Ekstremalny Rajd na Orientację „Harpagan”

Ekstremalny Rajd na Orientację „Harpagan” (od harpagan = osoba niezwykle wytrzymała, silna, wytrwała) – amatorskie zawody sportowe organizowane dwa razy w roku wiosną i jesienią na Pomorzu w okolicy Gdańska. Jest to zarazem rodzaj maratonu i biegu na orientację. Celem jest sprawdzenie granic wytrzymałości fizycznej, psychicznej oraz siły woli zawodników. „Harpagan” jest zaliczany do Pucharu Polski w Pieszych Maratonach na Orientację

Zawody są tak pomyślane, aby tylko niewielu startujących było w stanie pokonać trasę w wyznaczonym limicie czasu. Zawodnicy, którzy tego dokonają otrzymują tytuł „Harpagana”, tytuł ten można zdobyć wyłącznie na trasach: TP100, TM150 oraz TR200. Zwykle jest to kilkanaście osób, choć czasami zdarza się, że nikt go nie otrzymuje. Ci, którzy zmieszczą się w limicie czasowym są klasyfikowani z uwzględnieniem czasu pokonania trasy. Pozostali są klasyfikowani najpierw według liczby zaliczonych punktów kontrolnych, a wśród tych którzy zdobyli ich tyle samo brany jest pod uwagę czas dotarcia do mety.

W trakcie zawodów zawodnikom nie wolno korzystać z żadnej pomocy, mogą tylko dokonywać zakupów w okolicznych sklepach. Każdy zawodnik ma prawo zabrać na trasę dowolny ekwipunek, którego nie może jednak później uzupełniać. Nie wolno posiadać własnej mapy w skali większej niż dostarczone przez organizatora. Trasa zawodów stanowi tajemnicę aż do momentu startu, kiedy to zawodnicy są zaopatrywani w mapę terenową z zaznaczonymi punktami kontrolnymi, które trzeba kolejno zaliczać. Przed rozpoczęciem zawodów znany jest tylko punkt startu. Wielu zawodników przybywa wcześniej w okolice startu, aby przeprowadzić rekonesans i zapoznać się możliwie jak najdokładniej z terenem, co często zwiększa szansę na osiągnięcie sukcesu.

Organizowane są trzy konkurencje na ośmiu trasach:

