Eliyahu Rips

Eliyahu Rips
‏Илья Аронович Рипс
אליהו ריפס‎
Data i miejsce urodzenia	12 grudnia 1948 ; Ryga
Data i miejsce śmierci	19 lipca 2024 ; Izrael
Zawód, zajęcie	matematyk, wykładowca akademicki
Tytuł naukowy	doktor
Alma Mater	Uniwersytet Łotewski w Rydze
Uczelnia	Uniwersytet Hebrajski w Jerozolimie
Stanowisko	profesor
	Multimedia w Wikimedia Commons

Eliyahu Rips, ros. Илья Аронович Рипс (Ilja Aronowicz Rips), hebr. אליהו ריפס, łot. Iļja Ripss (ur. 12 grudnia 1948 w Rydze, zm. 19 lipca 2024^[1]) – łotewsko-izraelski matematyk zajmujący się geometryczną teorią grup, wykładowca akademicki, profesor Uniwersytetu Hebrajskiego w Jerozolimie.

Życiorys

Urodził się 12 grudnia 1948 roku w Rydze. Studiował na Wydziale Matematyczno-Fizycznym Uniwersytetu Łotewskiego w Rydze. Był pierwszym łotewskim studentem, który uczestniczył w międzynarodowej olimpiadzie matematycznej. Studia rozpoczął w wieku 15 lat, był zwolniony z egzaminów wstępnych^[2].

W nocy 9 kwietnia 1969 roku oblał się naftą i usiłował dokonać samospalenia przed Pomnikiem Wolności w proteście przeciwko interwencji wojsk Układu Warszawskiego w Czechosłowacji. Został aresztowany i poddany badaniom psychiatrycznym. Rozpoznano u niego schizofrenię i poddano przymusowemu leczeniu w Ryskim Szpitalu Psychoneurologicznym. Po dwóch latach uznano go za wyleczonego i zwolniono^[3].

W 1972 roku emigrował do Izraela. Na Uniwersytecie Hebrajskim w Jerozolimie obronił pracę doktorską i w 1975 roku otrzymał tytuł doktora. Za dysertację został wyróżniony Nagrodą Aharona Katzira. W 1979 roku otrzymał Nagrodę Erdősa od Izraelskiego Towarzystwa Matematycznego. W 1994 roku uczestniczył w Międzynarodowym Kongresie Matematyków.

Prace Ripsa nad działaniami grupy na $\mathbb {R}$ -drzewie spotkały się z uznaniem środowiska matematycznego^[4].

Rips zajmował się również analizą matematyczną tekstów biblijnych – w 1994 roku opublikował wspólnie z Witztumem i Rosenbergiem pracę, w której donosił o statystycznie częstszym występowaniu ciągów równoodległych liter (ang. equidistant letter sequences, ELS) w Księdze Wyjścia^[5]. Na prace Ripsa i wsp. powoływał się później Drosnin, piszący o „kodzie Biblii”^[6].

Prace (wybór)

(1982) Subgroups of small cancellation groups^[7]
(1994) Structure and rigidity in hyperbolic groups. I^[8]
(1995) Canonical representatives and equations in hyperbolic groups^[9]
(1997) Cyclic splittings of finitely presented groups and the canonical JSJ decomposition^[10]
(2002) Isoperimetric and isodiametric functions of groups^[11]
(2002) Isoperimetric functions of groups and computational complexity of the word problem^[12]

Przypisy

↑ Умер диссидент, математик и исследователь Библии Элияху Рипс, „Радио Свобода”, 19 lipca 2024 [dostęp 2024-07-19] (ros.).
↑ Virtual Exhibition team: Protests and Demands for Human Rights. [w:] The Aftermath of Prague Spring and Charter 77 in Latvia/the Baltics [on-line]. www.itl.rtu.lv/. [dostęp 2012-10-04]. (ang.).
↑ Lūse A. From social pathologies to individual psyches: psychiatry navigating socio-political currents in 20th-century Latvia. „History of Psychiatry”. 22 (1), s. 20–39, 2011. DOI: 10.1177/0957154X09351045.
↑ D. Gaboriau, G. Levitt, F. Paulin. Pseudogroups of isometries of ℝ and Rips’ theorem on free actions on ℝ-trees. „Israel Journal of Mathematics”. 87 (1-3), s. 403–428, 1994. DOI: 10.1007/BF02773004.
↑ Doron Witztum, Eliyahu Rips, Yoav Rosenberg. Equidistant Letter Sequences in the Book of Genesis. „Statistical Science”. 9 (3), s. 429-438, 1994. DOI: 10.1214/ss/1177010393.
↑ Bible code. W: Robert Todd Carroll: The skeptic's dictionary : a collection of strange beliefs, amusing deceptions, and dangerous delusion. Hoboken, NJ: Wiley, 2003, s. 52-55. ISBN 0-471-27242-6.
↑ E.E. Rips E.E., Subgroups of small Cancellation Groups, „Bulletin of the London Mathematical Society”, 14 (1), 1982, s. 45–47, DOI: 10.1112/blms/14.1.45, ISSN 1469-2120 (ang.).
↑ E.E. Rips E.E., Z.Z. Sela Z.Z., Structure and rigidity in hyperbolic groups I, „Geometric & Functional Analysis GAFA”, 4 (3), 1994, s. 337–371, DOI: 10.1007/BF01896245, ISSN 1016-443X (ang.).
↑ E.E. Rips E.E., Z.Z. Sela Z.Z., Canonical representatives and equations in hyperbolic groups, „Inventiones mathematicae”, 120 (1), 1995, s. 489–512, DOI: 10.1007/BF01241140, ISSN 0020-9910 (ang.).
↑ E.E. Rips E.E., Z.Z. Sela Z.Z., Cyclic Splittings of Finitely Presented Groups and the Canonical JSJ Decomposition, „Annals of Mathematics”, 146 (1), 1997, s. 53–109, DOI: 10.2307/2951832, JSTOR: 2951832 .
↑ Mark V.M.V. Sapir Mark V.M.V., Jean-CamilleJ.C. Birget Jean-CamilleJ.C., EliyahuE. Rips EliyahuE., Isoperimetric and Isodiametric Functions of Groups, „Annals of Mathematics”, 156 (2), 2002, s. 345–466, DOI: 10.2307/3597195, JSTOR: 3597195 .
↑ J.-C.J.C. Birget J.-C.J.C. i inni, Isoperimetric Functions of Groups and Computational Complexity of the Word Problem, „Annals of Mathematics”, 156 (2), 2002, s. 467–518, DOI: 10.2307/3597196, JSTOR: 3597196 .

