Dzwonkówka wysmukła
_Trimbach_299691.jpg)
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
dzwonkówka wysmukła |
| Nazwa systematyczna | |
| Entoloma hebes (Romagn.) Trimbach Docums Mycol. 11(no. 44): 6 (1981) | |
_Trimbach_299694.jpg)
_Trimbach_299917.jpg)
_Trimbach_299916.jpg)
Dzwonkówka wysmukła (Entoloma hebes (Romagn.) Trimbach) – gatunek grzybów z rodziny dzwonkówkowatych (Entolomataceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Entoloma, Entolomataceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy zdiagnozował go w 1954 r. H.Ch. Romagnesi nadając mu nazwę Rhodophyllus hebes. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu J.F. Trimbach w 1981 r.[1]
- Entoloma hirtipes var. hebes (Romagn.) Esteve-Rav. 1990
- Entoloma hirtipes var. obsoletum (Romagn.) Bon 1983
- Entoloma leptopus Noordel. 1980
- Nolanea hebes (Romagn.) P.D. Orton 1960
- Nolanea tenuipes P.D. Orton 1960
- Rhodophyllus hebes Romagn. 1954
- Rhodophyllus mammosus var. obsoletus Romagn. 1954
Nazwę zwyczajową zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r.[3].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Średnica 9-40 (-45) mm, początkowo stożkowato-wypukły lub półkulisty, potem płaskowypukły, zwykle z wyraźnym garbem. Brzeg młodych owocników lekko podwinięty, potem prosty, z wiekiem często karbowany lub popękany. Kapelusz silnie niehigrofaniczny. W stanie wilgotnym żółto-brązowy, szaro-brązowy lub czerwonawo-brązowy, przy brzegu i między rozstępami wyraźnie bledszy i półprzezroczysto prążkowany do połowy promienia. W stanie suchym żółtawo-brązowy lub szaro-izabelowaty. Powierzchnia równa, silnie promieniście włókienkowata, w stanie suchym błyszcząca[4].
W liczbie 20-30, z międzyblaszkami (l = 1-5 (-7), średniogęste, przyrośnięte lub wykrojone. Początkowo bladobrązowe, potem różowe, w końcu brązowo-różowe. Ostrza równe, tej samej barwy[4].
Wysokość 20-85 (-110) mm, grubość 1-3 (-5) mm, cylindryczny, nieznacznie poszerzający się w kierunku podstawy, sztywny, początkowo pełny, potem pusty. Powierzchnia blado czerwonawo-brązowa lub szarobrązowa, jaśniejsza od kapelusza, w górnej części włókienkowata i oprószona, w dolnej włókienkowato-prążkowana. Nigdy nie jest całkiem naga. U podstawy często poskręcane, białe strzępki grzybni[4].
Cienki, w kapeluszu kruchy, w trzonie bardziej elastyczny. Pod skórką tej samej barwy co powierzchnia, w głębi jaśniejszy. Zapach zazwyczaj silnie zjełczały, podobny do gnijących ogórków, rzadziej słaby lub nieobecny. Smak zazwyczaj mocno zjełczały[4].
- Cechy mikroskopowe
Zarodniki w widoku z boku 7-8-kątowe o wymiarach (8,0-) 8,5-12,0 (-14,0) × (5,0-) 6,0-7,5 (-8,0) μm. Podstawki 24-40 × 7,5-13 μm, 4–zarodnikowe, rzadziej 2-zarodnikowe, ze sprzążkami. Cheilocystydy 25-55 × 4-10 μm, cylindryczne lub maczugowate, zazwyczaj z zaokrąglonymi, rzadko rozdętymi końcami. Trama blaszek regularna, złożona z promieniście ułożonych strzępek o szerokości do 3-9.5 (-13) μm. Warstwa pod skórką dobrze rozwinięta, złożona z rozdętych strzępek o wymiarach 32-80 × 11,5-32 μm. W strzępkach skórki i warstwy podskórkowej inkrustowane, ponadto występuje w nich bladobrązowy wewnątrzkomórkowy pigment. W strzępkach hymenium liczne sprzążki, gdzie indziej rzadkie[4].
Występowanie i siedlisko[edytuj | edytuj kod]
Dzwonkówka wysmukła w Europie jest szeroko rozpowszechniona – występuje od Hiszpanii po północne rejony Półwyspu Skandynawskiego, także w Anglii i Irlandii. Brak jej na Islandii oraz w Europie Wschodniej[5]. W Europie Zachodniej i Północnej jest dość częsta[4]. Na terenie Polski do 2003 r. notowana tylko 2 razy w Świętokrzyskim Parku Narodowym (1978, 1979 r.)[3].
Owocniki wyrastają w grupach na wilgotnych glebach bogatych w próchnicę w lasach liściastych, zwłaszcza pod jesionami i olchami, rzadziej na omszałych łąkach z roślinnością Festuco-Thymetum. Pojawiają się od czerwca do listopada[4].
Gatunki podobne[edytuj | edytuj kod]
Dzwonkówka wysmukła jest makroskopowo łatwa do rozpoznania dzięki zestawowi charakterystycznych cech: ma smukły owocnik, stożkowaty, błyszczący kapelusz, smukły, kruchy i srebrzyście owłosiony trzon i zjełczały zapach. Mikroskopowo wyróżnia się smukłymi, heterodiametrycznymi zarodniami i cheilocystydami. Dzwonkówka kosmatotrzonowa (Entoloma hirtipes) odróżnia się posiadaniem znacznie większych i szerszych zarodników oraz ciemniejszych kolorów[4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Index Fungorum. [dostęp 2018-12-13]. (ang.).
- ↑ Species Fungorum. [dostęp 2018-12-13]. (ang.).
- ↑ a b Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d e f g h Flora Agaricina Neerlandica. Critical monographs on the families of agarics and boleti occuring in the Netherlands. 1: Entolomataceae. 1988, 1:1-192
- ↑ Discover Life Maps. [dostęp 2018-12-13].