• trasa piesza (TP100) – celem każdego zawodnika jest pokonanie 100 km w limicie czasu 24 h; uczestnik otrzymuje bezpośrednio przed startem mapę w skali 1:50 000 z zaznaczonymi punktami kontrolnymi, które musi zaliczyć po kolei; zwykle tworzone są dwie pętle po ok. 50 km; start odbywa się o godz. 21, tak że większą część pierwszej pętli pokonuje się w nocy.
• trasa piesza (TP50) – celem każdego zawodnika jest pokonanie 50 km w limicie czasu 12 h; uczestnik otrzymuje bezpośrednio przed startem mapę w skali 1:50 000 z zaznaczonymi punktami kontrolnymi, które musi zaliczyć po kolei; pętla 50 km; start odbywa się o godz. 7:30, Trasę pokonujemy w Dzień. Ukończenie trasy w limicie nie uprawnia do otrzymania miana Harpagana.
• trasa piesza (TP25) – celem każdego zawodnika jest pokonanie 25 km w limicie czasu 8 h; uczestnik otrzymuje bezpośrednio przed startem mapę w skali 1:25 000 z zaznaczonymi punktami kontrolnymi, które musi zaliczyć po kolei; pętla 50 km; start odbywa się o godz. 9:30, Trasę pokonujemy w Dzień. Ukończenie trasy w limicie nie uprawnia do otrzymania miana Harpagana.
• trasa piesza (TP10) – celem każdego zawodnika jest pokonanie 10 km w limicie czasu 5 h; uczestnik otrzymuje bezpośrednio przed startem mapę w skali 1:10 000 z zaznaczonymi punktami kontrolnymi, które musi zaliczyć po kolei; pętla 10 km; start odbywa się o godz. 11:00, Trasę pokonujemy w Dzień. Ukończenie trasy w limicie nie uprawnia do otrzymania miana Harpagana.
• trasa rowerowa (TR200) – celem każdego uczestnika jest zdobycie potwierdzenia obecności na 20 punktach kontrolnych, co wiąże się z pokonaniem dystansu ok. 200 km w maksymalnym czasie 12 godz.; trasę wolno pokonywać dowolnym rowerem, choć większość uczestników preferuje zwykle rowery górskie lub przełajowe; każdy uczestnik otrzymuje bezpośrednio przed startem mapę w skali 1:100 000 z zaznaczonymi punktami kontrolnymi; kolejność zaliczania punktów jest dowolna i każdy zawodnik musi sam ustalić najkorzystniejszą dla siebie trasę; start organizowany jest w godzinach porannych
• trasa rowerowa (TR100) – celem każdego uczestnika jest zdobycie potwierdzenia obecności na 12 punktach kontrolnych, co wiąże się z pokonaniem dystansu ok. 100 km w maksymalnym czasie 8 godz.; trasę wolno pokonywać dowolnym rowerem, choć większość uczestników preferuje zwykle rowery górskie lub przełajowe; każdy uczestnik otrzymuje bezpośrednio przed startem mapę w skali 1:100 000 z zaznaczonymi punktami kontrolnymi; kolejność zaliczania punktów jest dowolna i każdy zawodnik musi sam ustalić najkorzystniejszą dla siebie trasę; start organizowany jest w godzinach porannych. Ukończenie trasy w limicie nie uprawnia do otrzymania miana Harpagana.
• trasa rowerowa (TR50) – celem każdego uczestnika jest zdobycie potwierdzenia obecności na 10 punktach kontrolnych, co wiąże się z pokonaniem dystansu ok. 50 km w maksymalnym czasie 6 godz.; trasę wolno pokonywać dowolnym rowerem, choć większość uczestników preferuje zwykle rowery górskie lub przełajowe; każdy uczestnik otrzymuje bezpośrednio przed startem mapę w skali 1:50 000 z zaznaczonymi punktami kontrolnymi; kolejność zaliczania punktów jest dowolna i każdy zawodnik musi sam ustalić najkorzystniejszą dla siebie trasę; start organizowany jest w godzinach porannych. Ukończenie trasy w limicie nie uprawnia do otrzymania miana Harpagana.
• trasa mieszana (TM) – celem zawodnika jest przejście 50 km i przejechanie rowerem 100 km w czasie 18 godz.; start etapu pierwszego następuje razem z TP100; na poszczególnych etapach panują zasady takie same jak na „czystych” trasach.

Pierwsze edycje Harpagana odbywały się po linii prostej – start z miejsca A, meta w punkcie B z półmetkiem na 50 km. Trasa po dwóch pętlach po raz pierwszy została poprowadzona w 15. edycji zawodów i tak jest do dziś. Aż do ósmej edycji był to wyłącznie rajd pieszy. Trzy razy Harpagan odbył się również na kajakach, były to edycje: 19, 21 i 22. W trakcie 21. Harpagana rozegrano też edycję konną. Późniejsze edycje nie były już tak urozmaicone. Niedawno wprowadzono mieszaną trasę pieszo-rowerową. Wraz z H43 zostały wprowadzone dwie trasy o charakterze bardziej rekreacyjnym(TP50 i TR100).

Do roku 2012 rekordowym pod względem liczby uczestników był Harpagan 32, w którym uczestniczyło na 3 trasach około 960 zawodników. Harpagan 43 przekroczył „magiczną” liczbę 1000 startujących. Aktualny rekord to 58 edycja Harpagana, gdzie wystartowało 1620 uczestników.

