Eledonoprius serrifrons
| Eledonoprius serrifrons | |||
| (Reitter, 1890) | |||
_Scale_1_mm.png)
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Nadrodzina | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
Eledonoprius serrifrons | ||
| Synonimy | |||
| |||
Eledonoprius serrifrons – gatunek chrząszcza z rodziny czarnuchowatych i podrodziny Tenebrioninae. Zamieszkuje Europę i zachód Azji.
Taksonomia
[edytuj | edytuj kod]Gatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1800 roku przez Edmunda Reittera na łamach „Deutsche entomologische Zeitschrift” pod nazwą Bolitophagus serrifrons[1][2]. Miejsce typowe znajduje się w Azerbejdżanie[3], w dolinie rzeki Araks[1][4].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Chrząszcz o ciele długości od 3,6 do 3,8 mm[5], w zarysie owalnym z wyraźnie ząbkowanymi krawędziami głowy, przedplecza i pokryw[6][5]. Oczy podzielone są występami policzków. Czułki są krótkie[6], począwszy od piątego członu coraz szersze, ale z członem ostatnim znacznie dłuższym niż szerokim, w przybliżeniu tak długim jak trzy poprzednie razem wzięte. U samca na nadustku występują dwa krótkie zęby, a na czole dwa duże zęby[5]. Wierzch głowy i przedplecza pokrywają dość ostre, kolcowate guzki. Boki przedplecza są rozpłaszczone i kątowo załamane. Pokrywy mają wyraźnie zaznaczone rzędy[6], a żeberka międzyrzędów porozbijane na ostre guzki[5].
Ekologia i występowanie
[edytuj | edytuj kod]Owad zasiedlający stare lasy liściaste[3][7][4], rzadko mieszane[4]; zaliczany jest do reliktów lasów pierwotnych[7][4]. Jest saproksylicznym mykofagiem. Wszystkie stadia rozwojowe występują w butwiejącym drewnie zgromadzonym w próchnowiskach starych drzew, bogatym w grzybnię takich rodzajów jak błyskoporek i lakownica[7]. Wybierane są przede wszystkim drzewa liściaste, najczęściej buki i dęby[7], a rzadziej jesiony, topole i wierzby, wyjątkowo zaś jodły[4].
Gatunek palearktyczny, o rozmieszczeniu zakaukasko-europejskim, znany z prowincji Badajoz, Cáceres i Salamanca w Hiszpanii, gminy Porto-Vecchio na południu Korsyki, regionów Apulia i Basilicata we Włoszech, Grecji, Bułgarii, Krymu, Armenii, Azerbejdżanu i muhafazy Latakia w Syrii[3][4].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Edmund Reitter. Neue Coleopteren aus Europa und den angrenzenden Ländern und Sibirien, mit Bemerkungen über bekannte Arten. 10. Teil. „Deutsche entomologische Zeitschrift”. 1890 (1), s. 165–176, 1890.
- ↑ I. Löbl, A. Smetana: Catalogue of Palearctic Coleoptera. Vol. 5: Tenebrionoidea. Stenstrup, Denmark: Apollo Books, 2008, s. 239. ISBN 87-88757-84-6.
- ↑ a b c George Kakiopoulos, Jakovos Demetriou. First records of Eledonoprius serrifrons (Reitter, 1890) from Greece and Eledona hellenica Reitter, 1885 from Bulgaria (Coleoptera: Tenebrionidae): a contribution to the Bolitophagini of southern Balkan Peninsula with a special reference to Greece. „Caucasian Entomological Bulletin”. 18 (1), s. 15-18, 2022. DOI: 10.23885/181433262022181-1518.
- ↑ a b c d e f Giuseppe M. Carpaneto, Stefano Chiari, Paolo A. Audiso, Piero Leo, Andrea Liberto, Nicklas Jansson, Agnese Zauli. Biological and distributional overview of the genus Eledonoprius (Coleoptera: Tenebrionidae): Rare fungus-feeding beetles of European old-growth forests. „European Journal of Entomology”. 110 (1), s. 173-176, 2013. DOI: 10.14411/eje.2013.025.
- ↑ a b c d Gattung Eledonoprius Reitter, 1911. [w:] Käfer Europas [on-line]. [dostęp 2025-02-25].
- ↑ a b c Zdzisława Stebnicka: Klucze do oznaczania owadów Polski Część XIX Chrząszcze – Coleoptera z. 91 Czarnuchowate – Tenebrionidae, Boridae. Wrocław: Polskie Towarzystwo Entomologiczne, 1991, s. 60-63.
- ↑ a b c d Vitalii Alekseev, Andris Bukejs, Elżbieta Sontag. A new fossil species of Bolitophagini (Coleoptera: Tenebrionidae) from Baltic amber suggests the genus Eledonoprius Reitter is persistent in the Western Palaearctic since the Tertiary. „Zootaxa”. 4750 (3), s. 418–424, 2020. Magnolia Press. DOI: 10.11646/zootaxa.4750.3.7.