Edgar Morin
Ten artykuł od 2010-01 wymaga zweryfikowania podanych informacji: jakiś tekst mówiący, co uźródłowić (opcjonalne). |
![]() Edgar Morin, 2011. | |
Data i miejsce urodzenia | |
---|---|
Zawód, zajęcie | |
Narodowość |
francuska |
Alma Mater |
Sorbonne (Filozofia i Prawo) 1940, Université de Lyon I (Historia i Geografia) 1942 |
Uczelnia |
Centre national de la recherche scientifique, Université de Paris X, Collegium International |
Stanowisko |
Dyrektor emerytowany badań naukowych |
Odznaczenia | |
zob. Listę wyróżnień[1]. |
Edgar Morin, właściwie Edgar Nahoum (ur. 8 lipca 1921 w Paryżu) – francuski filozof, socjolog i politolog, pochodzenia żydowskiego obrządku sefardyjskiego z Azji Środkowej o dalekim pochodzeniu włoskim.
Jeden z najważniejszych i najbardziej wpływowych współczesnych myślicieli francuskich, teoretyk „złożoności”. Od 1950 r. członek Centre National de la Recherche Scientifique, CNRS (pl. Centrum Narodowe Badań Naukowych) w Paryżu, a od 1993 r. Dyrektor Emerytowany Badań Naukowych, tamże. Znany szczególnie z sześciu tomowego utworu filozoficznego, La Méthode, (pl. Metoda) (1977-2004) nakładem Le Seuil. Jego wkład naukowy jest szczególnie w dziedzinach emergentyzmu, teorii chaosu, samoorganizacji oraz układów złożonych. Jest autorem, lub współautorem, bardzo wielu pozycji o zagadnieniach współczesnych.
Pośród wyróżnień z ramienia instytucji naukowych w Europie, Ameryce i na Dalekim Wschodzie 2 czerwca 2008 został wyróżniony tytułem doktora honoris causa Akademii Pedagogicznej im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie[1].
"Pensée complexe", czyli złożoność[edytuj | edytuj kod]
Edgar Morin przyznaje się do tego iż definicji złożoności doszukał się w pracy brytyjskiego psychiatry i inżyniera William Ross Ashby (1903-1972), pioniera cybernetyki[2]. Koncepcja Morin ukazała się po raz pierwszy w utworze jego, Science avec conscience (1982), (Nauka etyczna). Morin mówi:
"le but de la recherche de méthode n’est pas de trouver un principe unitaire de toute connaissance, mais d’indiquer les émergences d’une pensée complexe, qui ne se réduit ni à la science, ni à la philosophie, mais qui permet leur intercommunication en opérant des boucles dialogiques." (Celem badań według metody nie jest aby dążyć do jednolitej zasady wszelkiej wiedzy, raczej chodzi tu o wskazanie emergencji pochodzących z myśli złożonościowej, które ani nie podlegają naukom ścisłym ani filozofii, lecz polegają na ich komunikacji poprzez etapy dialogu pomiędzy nimi)[3],
i w ten sposób wyraża podstawę myśli która łączy zasady myślowe z różnych dziedzin i obejmuje transdyscyplinarność, ("la transdisciplinarité"). Etymologicznie, "complexité" po francusku, oznacza z łaciny, to co jest razem splatane i wydaje zaś plexus, czyli splot.
Tłumaczenia prac na język polski[edytuj | edytuj kod]
- Kino i wyobraźnia 1958
- Duch czasu 1965
- Zagubiony paradygmat – natura ludzka 1977
- Myśleć: Europa 1988
- O naturze Związku Radzieckiego 1990
- Ziemia-ojczyzna (z Anne Brigitte Kern) 1998
- Świat nowożytny a kwestia żydowska 2010
Bibliografia francuska[edytuj | edytuj kod]
- L'An zéro de l'Allemagne (przedmowa Bernard Groethuysen), Paris, Éditions de la Cité Universelle, 1946.
- Allemagne notre souci, Paris, Éditions Hier et Aujourd'hui, 1947.
- Une cornerie, Paris, Éditions Nagel, 1948.
- L'Homme et la Mort, Paris, Éditions Corrêa, 1948, (réédition, Paris, Le Seuil, 1976)[4].
- Le Cinéma ou l'homme imaginaire, Paris, Éditions de Minuit, 1956.
- Les Stars, Paris, Le Seuil, 1957, (réédition, Paris, Le Seuil, 1972).