Miejsce organizacji dotychczasowych zawodów oraz statystyki uczestników

Edycja	Miejsce	Data	Trasy	Liczba uczestników	Tytuł Harpagana otrzymało (w tym kobiet)	Uwagi
H1	Sopot	28–29 października 1989	Sopot – Kościerzyna	5		trasa w linii prostej
H2	Wejherowo	kwiecień 1990	Wejherowo – Sierakowice
H3	Wejherowo	październik 1990	Wejherowo – Sierakowice
H4	Kartuzy	kwiecień 1991	Kartuzy – Wejherowo
H5	Sulęczyno	24–25 kwietnia 1993	Sulęczyno – Kartuzy
H6	Milwino	16–17 października 1993	Milwino – Kartuzy
H7	Sopieszyno	14–15 kwietnia 1994	Sopieszyno – Niepoczołowice
H8	Gościcino	15–16 października 1994	Gościcino – Kartuzy
H9	Swarożyn	7–8 kwietnia 1995	Swarożyn – Chwaszczyno			pierwszy rowerowy
H10	Skarszewy	15–16 października 1995	Skarszewy – Kartuzy
H11	Sopot	20–21 kwietnia 1996	Sopot – Kościerzyna
H12	Skarszewy	19–20 października 1996	Skarszewy – Żukowo
H13	Kościerzyna	12–13 kwietnia 1997	Kościerzyna – Gdańsk Kokoszki
H14	Sierakowice	11–12 października 1997	Sierakowice – Gdynia Chylonia
H15	Wejherowo	18–19 kwietnia 1998	Wejherowo – Borowo			na trasie pętli
H16	Gdańsk-Brętowo	6–8 listopada 1998	Gdańsk-Brętowo – Żukowo	69		2 pętle
H17	Kartuzy	23–25 kwietnia 1999		57
H18	Wejherowo	22–24 października 1999		245
H19	Czarna Woda	14–16 kwietnia 2000		515		dodatkowo trasa kajakowa
H20	Lębork	20–22 października 2000		504
H21	Lębork	20–22 kwietnia 2001		705		dodatkowo trasa kajakowa i konna
H22	Kwidzyn	19–21 października 2001		655		dodatkowo trasa kajakowa
H23	Drzewina	19–21 kwietnia 2002		514
H24	Puck	18–20 października 2002		596
H25	Elbląg	25–27 kwietnia 2003		555
H26	Bytonia	17–19 października 2003		635
H27	Bytów	16–18 kwietnia 2004		810
H28	Kościerzyna	15–17 października 2004		683
H29	Sierakowice	15–17 kwietnia 2005		674
H30	Czersk – Rytel	14–16 października 2005	TP100; TR200; TM150;	774	139 (10) 2 (0) 5 (0)
H31	Bożepole Wielkie	21–23 kwietnia 2006	TP100; TR200; TM150;	801	21 (2) 0 (0) 2 (0)
H32	Przodkowo	20–22 października 2006	TP100; TR200; TM150;	945	46 (5) 8 (0) 2 (0)
H33	Trąbki Wielkie	20–22 kwietnia 2007	TP100; TR200; TM150;	787	116 (9) 3 (0) 1 (0)
H34	Kobylnica	26–28 października 2007	TP100; TR200; TM150;	742	58 (1) 0 (0) 1 (0)
H35	Łęczyce	18–20 kwietnia 2008	TP100; TR200; TM150;	680	21 (2) 0 (0) 0 (0)
H36	Sierakowice	17–19 października 2008	TP100; TR200; TM150;	785	27 (0) 0 (0) 1 (0)
H37	Bytonia	17–19 kwietnia 2009	TP100; TR200; TM150;	901	93 (5) 5 (0) 3 (0)
H38	Reda	16–18 października 2009	TP100; TR200; TM150;	826	31 (1) 0 (0) 0 (0)
H39	Gdańsk-Osowa	7–9 maja 2010	TP100; TR200; TM150;	750	44 (2) 6 (0) 1 (0)	przełożony z 16–18 kwietnia 2010
H40	Kościerzyna	15–17 października 2010	TP100; TR200; TM150;	871	211 (13) 2 (0) 7 (0)
H41	Lipnica	15–17 kwietnia 2011	TP100; TR200; TM150;	896	191 (14) 3 (0) 1 (0)
H42	Elbląg	14–16 października 2011	TP100; TR200; TM150;	801	10 (0); 0 (0); 0 (0);
H43	Czarna Woda	20–22 kwietnia 2012	TP100; TP50; TR200; TR100; TM150;	1069	176 (7) 3 (0) 8 (0)
