Długopole-Zdrój
50°14′40″N 16°37′54″E/50,244444 16,631667| wieś | |
 Dom zdrojowy | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Wysokość |
370–400[2] m n.p.m. |
| Liczba ludności (III 2011) |
568[3] |
| Strefa numeracyjna |
74 |
| Kod pocztowy |
57-520[4] |
| Tablice rejestracyjne |
DKL |
| SIMC |
0851324 |
Położenie na mapie gminy Bystrzyca Kłodzka  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu kłodzkiego  | |
| 50°14′40″N 16°37′54″E/50,244444 16,631667[1]
| |
Długopole-Zdrój (niem. Bad Langenau) – wieś uzdrowiskowa w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie kłodzkim, w gminie Bystrzyca Kłodzka.
Położenie[edytuj | edytuj kod]
Długopole-Zdrój to mała miejscowość o długości około 1 km, leżąca nad Nysą Kłodzką, w Obniżeniu Bystrzycy Kłodzkiej, na wysokości około 370–400 m n.p.m.[2]
Podział administracyjny[edytuj | edytuj kod]
W latach 1945–1954 siedziba gminy Długopole Zdrój. W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Długopole Zdrój. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa wałbrzyskiego.
Zmiana nazwy[edytuj | edytuj kod]
W 1946 roku wprowadzono urzędowo nazwę Długopole Zdrój, zastępując poprzednią niemiecką nazwę Bad Langenau[5].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Najstarsze wzmianki o Długopolu pochodzą z 1346 roku i mówią o nadaniu tutejszego sołectwa von Glubosom z Zamku Szczerba[6]. W roku 1381 znajdujący się w pobliżu młyn należący do von Glubosów został przez nich podarowany jako uposażenie szpitalowi w Bystrzycy Kłodzkiej. Młyn wypracowywał dla szpitala zyski aż do ok. 1630 r. Od 1563 roku aż do wojny trzydziestoletniej na terenie uzdrowiska znajdowała się kopalnia ałunu[2]. W czasie Wojny Trzydziestoletniej po zawaleniu się sztolni Gab Gottes (Stąpanie Boga) zaczęła wypływać woda zawierająca kwas węglowy i uniemożliwiła dalsze wydobycie ałunu. W 1705 r. dr C. Ohm podaje w spisie źródeł leczniczych Śląska i Hrabstwa Kłodzkiego źródło żelaziste Długopola. W 1762 r. miejscowy młynarz Wolf umieścił nieopodal swego domu kadź do kąpieli zasilaną przez żelazistą wodę[6].
W 1802 r. powstaje już właściwe uzdrowisko znane w Europie jako Bad Langenau[2]. Rozpoczęto prowadzenie leczniczych kąpieli. Do 1817 r. teren uzdrowiska znajdował się w ręku rodziny Wolf, a następnie został zakupiony przez podkomorzego miasta Habelschwerdt (ob. Bystrzyca Kłodzka). Wybudowano pierwszy zakład kąpielowy z 16 kabinami wyposażonymi w drewniane wanny. W 1819 r. wybudowano nad źródłem Emilia drewnianą pijalnię wód oraz drewniany dom zdrojowy[2]. W 1839 r. uzdrowisko zostało sprzedane dr. Juliusowi Hancke z Wrocławia[6]. Wtedy następuje najbardziej intensywny rozwój uzdrowiska. Dzięki inwestycjom powstawały pensjonaty, urządzenia lecznicze oraz miejsca rekreacyjne (powiększono powierzchnię Parku Zdrojowego)[6]. Od 1844 r. wykonywało się w Długopolu zabiegi borowinowe[2]. W 1875 r. doprowadzono do uzdrowiska linię kolejową, a w 1882 r. powstał dworzec[6]. W 1876 r odkryto nowe źródło wody Eliza, a w 1904 r. Renata[2]. W latach 1926–1945 uzdrowisko było własnością Leo Langego, a następnie Paula Polloka, jego zięcia. Aż do 1945 r. uzdrowisko działało tylko w sezonie letnim[2]. W tym czasie liczba miejsc dla kuracjuszy wynosiła 700.
W czasie II Wojny Światowej uzdrowisko przystosowano do wybudowanego leśnego szpitala wojskowego. Działania wojenne nie zniszczyły miejscowości jednak urządzenia sanatoryjne zostały skradzione bądź wywiezione w głąb Niemiec.
Po roku 1945 Długopole-Zdrój stało się samodzielną miejscowością. W 1946 r. część pensjonatów i szpitali uzdrowiskowych przejęło Państwowe Przedsiębiorstwo Uzdrowiskowe Długopole-Zdrój. Intensywnie rozwija się od 1956, kiedy otwarto tam ośrodek rehabilitacyjny przeznaczony do rehabilitacji osób po wirusowym zapaleniu wątroby. W latach 1958–1964 odrestaurowano Zakład Przyrodoleczniczy. W 1970 r. oddany został po rewitalizacji do użytku park zdrojowy. W 1966 r. uzdrowisko połączono z innym znanym uzdrowiskiem z terenu Kotliny Kłodzkiej, Lądkiem-Zdrój w jeden zespół organizacyjno-administracyjny. W 1997 r. uzdrowisko nawiedziła powódź tysiąclecia czyniąc wielkie szkody.
Demografia[edytuj | edytuj kod]
W roku 1988 miejscowość miała 570 stałych mieszkańców. Trzynaście lat później (w marcu 2001 r.) ich liczba mieszkańców spadła do 568 osób.