- Autocritique, Paris, Le Seuil, 1959.
- L'esprit du temps. Essai sur la culture de masse, Paris, Grasset-Fasquelle, 1962[5].
- Introduction à une politique de l'homme, Paris, Le Seuil, 1965, (réédition, Paris, Le Seuil, 1999).
- Commune en France. La métamorphose de Plodémet, Paris, Fayard, 1967
- Mai 68, La Brèche (z Claude Lefortem i Cornelius Castoriadisem), Paris, Fayard, 1968.
- La Rumeur d'Orléans (essai)|La Rumeur d'Orléans, Paris, Le Seuil, 1969.
- Le vif du sujet, Paris, Le Seuil, 1969.
- Journal de Californie, Paris, Le Seuil, 1970.
- Le Paradigme perdu|Le Paradigme perdu : la nature humaine, Paris, Le Seuil, 1973[6].
- L'unité de l'homme (z Massimo Piattelli Palmariniem), w trzech tomach, Paris, Le Seuil, 1974: ISBN 2-02-004824-8.
- La bureaucratie (praca zbiorowa), Paris, Union générale d'éditions, 1975.
- La Méthode (Edgar Morin), 6 tomów, Paris, Le Seuil, 1977-2004 :
- Pour sortir du XXe, Paris, Nathan, 1981.
- Science avec conscience, Paris, Fayard, 1982, Prix Halphen de l'Académie française.
- De la nature de l’URSS, Paris, Fayard, 1983.
- Sociologie, Paris, Fayard, 1984[7].
- Le Rose et le noir, Paris, Galilée, 1984.
- New York : la ville des villes, Paris, Galilée, 1984.
- Penser l'Europe, Paris, Gallimard, coll. Folio, 1987.
- Mais (z Markiem Halterem), Paris, Édition Neo/Soco Invest, 1988.
- Vidal et les siens, (z Véronique Grappe-Nahoum i Haïm Vidal Séphiha), Paris, Le Seuil, 1989.
- Introduction à la pensée complexe, Paris, ESF, 1990, (réédition, Paris, Le Seuil, 2005).
- Un nouveau commencement (z Gianluca Bocchim i Mauro Cerutim), Paris, Le Seuil, 1991.
- Terre-Patrie (z Anne-Brigitte Kern), Paris, Le Seuil, 1993[8].
- Mes démons, Paris, Stock, 1994, (réédition, Paris, Le Seuil, 1998).
- La complexité humaine [sous la dir. de], Paris, Flammarion, 1994.
- Les Fratricides : Yougoslavie-Bosnie (1991-1995), Paris, Édition Arléa, 1995.
- Une année sisyphe, Paris, Le Seuil, 1995.
- Comprendre la complexité dans les organisations de soins (z Jean-Louis Le Moignem), Paris, ASPEPS, 1997.
- Une politique de civilisation (z Sami Naïrem), Paris, Arléa, Paris, 1997.
- Amour, Poésie, Sagesse, Paris, Le Seuil, 1997.
- L'Intelligence de la complexité (z Jean-Louis Le Moignem), Paris, L'Harmattan, 1999.
- Relier les connaissances, Paris, Le Seuil, 1999.
- Une tête bien faite : Repenser la réforme, réformer la pensée, Paris, Le Seuil, 1999.
- Sept savoirs nécessaires à l'éducation du futur, Paris, Le Seuil, 2000.
- Dialogue sur la nature humaine (z Boris Cyrulnikiem), Paris, L'Aube, 2000.
- Journal de Plozévet, Bretagne, 1965, Paris, L'Aube, 2001.
- Dialogue sur la connaissance. Entretiens avec des lycéens (entretiens conçus et animés par Alfredo Pena-Vega i Bernard Paillard), Paris, La Tour d’Aigues, 2002.
- Pour une politique de civilisation, Paris, Arléa, 2002.
- La Violence du monde (z Jean Baudrillardem), Paris, Édition du Félin, 2003.
- Éduquer pour l’ère planétaire, la pensée complexe comme méthode d’apprentissage dans l’erreur et l’incertitude humaine (z Raul Motta i Émilio-Roger Ciurana), Paris, Balland, 2003.
- Université, quel avenir ? (z Alfredo Pena-Vega), Paris, Éditions Charles Léopold Mayer, 2003.
- Les Enfants du ciel : entre vide, lumière, matière (z Michel Cassé), Paris, Odile Jacob, 2003.
