalnia Surowców Mineralnych Sp. z o.o. Kopalnia Dziergowice. Kopalnia produkuje żwiry, piaski, grysy i różne mieszanki.
Przy kopalni znajdują się zbiorniki wodne powstałe po wydobyciu żwiru i piasku, wykorzystywane w sezonie letnim jako kąpieliska. W ich pobliżu znajduje się ośrodek wypoczynkowy.
Niedaleko stacji kolejowej znajduje się KOLMECH zajmujący się renowacją taborów kolejowych.
Komunikacja: układ drogowy[edytuj | edytuj kod]
Przez Dziergowice przechodzą dwie ważne drogi wojewódzkie: 422 425. Przy czym z powodu braku mostu DK422 jest nieprzejezdna.
PKS, kolej[edytuj | edytuj kod]
- Przedsiębiorstwo Komunikacji Samochodowej S.A. posiada w Dziergowicach zlokalizowane 4 przystanki.
Rozkład jazdy PKS w Dziergowicach
- Dziergowice leżą przy linii o znaczeniu krajowym i międzynarodowym z Kędzierzyna-Koźla do Bohumina. We wsi znajduje się przystanek kolejowy Dziergowice.
Znani ludzie urodzeni w Dziergowicach[edytuj | edytuj kod]
- Alfons Zgrzebniok - śląski działacz polityczny, komendant powstań śląskich[11], jeden z założycieli Związku Powstańców Śląskich[12].
- Gerard Kusz - polski duchowny rzymskokatolicki, doktor teologii, biskup pomocniczy opolski w latach 1985–1992, biskup pomocniczy gliwicki w latach 1992–2014, od 2014 biskup senior diecezji gliwickiej.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Strategia Rozwoju Gminy Bierawa. [dostęp 23 listopada 2009].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych. Poczta Polska S.A., styczeń 2013. s. według wyboru. [dostęp 2014–03–09].
- ↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. Nr 142, poz. 262)
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 18.11.2015].
- ↑ a b c Rymut 1997 ↓, s. 492.
- ↑ Johann Knie 1830 ↓, s. 128.
- ↑ a b Heinrich Adamy: Die Schlesischen Ortsnamen ihre entstechung und bedeutung. Breslau: Verlag von Priebotsch`s Buchhandlung, 1888, s. 78.
- ↑ Kronika powstań polskich 1794—1944. Warszawa: Wydawnictwo Kronika, s. 353. ISBN 83-86079-02-9.
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. opolskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 29. [dostęp 1.12.2012].
- ↑ [http://encyklopedia.pwn.pl/haslo.php?id=4001262 Zgrzebniok Alfons – Encyklopedia PWN
- ↑ Henryka Wolna, "Komendant Rakoczy", MON, Warszawa 1985, ISBN 83-11-07166-7
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Kazimierz Rymut: Nazwy miejscowe Polski, t. II, C-D, hasło "Dziergowice". Kraków: Instytut Języka Polskiego PAN, 1997, s. 492. ISBN 978-83-64007-04-0.
- Johann Knie: Alpabetisch, Statistisch, Topographische Uebersicht aller Dorfer, Flecken, Stadt und andern Orte der Konigl. Preus. Provinz Schliesen.... Breslau: Barth und Comp., 1830.
| |||||||||||||
