Edward Jóźwicki

Edward Jóźwicki

Jodła, Stańczyk

porucznik
Data i miejsce urodzenia	10 lutego 1914 Lublin, Polska
Data i miejsce śmierci	13 września 2006 Oleśnica, Polska
Przebieg służby
Siły zbrojne	Wojsko Polskie Armia Krajowa
Jednostki	15 Pułk Piechoty „Wilków”
Główne wojny i bitwy	II wojna światowa
Odznaczenia

Edward Jóźwicki (ur. 10 lutego 1914 w Lublinie, zm. 13 września 2006 w Oleśnicy Śląskiej) – polski nauczyciel, harcerz, żołnierz Armii Krajowej (ps. „Jodła”, „Stańczyk”).

Życiorys

Lata 1914-1939

Szkołę powszechną ukończył w rodzinnym Lublinie. Tam też uczęszczał do Gimnazjum im. hetmana Jana Zamoyskiego, z którego w klasie maturalnej w roku 1933 przeniósł się do Seminarium Nauczycielskiego, po ukończeniu którego i odbyciu służby wojskowej w rocznej szkole dywizyjnej podchorążych w Łucku na Wołyniu, 1 września 1935 r. podjął pracę nauczyciela w Szkole Podstawowej nr 2 w Żelechowie w powiecie garwolińskim. Swej aktywności wychowawczej nie ograniczał jedynie do pracy pedagogicznej. Jako instruktor harcerski (podharcmistrz, Harcerz Rzeczypospolitej) prowadził w Żelechowie drużynę męską wprowadzając do zajęć elementy wyszkolenia wojskowego.

Lata 1939-1945

Kampanię wrześniową odbył w szeregach 15 pułku piechoty „Wilków” z Dęblina. Po kapitulacji jednostki dostał się do niewoli, z której przy najbliższej okazji uciekł. Zrezygnował z prób przedzierania się do Francji i powrócił do Żelechowa.

Już w październiku 1939 zorganizował ze swoich harcerzy i uczniów pierwszą w Żelechowie grupę konspiracyjną, która następnie weszła w skład ZWZ, później AK w strukturze Inspektoratu Puławy jako Obwód II Żelechów. Edward Jóźwicki do 1940 r. był dowódcą placówki Żelechów, w latach 1939–1941 pełnił funkcję zastępcy komendanta Obwodu Garwolin, a 1942 r. szefa sztabu i zastępcy komendanta Rejonu Żelechów. Był także wykładowcą konspiracyjnego kursu podchorążych piechoty. Zajęcia odbywały się w jego mieszkaniu przy ul. Kościuszki 107 w Żelechowie. Od 1942 r. służył w stopniu porucznika. Po wojnie został mu przez władze londyńskie nadany stopień kapitana.

Edward Jóźwicki nie zaprzestał także działalności pedagogicznej i prowadził komplety tajnego nauczania obejmujące przedmioty zakazane przez niemieckie władze. Był też członkiem trzyosobowej ekspozytury tajnych władz oświatowych (Powiatowej Komisji Oświaty i Kultury) na miasto Żelechów.

Po wkroczeniu na teren Żelechowa Armii Czerwonej i nieudanej próbie przedostania się do Warszawy, w której trwało powstanie, ukrywał się przed aresztowaniem na terenie Wielkopolski.

Aktywnie zaangażowani w konspirację byli również jego dwaj bracia Władysław Jóźwicki (ps. „Sęp”) i Bolesław Jóźwicki.

Lata 1945-2006

Edward Jóźwicki po wojnie podjął pracę w Jaworzynie Śląskiej, gdzie ujawnił się 14 kwietnia 1947. Został niesłusznie oskarżony i skazany przez władze komunistyczne. Po wyjściu z więzienia 1 września 1949 rozpoczął pracę w szkole podstawowej w Uniegoszczy, której z czasem został dyrektorem. Uzupełnił wykształcenie kończąc magisterskie studia pedagogiczne na Uniwersytecie Warszawskim. Prowadził też zespół taneczny i chór szkolny. Również w Uniegoszczy prowadził drużynę harcerską opierając się naciskom zmierzającym do podporządkowania harcerstwa ideom komunistycznym.

W późniejszych latach został członkiem Związku Nauczycielstwa Polskiego oraz członkiem komisji wojewódzkiej Państwowego Ośrodka Doskonalenia Kadr Oświatowych.

Oprócz pracy w szkole, pracował jako kierownik Poradni Wychowawczo Zawodowej w Lubaniu.

Po przejściu na emeryturę mieszkał w Kole. Ostatnie lata życia spędził w Oleśnicy, gdzie zmarł i został pochowany.

Odznaczenia

Za działalność zawodową i społeczną oraz za zaangażowanie w walkę o niepodległość był odznaczony: Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Srebrnym Krzyżem Zasługi z Mieczami, Krzyżem Armii Krajowej, Medalem Wojska (czterokrotnie), Medalem Komisji Edukacji Narodowej, Odznaką Zasłużony dla miasta Lubania, Odznaką Zasłużony dla Województwa Jeleniogórskiego i innymi.

Bibliografia

• P. Dumanowski, „Uniegoszcz. Dziedzictwo przeszłości”, Lubań-Uniegoszcz, 2013
• W. Janicki, „Armia Krajowa w Żelechowie (1939-1944)” [w:] Rocznik Lubelski (Polskie Towarzystwo Historyczne Oddział w Lublinie), nr: XXVII-XXVIII, (1985-1986) W. Janicki (kier. i red.),
• „Zarys działalności Armii Krajowej na terenie Żelechowa w latach 1939-1944", [b.m.w.] 1999 Z. Gnat-Wieteska,
• „Armia Krajowa Obwód >>Gołąb<< – Garwolin”, Pruszków 1997 Z. Gnat-Wieteska,
• „Żelechów. Tradycje patriotyczne”, Pruszków 2000 Z. Gnat-Wieteska,
• „Inspektorat Puławski ZWZ/AK-WiN 1939-1949", Pruszków 2005 Z. Gnat-Wieteska,
• „Dzieje Parafii Górzno 1485-2008", Pruszków 2008 Z. Gnat-Wieteska,
• „Z dziejów powiatu garwolińskiego. Tradycje patriotyczne”, Pruszków 2009 Z. Gnat-Wieteska,
• „Dzieje Gminy Górzno”, Pruszków 2010 J. S. Mujta,
• „Żyją wśród nas... Oni walczyli o niepodległą Polskę. Edward Jóźwicki” [w:] Gazeta Kolska. Tygodnik Regionalny z 30 lipca 1995, nr: 30(134), Rok V;
• E. Sabak, „Szkoła im. Władysława Jóźwickiego w Górznie”, [w:] Biuletyn Informacyjny. Miesięcznik Światowego Związku Żołnierzy AK, nr: 2 (250), tok XXI (luty 2011)

Zobacz też

• Historia Żelechowa