- Pour entrer dans le XXIe siècle, Paris, Le Seuil, 2004.
- Culture et Barbarie européennes, Paris, Bayard, 2005.
- Pour un nouvel imaginaire politique (z Mireille Delmas-Marty i René Passet), Paris, Fayard, 2006.
- Itinérance (z Marie-Christine Navarro), Paris, Arléa, 2006.
- Le Monde moderne et la question juive, Paris, Le Seuil, 2006, (réédition, Paris, Le Seuil, 2012).
- L'An I de l'ère écologique (z Nicolas Hulotem), Paris, Tallandier, 2007.
- Où va le monde ?, Paris, L'Herne, 2007.
- Vers l'abîme, Paris, L'Herne, 2007.
- Mon chemin (entretien avec Djénane Kareh Tager), Paris, Fayard, 2008.
- Vive la politique ? (z Claude Lefortem), Grenoble, Forum Libération de Grenoble, 2008.
- La Méthode, coffret des 6 volumes en 2 tomes, Paris, Le Seuil, 2008.
- Crises, Paris, Éditions du CNRS, 2009.
- La Pensée tourbillonnaire, Paris, Éditions Germina, 2009.
- Edwige, l'inséparable, Paris, Fayard, 2009.
- Au-delà du développement. Pour une politique de l'humanité ? [sous la dir. de], Paris, Atlantique, 2009.
- Pour et contre Marx, Paris, Temps présent, 2010
- Ma gauche, Paris, Éditions François Bourin, 2010.
- Comment vivre en temps de crise ? (z Patrick Viveret), Paris, Bayard, 2010.
- Regards sur le sport [sous la dir. de], Paris, Le Pommier / INSEP 2010. (Réédition revue et augmentée sous le titre Le sport porte en lui le tout de la société, Paris, Cherche-Midi / INSEP 2020. ISBN 978-2749165134)
- La Voie : pour l'avenir de l'humanité, Paris, Fayard, 2011.
- Conversation pour l'avenir (z Gilles Vanderpootenem), Paris, L'Aube, 2011.
- Dialogue sur la connaissance : Entretiens avec des lycéens, Paris, L'Aube, 2011.
- Le philosophe indiscipliné, Paris, Le Monde, Hors série, 2011.
- Mes philosophes, Paris, Germina, 2011, (réédition, Paris, Fayard, 2013).
- Le Chemin de l'espérance (z Stephane Hesselem), Paris, Fayard, 2011.
- La France est une et multiculturelle. Lettre aux citoyens de France (z Patrick Singaïny), Paris, Fayard, 2012.
- Journal (1962-1987), Paris, Le Seuil, 2012.
- Journal (1992-2010), Paris, Le Seuil, 2012.
- Mon Paris, ma mémoire, Paris, Fayard, 2013.
- La rencontre improbable et nécessaire (z Sabah Abouessalam), Paris, Presses de la Renaissance, 2013.
- Notre Europe : Décomposition ou métamorphose (avec Mauro Ceruti), Paris, Fayard, 2014.
- Au péril des idées (z Tariq Ramadanem), Paris, Presses du Châtelet, 2014.
- Enseigner à vivre. Manifeste pour changer l’éducation, Paris, Actes Sud-Play Bac Éditions, 2014.
- Avant, pendant, après le 11 janvier (z Patrick Singaïny), Paris, L'Aube, 2015.
- Qui est Daech ? (z Régis Debray, Tahar Ben Jelloun, Michel Onfray, Olivier Weber, Jean-Christophe Rufin i Gilles Kepel), Paris, Éditions Philippe Rey, 2015.
- Impliquons-nous! Dialogue pour le siècle (z Michelangelo Pisto), Paris, Actes Sud, 2015.
- Penser global : L'humain et son univers, Paris, Robert Laffont, 2015.
- Pour l'esthétique, Paris, Robert Laffont, 2016.
- Pour une crisologie, Paris, L'Herne, 2016.
- Ecologiser l'Homme, Paris, Lemieux Éditeur, 2016.
- Connaissance, Ignorance, Mystère, Paris, Fayard, 2017.
- L’Île de Luna (opowieść), Paris, Actes sud, 2017.
- L'Urgence et l'Essentiel (z Tariq Ramadanem), Paris, Éditions Don Quichotte, 2017.
- Le temps est venu de changer de civilisation (z Denis Lafay), Paris, L'Aube, 2017.
