Dzierzba pustynna
| Lanius isabellinus[1] | |
| Hemprich & Ehrenberg, 1833 | |
.jpg)
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Podtyp | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Infragromada | |
| Rząd | |
| Podrząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
dzierzba pustynna |
| Podgatunki | |
| |
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |
 | |
| Zasięg występowania | |
 obszary lęgowisk Lanius isabellinus obszary lęgowisk Lanius phoenicuroides zimowiska | |
Dzierzba pustynna[3] (Lanius isabellinus) – gatunek niewielkiego ptaka wędrownego z rodziny dzierzb (Laniidae). Dawniej uważany za podgatunek gąsiorka (Lanius collurio) – jako Lanius collurio isabellinus.
Podgatunki i występowanie[edytuj | edytuj kod]
Poszczególne podgatunki zamieszkują[4][5]:
- dzierzba pustynna[3] (L. isabellinus isabellinus) – północne Chiny, Mongolia, południowa Rosja. Zimuje głównie na Półwyspie Arabskim i w północno-wschodniej Afryce.
- dzierzba chińska[3] (L. isabellinus arenarius) – zachodnie i północno-środkowe Chiny. Zimuje głównie w Pakistanie i północnych Indiach.
- L. isabellinus tsaidamensis – zachodnio-środkowe Chiny. Zimuje głównie w Pakistanie i północnych Indiach.
Do Polski zalatuje tylko wyjątkowo[6].
Do L. isabellinus włączano kiedyś takson L. isabellinus phoenicuroides[4], został on jednak wydzielony jako osobny gatunek o nazwie dzierzba rdzawosterna (Lanius phoenicuroides)[3][5], choć niektórzy badacze uznali tę decyzję za przedwczesną, gdyż niezawodnie rozpoznawalne są tylko dorosłe samce[7].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
- Wygląd
- Upierzenie jasne – u samca grzbiet brązowoszary, ogon rdzawy, pierś blada z beżowym nakrapianiem, na skrzydle białe lusterko. Na policzkach ciemna maska. U samic upierzenie bardziej matowe, maska na policzkach jaśniejsza, a na skrzydłach najczęściej brak rysunku, spód ciała lekko kreskowany. U obu płci ciemny dziób i ciemnobrązowe nogi.
- Wymiary średnie
- długość ciała ok. 16,5–18 cm[4]
rozpiętość skrzydeł 26–27 cm - Masa ciała
- 26–33,5 g[4]
Ekologia i zachowanie[edytuj | edytuj kod]
- Biotop
- Stepy ze skupiskami krzewów.
- Pożywienie
- Głównie owady, ale nie stroni również od małych kręgowców – małych ptaków, gadów i ssaków. Często robi zapasy, nabijając zdobycz na ciernie lub ostre gałązki.
Status i ochrona[edytuj | edytuj kod]
Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje dzierzbę pustynną za gatunek najmniejszej troski (LC – least concern). Liczebność światowej populacji nie została oszacowana, ale nie jest to ptak rzadki. Trend liczebności populacji uznawany jest za stabilny[2].
Na terenie Polski gatunek ten jest objęty ścisłą ochroną gatunkową[8].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Lanius isabellinus, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
- ↑ a b Lanius isabellinus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).
- ↑ a b c d Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Laniidae Rafinesque, 1815 - dzierzby - Shrikes (wersja: 2019-10-11). W: Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-12-22].
- ↑ a b c d Yosef, R., International Shrike Working Group & Kirwan, G.M.: Isabelline Shrike (Lanius isabellinus). W: del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (eds.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. 2019. [dostęp 2019-09-12].
- ↑ a b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Shrikes, vireos, shrike-babblers (ang.). IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-12-22].
- ↑ Komisja Faunistyczna Sekcji Ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego: Lista awifauny krajowej. Gatunki ptaków stwierdzone w Polsce – stan z 31.12.2020. [dostęp 2021-06-20].
- ↑ T. Stawarczyk. Aktualizacja systematyki i taksonomii ptaków krajowych. „Ornis Polonica”. 55, s. 290–298, 2014.
- ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016 r. poz. 2183)
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Zdjęcia i nagrania audiowizualne (ang.). W: eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology.