Edward Saski

Edward Saski

pułkownik audytor
Pełne imię i nazwisko	Edward Józef Saski
Data i miejsce urodzenia	23 września 1892 Ryga
Data i miejsce śmierci	1940 Charków
Przebieg służby
Lata służby	1914–1934
Siły zbrojne	Wojsko Polskie
Jednostki	Najwyższy Sąd Wojskowy
Stanowiska	sędzia Najwyższego Sądu Wojskowego
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa
Odznaczenia

Edward Józef Saski (ur. 23 września 1892 w Rydze, zm. wiosną 1940 w Charkowie) – pułkownik audytor Wojska Polskiego, działacz niepodległościowy.

Życiorys

Urodził się 23 września 1892 w Rydze, w rodzinie Edwarda Karola Saskiego h. Sas i Marii Pohl (1848–1932). Był bratem Kazimierza Adama (1886–1979), architekta, urbanisty. W 1911 ukończył studia na Wydziale Prawa Imperatorskiego Uniwersytetu Noworosyjskiego w Odessie. W latach 1914–1917 pełnił służbę w Armii Imperium Rosyjskiego, a następnie w I Korpusie Polskim w Rosji.

Od 1919 pełnił służbę w Wojsku Polskim kolejno na stanowisku prokuratora przy Sądzie Wojskowym Okręgu Generalnego w Kielcach. W 1921 roku został prokuratorem Prokuratury przy Wojskowym Sądzie Okręgowym Nr IV w Łodzi. 3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu pułkownika ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 i 29. lokatą w korpusie oficerów sądowych. Z dniem 15 grudnia 1925 został przeniesiony do Departamentu Sprawiedliwości Ministerstwa Spraw Wojskowych w Warszawie na stanowisko szefa Wydziału III Spraw Karnych i Nadzoru Prokuratorskiego.

24 kwietnia 1929 Prezydent RP mianował go sędzią Najwyższego Sądu Wojskowego, a minister spraw wojskowych przeniósł z Departamentu Sprawiedliwości MSWojsk. do Najwyższego Sądu Wojskowego w Warszawie na stanowisko sędziego. Z dniem 30 czerwca 1934 został przeniesiony w stan spoczynku.

W czasie kampanii wrześniowej 1939 po agresji ZSRR na Polskę dostał się do niewoli sowieckiej. Wiosną 1940 został zamordowany w Charkowie przez NKWD. Jego symboliczny grób znajduje się na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 84-2-21).

Postanowieniem nr 112-48-07 Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego z 5 października 2007 został awansowany pośmiertnie do stopnia generała brygady. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”.

Pułkownik Saski był dwukrotnie żonaty: po raz pierwszy z Jadwigą z Jurczewskich (zm. 11 października 1932 w Milanówku), z którą miał córkę Janinę Marię (1916–1991), po raz drugi z Michaliną Józefą Franciszką Skulską.

Ordery i odznaczenia

• Złoty Krzyż Zasługi po raz drugi – 7 czerwca 1939 „za zasługi na polu pracy społecznej”
• Złoty Krzyż Zasługi po raz pierwszy – 24 maja 1929 „za zasługi na polu sądownictwa wojskowego”
• Medal Niepodległości – 23 grudnia 1933 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”
• Medal Zwycięstwa

Zobacz też

• generałowie II Rzeczypospolitej Polskiej awansowani w 2007 r.
• jeńcy polscy w niewoli radzieckiej (od 1939 roku)
• obozy NKWD dla jeńców polskich
• ofiary zbrodni katyńskiej – zamordowani w Charkowie
• zbrodnia katyńska

Bibliografia

• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2018-03-22].
• Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
• Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
• Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
• Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
• Charków. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego, opracowanie zespołowe pod kierunkiem Jędrzeja Tucholskiego, Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, Oficyna Wydawnicza RYTM, Warszawa 2003, ISBN 83-916663-5-2.