- Où est passé le peuple de gauche ?, Paris, L'Aube, 2017.
- Ce que fut le communisme, Paris, L'Aube, 2017.
- Pour résister à la régression, Paris, L'Aube, 2018.
- Le Cinéma : Un art de la complexité, Paris, Nouveau Monde Éditions, 2018.
- Poésies du métropolitain, Paris, Descartes & Cie, 2018.
- La Marseillaise, Paris, L'Aube, 2019.
- La Fraternité, pourquoi ?, Paris, L'Aube, 2019.
- Chronique d'un été (z Jean Rouch), Paris, L'Aube, 2019.
- Les souvenirs viennent à ma rencontre, Paris, Fayard, 2019.
- Quelle école voulons-nous ? La Passion du savoir (z Jean-Michel Blanquer), Paris, Éditions Odile Jacob, 2020.
- Sur la crise : Pour une crisologie suivi de Où va le monde ?, Paris, Éditions Flammarion, coll. Champs, 2020.
- Changeons de voie : Les leçons du coronavirus (z Sabah Abouessalam), Paris, Éditions Denoël, 2020.
- L'entrée dans l'ère écologique, Paris, L'Aube, 2020.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Institut interdisciplinaire d’anthropologie du contemporain – Liste des titres scientifiques ou autres d’Edgar Morin, [w:] www.iiac.cnrs.fr [online] [dostęp 2020-01-02] (fr.).
- ↑ Edgar Morin, paraphilosophe
- ↑ Edgar Morin. Science avec conscience, 1982.
- ↑ Thomas Louis-Vincent , Morin (Edgar) L'Homme et la mort, „Archives de Sciences Sociales des Religions, 43 (2)”, 1977, s. 280-283 (fr.).
- ↑ Michel Matarasso , Morin Edgar, L'esprit du temps. Essai sur la culture de masse, „Revue française de sociologie, 4”, 1963, s. 80-83 (fr.).
- ↑ Etienne Géhin , Morin Edgar, Le paradigme perdu : la nature humaine, „Revue française de sociologie, 15”, 1974, s. 134-139 (fr.).
- ↑ Jean-René Tréanton , Morin Edgar, Sociologie, „Revue française de sociologie, 26”, 1985, s. 728-730 (fr.).
- ↑ André Jacob , Edgar Morin, Anne-Brigitte Kern, Terre-Patrie, „L'Homme et la société, 111-112”, 1994, s. 196-197 (fr.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Edgar Morin "Les livres qui ont compté" Hermès, La Revue 2011/2 (n° 60), ss. 44 – 49 (Znaczące dla mnie utwory, po francusku)
- 'In Praise of Complex Thought' CNRS News Edgar Morin rozmawia z Francis Lecompte lipiec 2019, (po angielsku)
- Wywiad z Edgar Morin na temat pandemii w serii "Repairing the Future" (Reparacja Przyszłości), produkcji belgijskiej, wrzesień 2020 (po francusku).
- ISNI: 0000 0003 6864 661X, 0000 0001 2146 8532
- VIAF: 108199255
- LCCN: n50006122
- GND: 11889773X
- NDL: 00450529
- BnF: 119168717
- SUDOC: 027038645
- SBN: CFIV000021
- NKC: jn20000604080
- BNE: XX995474
- NTA: 070965099
- BIBSYS: 90148141
- CiNii: DA0028303X
- Open Library: OL86197A
- PLWABN: 9810675435605606
- NUKAT: n97085982
- J9U: 987007265669705171
- PTBNP: 38357
- CANTIC: a10127161
- LNB: 000026668
- NSK: 000033735
- CONOR: 29392995
- ΕΒΕ: 64268
- BLBNB: 000579352
- KRNLK: KAC199619343
- LIH: LNB:BEwH;=Bc
- WorldCat: lccn-n50006122
- Doktorzy honoris causa Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie
- Filozofowie francuskojęzyczni
- Filozofowie i teoretycy społeczni
- Francuscy filozofowie nauki
- Filozofowie umysłu
- Filozofowie współcześni
- Francuscy antropolodzy
- Francuscy filmoznawcy
- Francuscy pedagodzy
- Francuscy socjolodzy
- Francuscy stulatkowie
- Francuscy Żydzi
- Metodolodzy nauk społecznych
- Urodzeni w 1921
- Ludzie urodzeni w Paryżu
- Francuzi pochodzenia włoskiego