Uzdrowisko[edytuj | edytuj kod]
Dla uzdrowiska Długopole-Zdrój określono następujące profile lecznicze: choroby ortopedyczno-urazowe, choroby naczyń obwodowych, choroby układu trawienia, choroby reumatologiczne, cukrzyca, choroby krwi i układu krwiotwórczego[7].
Atrakcją zabiegową są tzw. suche kąpiele dwutlenkiem węgla. Występują tu szczawy alkaiczne. Podstawową działalnością jest leczenie i rehabilitacja osób z chorobami wątroby. Poza tym prowadzona jest rehabilitacja kobiet po mastektomii, leczy się cukrzycę, nerwicę, choroby gastryczne. Łagodny klimat służy astmatykom, oraz osobom z chorobami układu krążenia[6].
Na terenie uzdrowiska znajdują się 3 szpitale uzdrowiskowe (Mieszko, Ondraszek, Dąbrówka), sanatorium uzdrowiskowe (Fortuna), przychodnia uzdrowiskowa, zakład przyrodoleczniczy. Uzdrowisko Długopole-Zdrój posiada park zdrojowy z pijalnią, pijalnię w zakładzie przyrodoleczniczym oraz ścieżki zdrowia[8].
Na obszarze uzdrowiska znajdują się 3 źródła wody leczniczej – należą do nich ujęcia[9]:
- „Emilia” – woda słabo zmineralizowana 0,08% wodorowęglanowa, wapniowa, magnezowa, radonowa, żelazista
- „Kazimierz” – woda mineralna 0,11% wodorowęglanowa, wapniowa, magnezowa, sodowa, żelazista
- „Renata” – woda mineralna 0,13% wodorowęglanowa, wapniowa, magnezowa, sodowa, krzemowa, żelazista.
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
W wojewódzkim rejestrze zabytków na liście zabytków wpisane są obiekty:[10]:
- kościół ewangelicki, z XIX/XX wieku, po 1945 roku był w nim magazyn, następnie został przebudowany na pensjonat i kawiarnię[6],
- park uzdrowiskowy z początku XIX wieku, z publicznym ujęciem wody mineralnej[6],
- łazienki, obecnie Zakład Przyrodoleczniczy „Karol”, ul. Zdrojowa 16, z 1839 roku, przebudowany w latach 1870–1871,
- drewniana hala spacerowa, obecnie Dom Zdrojowy, ul. Zdrojowa 8, z początku XX wieku, przebudowana w 1930 roku.
Inne zabytki[2]:
- liczne domy mieszkalne i pensjonaty z XIX i XX wieku,
- w Parku Zdrojowym znajduje się pamiątkowy głaz z 1960 roku, upamiętniający XV-lecie wyzwolenia miejscowości.
Turystyka[edytuj | edytuj kod]
Przez miejscowość przebiega 
Główny Szlak Sudecki ze Świeradowa-Zdroju do Prudnika (odcinek z Przełęczy Spalona do Wilkanowa[6]).
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 24235
- ↑ a b c d e f g h i Słownik geografii turystycznej Sudetów. redakcja Marek Staffa. T. 15: Kotlina Kłodzka i Rów Górnej Nysy. Wrocław: I-BiS, 1993, s. 103–107. ISBN 83-85773-06-1.
- ↑ GUS: Ludność – struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 228 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Zarządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 7 maja 1946 r. (M.P. z 1946 r. nr 44, poz. 85).
- ↑ a b c d e f g h i Waldemar Brygier, Tomasz Dudziak: Ziemia Kłodzka. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, 2010, s. 314, 315. ISBN 978-83-89188-95-3.
- ↑ (§ 10. Statut Uzdrowiska Długopole-Zdrój) Uchwała Nr XLVI/407/09 Rady Miejskiej w Bystrzycy Kłodzkiej z dnia 28 sierpnia 2009 r. (Dz. Urz. Woj. Dolnośląskiego z 2009 r. Nr 207, poz. 3744).
- ↑ Załącznik Nr 1 do Uchwały Nr XLVI/407/09 Rady Miejskiej w Bystrzycy Kłodzkiej z dnia 28 sierpnia 2009 r. (Dz. Urz. Woj. Dolnośląskiego z 2009 r. Nr 207, poz. 3744).
- ↑ (§ 12. Statut Uzdrowiska Długopole-Zdrój) Uchwała Nr XLVI/407/09 Rady Miejskiej w Bystrzycy Kłodzkiej z dnia 28 sierpnia 2009 r. (Dz. Urz. Woj. Dolnośląskiego z 2009 r. Nr 207, poz. 3744).
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 62. [dostęp 2012-08-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (29 marca 2017)].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Słownik geografii turystycznej Sudetów. Marek Staffa (redakcja). T. 15: Kotlina Kłodzka i Rów Górnej Nysy. Wrocław: I-BiS, 1994, ISBN 83-85773-06-1.
- Waldemar Brygier, Tomasz Dudziak, Iwona Chomiak, Ziemia Kłodzka, Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, 2010, ISBN 978-83-89188-95-3, OCLC 751422625.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Archiwalne widoki miejscowości w bibliotece Polona
- Siedziba gminy: Bystrzyca Kłodzka
| Miasto | |
|---|---|
| Części miasta | |
| Wsie |
|
| Przysiółki wsi | |
| Kolonie | |
| Osady | |
| Pozostałe miejscowości |