Linki zewnętrzne

Eliyahu Rips' World-Wide-Web Home Page. www.ma.huji.ac.il. [dostęp 2012-09-27].
The Hebrew University of Jerusalem. [dostęp 2012-10-04].
Zane Lase-Lasmane: Iļja. [dostęp 2012-10-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-03-12)].
The Virtual Exhibition – The Aftermath of Prague Spring and Charter 77 in Latvia/the Baltics. [dostęp 2012-10-04].

[1] Умер диссидент, математик и исследователь Библии Элияху Рипс, „Радио Свобода”, 19 lipca 2024 [dostęp 2024-07-19] (ros.).

[Praga68-2] Virtual Exhibition team: Protests and Demands for Human Rights. [w:] The Aftermath of Prague Spring and Charter 77 in Latvia/the Baltics [on-line]. www.itl.rtu.lv/. [dostęp 2012-10-04]. (ang.).

[3] Lūse A. From social pathologies to individual psyches: psychiatry navigating socio-political currents in 20th-century Latvia. „History of Psychiatry”. 22 (1), s. 20–39, 2011. DOI: 10.1177/0957154X09351045.

[4] D. Gaboriau, G. Levitt, F. Paulin. Pseudogroups of isometries of ℝ and Rips’ theorem on free actions on ℝ-trees. „Israel Journal of Mathematics”. 87 (1-3), s. 403–428, 1994. DOI: 10.1007/BF02773004.

[5] Doron Witztum, Eliyahu Rips, Yoav Rosenberg. Equidistant Letter Sequences in the Book of Genesis. „Statistical Science”. 9 (3), s. 429-438, 1994. DOI: 10.1214/ss/1177010393.

[6] Bible code. W: Robert Todd Carroll: The skeptic's dictionary : a collection of strange beliefs, amusing deceptions, and dangerous delusion. Hoboken, NJ: Wiley, 2003, s. 52-55. ISBN 0-471-27242-6.

[7] E.E. Rips E.E., Subgroups of small Cancellation Groups, „Bulletin of the London Mathematical Society”, 14 (1), 1982, s. 45–47, DOI: 10.1112/blms/14.1.45, ISSN 1469-2120 (ang.).

[8] E.E. Rips E.E., Z.Z. Sela Z.Z., Structure and rigidity in hyperbolic groups I, „Geometric & Functional Analysis GAFA”, 4 (3), 1994, s. 337–371, DOI: 10.1007/BF01896245, ISSN 1016-443X (ang.).

[9] E.E. Rips E.E., Z.Z. Sela Z.Z., Canonical representatives and equations in hyperbolic groups, „Inventiones mathematicae”, 120 (1), 1995, s. 489–512, DOI: 10.1007/BF01241140, ISSN 0020-9910 (ang.).

[10] E.E. Rips E.E., Z.Z. Sela Z.Z., Cyclic Splittings of Finitely Presented Groups and the Canonical JSJ Decomposition, „Annals of Mathematics”, 146 (1), 1997, s. 53–109, DOI: 10.2307/2951832, JSTOR: 2951832 .

[11] Mark V.M.V. Sapir Mark V.M.V., Jean-CamilleJ.C. Birget Jean-CamilleJ.C., EliyahuE. Rips EliyahuE., Isoperimetric and Isodiametric Functions of Groups, „Annals of Mathematics”, 156 (2), 2002, s. 345–466, DOI: 10.2307/3597195, JSTOR: 3597195 .

[12] J.-C.J.C. Birget J.-C.J.C. i inni, Isoperimetric Functions of Groups and Computational Complexity of the Word Problem, „Annals of Mathematics”, 156 (2), 2002, s. 467–518, DOI: 10.2307/3597196, JSTOR: 3597196 .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]