Echinodorus

*Echinodorus*
	; Echinodorus cordifolius
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	liliopodobne (≡ jednoliścienne)
Rząd	żabieńcowce
Rodzina	żabieńcowate
Rodzaj	Echinodorus
	Nazwa systematyczna
	Echinodorus Rich.; Mém. Mus. Hist. Nat. 1: 365 (1815)
	Typ nomenklatoryczny
	Echinodorus rostratus (Nutt.) Engelm. [= Echinodorus berteroi (Spreng.) Fassett]
Synonimy
	Helianthium (Engelm. ex Hook.f.) J.G.Sm.;
	Helianthium (Engelm. ex Hook.f.) J.G.Sm.;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Echinodorus Rich. – rodzaj jednorocznych lub wieloletnich, błotnopączkowych roślin słodkowodnych z rodziny żabieńcowatych (Alismataceae), obejmujący 29 gatunków występujących w Ameryce, od północnych Stanów Zjednoczonych przez Meksyk do Argentyny, Brazylii, Chile i Urugwaju^[4].

Nazwa naukowa rodzaju pochodzi od greckich słów εχίνο (echino – jeż morski) i δώρος (doros – prezent, skórzana butelka) i odnosi się do zalążni, które u niektórych gatunków "uzbrojone" są w szyjki słupków, które pozostają po przekwitnięciu kwiatu, tworząc kolczastą główkę owocu^[5].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Liście: Liście wynurzone lub pływające po powierzchni wody, ogonkowe, rzadziej podwodne i siedzące^[6]. Ogonki liściowe trójkątne, rzadziej cylindryczne i zwężające się. Blaszki liściowe równowąskie do lancetowatych i jajowatych, o nasadzie wąsko zwężającej się lub sercowatej, całobrzegie lub faliste, wierzchołkowo ostre do tępych, niekiedy z półprzezroczystymi plamkami lub liniami^[5].

Kwiaty: Kwiaty zebrane w grono lub wiechę złożoną, rzadziej w baldach, położone w 1–18 okółkach. Kwiatostany wzniesione lub zwisające, wynurzone. Podsadki grube, tępe lub ostre. Kwiaty obupłciowe, siedzące lub szypułkowe. Przysadki okrywające szypułkę szydłowate do lancetowatych, tępe lub ostre. Dno kwiatowe wypukłe. Działki kielicha zielne do skórzastych. Płatki korony białe, całobrzegie. Kwiaty złożone z 9–25 pręcików i 20^[6]–250 słupków położonych w spirali. Nitki pręcików równowąskie, nagie. Zalążnie jednozalążkowe, szyjki słupków wierzchołkowe lub boczne^[5].

Owoce: Pulchne^[5], podłużnie żeberkowane, czasem spłaszczone, często gruczołowate niełupki^[6].

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Systematyka według Angiosperm Phylogeny Website (aktualizowany system APG III z 2009): Należy do rodziny żabieńcowatych (Alismataceae) w obrębie rzędu żabieńcowców (Alismatales) należącego do kladu jednoliściennych^[2].

Gatunki^[4]

Echinodorus berteroi (Spreng.) Fassett
Echinodorus bracteatus Micheli
Echinodorus cordifolius (L.) Griseb.
Echinodorus cylindricus Rataj
Echinodorus decumbens Kasselm.
Echinodorus emersus Lehtonen
Echinodorus floribundus (Seub.) Seub.
Echinodorus gabrielii Rataj
Echinodorus glandulosus Rataj
Echinodorus glaucus Rataj
Echinodorus grandiflorus (Cham. & Schltdl.) Micheli
Echinodorus grisebachii Small
Echinodorus heikobleheri Rataj
Echinodorus horizontalis Rataj
Echinodorus inpai Rataj

Echinodorus lanceolatus Rataj
Echinodorus longipetalus Micheli
Echinodorus longiscapus Arechav.
Echinodorus macrophyllus (Kunth) Micheli
Echinodorus major (Micheli) Rataj
Echinodorus palifolius (Nees & Mart.) J.F.Macbr.
Echinodorus paniculatus Micheli
Echinodorus pubescens (Mart. ex Schult.f.) Seub. ex Warm.
Echinodorus reptilis Lehtonen
Echinodorus scaber Rataj
Echinodorus subalatus (Mart. ex Schult.f.) Griseb.
Echinodorus trialatus Fassett
Echinodorus tunicatus Small
Echinodorus uruguayensis Arechav.

Zagrożenie i ochrona[edytuj | edytuj kod]

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych ujęty został, jako ekwadorski endemit, gatunek Echinodorus eglandulosus^[7]. Obecnie gatunek ten uznany został za synonim rozpowszechnionego w Ameryce Południowej Echinodorus grisebachii^[4].

Zastosowanie[edytuj | edytuj kod]

Rośliny z rodzaju Echinodorus są uprawiane jako rośliny akwariowe lub rośliny ozdobne do oczek wodnych i stawów. W akwariach najczęściej uprawianymi gatunkami są Echinodorus grandiflorus, E. longiscapus, E. macrophyllus, E. scaber, E. subulatus i E. uruguayensis, a także różne kultywary. Wymagania odnośnie do temperatury, twardości i innych parametrów wody zależą od gatunku rośliny^[8].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ ^a ^b Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2011-02-02] (ang.).
↑ Index Nominum Genericorum. [dostęp 2011-02-02]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Rafaël Govaerts: World Checklist of Selected Plant Families. The Board of Trustees of the Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2011-02-02]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Flora of North America. Vol. 22. Alismataceae. [dostęp 2011-02-02].
↑ ^a ^b ^c Klaus Kubitzki, Herbert Huber: Flowering plants, Monocotyledons: Alismatanae and Commelinanae (except Gramineae). New York: Springer-Verlag, 1998, s. 16-17. ISBN 978-3-540-64061-5.
↑ IUCN 2010. IUCN Red List of Threatened Species. Version 2010.4.. [dostęp 2011-02-02].
↑ Rüdiger Riehl, Hans A. Baensch: Aquarium atlas. Melle, W. Germany: MERGUS, 1994, s. 80-94. ISBN 978-1-56465-114-3.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2011-02-02] (ang.).

[ing-3] Index Nominum Genericorum. [dostęp 2011-02-02]. (ang.).

[kew-4] Rafaël Govaerts: World Checklist of Selected Plant Families. The Board of Trustees of the Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2011-02-02]. (ang.).

[fona-5] Flora of North America. Vol. 22. Alismataceae. [dostęp 2011-02-02].

[kub-6] Klaus Kubitzki, Herbert Huber: Flowering plants, Monocotyledons: Alismatanae and Commelinanae (except Gramineae). New York: Springer-Verlag, 1998, s. 16-17. ISBN 978-3-540-64061-5.

[7] IUCN 2010. IUCN Red List of Threatened Species. Version 2010.4.. [dostęp 2011-02-02].

[8] Rüdiger Riehl, Hans A. Baensch: Aquarium atlas. Melle, W. Germany: MERGUS, 1994, s. 80-94. ISBN 978-1-56465-114-3.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]