H44	Redzikowo	19–21 października 2012	TP100; TP50; TR200; TR100; TM150;	902	46 (1) 0 (0) 0 (0)
H45	Kolbudy	19–21 kwietnia 2013	TP100; TP50; TP10; TR200; TR100; TM150;	1057	94 (4) 0 (0) 2 (0)
H46	Kwidzyn	18–20 października 2013	TP100; TP50; TP25; TP10; TR200; TR100; TR50; TM150;	1041	78 (5) 0 (0) 3 (0)
H47	Bożepole Wielkie	11–13 kwietnia 2014	TP100; TP50; TP25; TP10; TR200; TR100; TR50; TM150;	1373	82 (2) 8 (0) 1 (0)
H48	Lipusz	17–19 października 2014	TP100; TP50; TP25; TP10; TR200; TR100; TR50; TM150;	1364	72 (6) 10 (0) 12 (3)
H49	Kaliska	17–19 kwietnia 2015	TP100; TP50; TP25; TP10; TR200; TR100; TR50; TM150;	1274	140 (7) 14 (0) 14 (1)
H50	Sierakowice	16–18 października 2015	TP100; TP50; TP25; TP10; TR200; TR100; TR50; TM150;	1536	68 (6) 14 (0) 4 (0)
H51	Bytów	15–17 kwietnia 2016	TP100; TP50; TP25; TP10; TR200; TR100; TR50; TM150;	1222	90 (6) 6 (0) 2 (0)
H52	Człuchów	14–16 października 2016	TP100; TP50; TP25; TP10; TR200; TR100; TR50; TM150;	1000	70 (2) 15 (0) 12 (0)
H53	Cewice	21–23 kwietnia 2017	TP100; TP50; TP25; TP10; TR200; TR100; TR50; TM150;	1015	24 (1) 2 (0) 0 (0)
H54	Szemud	20–22 października 2017	TP100; TP50; TP25; TP10; TR200; TR100; TR50; TM150;	1351	18 (0) 3 (0) 1 (0)
H55	Choczewo	20–22 kwietnia 2018	TP100; TP50; TP25; TP10; TR200; TR100; TR50; TM150;	1556	76 (6) 22 (0) 9 (0)
H56	Kwidzyn	19–21 października 2018	TP100; TP50; TP25; TP10; TR200; TR100; TR50; TR20; TM150;	1589	82 (6) 31 (0) 25 (0)
H57	Miastko	12–14 kwietnia 2019	TP100; TP50; TP50N; TP25; TP10; TR200; TR100; TR50; TR20; TM150;	1480	35 (2) 13 (0) 2 (0)
H58	Bożepole Wielkie	18–20 października 2019	TP100; TP50; TP50N; TP25; TP10; TR200; TR100; TR50; TR20; TM150;	1620	29 (1) 27 (0) 24 (0)
H59	Lipusz	17–19 kwietnia 2020	-	-	-	Ze względu na pandemię COVID-19 wstępnie przeniesiony na 26-28 czerwca 2020, następnie edycja została odwołana
H59	Porzecze	16–18 października 2020	TP100; TP50; TP50N; TP25; TP25N; TR200; TR100; TR50; TM150;	803* * - w momencie publikacji brak dostępu do wyników TR50	22 (1) 14 (0) 4 (0)	Rajd odbył się zmienionej formie z zachowaniem reżimu sanitarnego
H60	-	16–18 kwietnia 2021	-	-	-	W związku z rządowymi obostrzeniami odnośnie panującej pandemii COVID-19 edycja nie odbyła się
H60	Ocypel	15–17 października 2021	TP100; TP50; TP50N; TP25; TP25N; TP10; TR200; TR100; TR50; TR20; TM150;	1211	65 (4) 40 (1) 10 (0)
H61	Lipusz	8–10 kwietnia 2022	TP100; TP50; TP50N; TP25; TP25N; TP10; TR200; TR100; TR50; TR20; TM150;	1250	48 (4) 20 (1) 17 (0)
H62	Kaliska	14-16 października 2022	TP100; TP50; TP50N; TP25; TP25N; TP10; TR200; TR100; TR50; TR20; TM150;	1335	55 (4) 22 (1) 15 (1)
H63	Kwidzyn	14–16 kwietnia 2023	TP100; TP50; TP50N; TP25; TP25N; TP10; TR200; TR100; TR50; TR20; TM150;	1398	48 (2) 57 (2) 12 (1)
H64	Studzienice	27–29 kwietnia 2023	TP100; TP50; TP50N; TP25; TP25N; TP10; TR200; TR100; TR50; TR20; TM150;	1128	39 (0) 9 (0) 11 (0)	przełożono z 13-15 października

Linki zewnętrzne

• Oficjalna strona ERnO „Harpagan”
• Strona Pucharu Polski w Pieszych Maratonach na Orientację