Edgardo Mortara
.jpg) Edgardo Mortara | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Wyznanie | |
| Kościół | |
| Inkardynacja | |
| Prezbiterat |
1872 |
Edgardo (Pio) Mortara (ur. 27 sierpnia 1851 w Bolonii, zm. 11 marca 1940 w Liège) – włoski ksiądz katolicki pochodzenia żydowskiego. Gdy miał 6 lat został potajemnie ochrzczony przez służącą, a następnie odebrany rodzicom przez żandarmów państwa kościelnego na wniosek inkwizycji, przy przyzwoleniu papieża Piusa IX[1]. Sprawa ta odbiła się szerokim echem w całej Europie[1].
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
W XIX wieku Żydzi na terenie państwa kościelnego byli zmuszeni mieszkać w gettach[2]. Częstą praktyką były potajemne chrzty, każdy katolik był upoważniony do dokonania chrztu na Żydzie[2]. Chrześcijanie nie mogli mieszkać w getcie, dzieci chrześcijańskie nie mogły być wychowywane przez Żydów, dlatego Żydzi po potajemnym chrzcie byli usuwani z getta[2].
Edgardo Mortara wychowywał się w getcie w Bolonii, leżącej na terenie Państwa Kościelnego. Gdy miał 6 lat, Mortara został potajemnie ochrzczony przez służącą Annę Morisi[3]. Informacja na ten temat dotarła do inkwizycji[3]. Inkwizytor Pier Gaetano Feletti wezwał służącą na przesłuchanie. Morisi zeznała, iż ochrzciła dziecko, gdy chłopiec był poważnie chory. Obawiała się, że po przewidywanej śmierci jego dusza trafi do piekła[3]. 23 czerwca 1858 r. do domu Marianny i Mamola Mortarów wkroczyła policja, by odebrać im 6-letniego syna[1].
Edgardo Mortara został wywieziony do Rzymu i umieszczony w domu dla katechumenów, gdzie przymusowo nauczano go religii[4]. Rodzinie początkowo nie pozwolono go odwiedzać. W okresie późniejszym, po fali międzynarodowych protestów zezwolono na spotkania[5], lecz nie na osobności.
Zdarzenie to wywołało oburzenie w Europie i USA. W sprawie oddania chłopca rodzinie apelowali do papieża Piusa IX liczni politycy i intelektualiści, m.in. Napoleon III i Franciszek Józef[4]. Papież konsekwentnie odmawiał wydania chłopca rodzinie[4].
Po likwidacji Państwa Kościelnego w 1870 r. rodzina ponowiła starania o powrót Edgarda, a ten, wówczas już 19-letni oświadczył, iż chce pozostać przy wierze katolickiej[6]. Wkrótce wyjechał do Francji i wstąpił do zakonu augustianów. W wieku 21 lat Edgardo Mortara przyjął święcenia kapłańskie i przybrał imię Pio, będące włoskim odpowiednikiem łacińskiego Pius[6]. W latach następnych Pio Mortara zajmował się działalnością misyjną, podróżował po Europie i wygłaszał kazania[6]. Był niezwykle popularnym księdzem[6]. Władał biegle 9 językami[6]. Wielokrotnie próbował nawrócić na katolicyzm swoją matkę, bezskutecznie[6].
Zmarł w klasztorze w Belgii w 1940 r[6].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Kalicki 2018 ↓.
- ↑ a b c Zuccotti 1987 ↓, s. 14.
- ↑ a b c Kertzer 2013 ↓, s. 119.
- ↑ a b c Cornwell 2008 ↓, s. 11.
- ↑ Kertzer 2013 ↓, s. 121.
- ↑ a b c d e f g Kertzer 1998 ↓, Epilogue.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Włodzimierz Kalicki: Edgardo Mortara. Żydowski chłopiec odebrany rodzicom przez Kościół - skandal a.d. 1858. wyborcza.pl, 2018-04-30. [dostęp 2019-12-10].
- Susan Zuccotti: The Italians and the Holocaust: persecution, rescue, and survival. Lincoln: 1987. ISBN 0-8032-9911-7.
- John Cornwell: Hitler's pope: the secret history of Pius XII. New York, N.Y.: 2008. ISBN 978-1-101-20249-4.
- David Kertzer: The popes against the jews: the vatican's role in the rise of modern anti-semitism. New York: 2013. ISBN 978-0-307-42921-6.
- David Kertzer: The Kidnapping of Edgardo Mortara. New York: 1998. ISBN 978-0-679-76817-3. (ang.).