Elizabeth Blackburn

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Elizabeth Helen Blackburn
Ilustracja
Blackburn ze złotym medalem AIC (2012)
Data i miejsce urodzenia

26 listopada 1948
Hobart

Zawód, zajęcie

biolog

Miejsce zamieszkania

Stany Zjednoczone

Narodowość

australijska i amerykańska

Alma Mater

Uniwersytet w Melbourne
Uniwersytet w Cambridge

Uczelnia

Uniwersytet Kalifornijski w San Francisco

Odznaczenia
NAS Award in Molecular Biology (1990)
FRS (1992)
Australia Prize (1998)
Harvey Prize (1999)
Dickson Prize (2000)
Heineken Prize (2004)
Lasker Award
Louisa Gross Horwitz Prize
ASCB Public Service Award (2004)
Meyenburg Prize (2006)
L’Oréal-UNESCO Award for Women in Science (2008)
Nagroda Nobla w fizjologii lub medycynie (2009)
AIC Gold Medal (2012)
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa
Elizabeth Blackburn w marcu 2009

Elizabeth Helen Blackburn (ur. 26 listopada 1948 w Hobart[1]) – amerykańska biolog molekularna pochodzenia australijskiego, laureatka Nagrody Nobla[1]. Zajmuje się telomerami i etyką medyczną.

Dzieciństwo[edytuj | edytuj kod]

Jej oboje rodzice byli lekarzami, miała siedmioro rodzeństwa. Wcześnie zainteresowała się zwierzętami i przyrodą[2]. Uczęszczała do Melbourne High School (kiedy była nastolatką, jej rodzina przeprowadziła się do Melbourne)[3].

Praca naukowa[edytuj | edytuj kod]

Studiowała na Uniwersytecie w Melbourne, gdzie uzyskała tytuł licencjata (1970) i magistra (1972) z biologii[3][4]. Za radą swoich profesorów wyjechała do Anglii, by tam podjąć dalsze studia[3]. Stopień doktora uzyskała w 1975 na Uniwersytecie w Cambridge[1]. Odbyła staż podoktorski z biologii molekularnej i komórkowej na Uniwersytecie Yale w laboratorium dr. Josepha Galla w latach 1975–1977[1][3][4]. Wraz z nim odkryła strukturę telomerów chromosomów. Wyniki opublikowali w artykule w 1978 roku[3]. Pracowała na Uniwersytecie Kalifornijskim w Berkeley, a w 1990 objęła stanowisko profesora biologii i fizjologii na Uniwersytecie Kalifornijskim w San Francisco[1].

Carol Greider i Elizabeth Blackburn

W 1980 Blackburn poznała Jacka Szostaka, który również badał telomery i który był zaintrygowany jej badaniami[1]. Oboje zaczęli badać telomery używając do tego drożdży i Tetrahymena[1]. W 1984 Blackburn i Greider odkryły telomerazę[1]. W następnych latach wraz ze współpracownikami badała wpływ stresu na telomerazy i telomery[5] ze szczególnym uwzględnieniem medytacji mindfulness[6][7].

Uhonorowanie[edytuj | edytuj kod]

W 2009 otrzymała, wraz z Carol W. Greider i Jackiem Szostakiem, Nagrodę Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny[1] za „odkrycie, jak zakończenia chromosomów są chronione przez struktury zwane telomerami oraz enzym telomerazę”[2].

Blackburn została także wybrana członkinią Royal Society of London (1992) i zagraniczną współpracowniczką National Academy of Sciences (1993)[1]. Elizabeth Blackburn została nazwana jednym ze „100 najbardziej wpływowych ludzi” w 2007 przez Time[3].

Służyła w Radzie Prezydenta ds. Bioetyki od 2002 do 2004[4]. Wspierała badania nad ludzkimi komórkami embrionalnymi, w przeciwieństwie do administracji Busha. Jej kadencje w Radzie zostały zakończone dyrektywą Białego Domu 27 lutego 2004 r.[8] Po tej decyzji wielu naukowców wyraziło oburzenie z powodu jej usunięcia[9].

Została wyróżniona honorowymi stopniami przez 11 uniwersytetów[4]. W 2008 roku została laureatką nagrody North American Laureate for L’Oreal-UNESCO For Women in Science[4]. Była prezes Salk Institute od 2016[10], acz postanowiła odejść na emeryturę w 2018[11].

Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]

Ma męża nazwiskiem John W. Sedat i jednego syna – Benjamina (ur. 1986)[2][12][13].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c d e f g h i j Elizabeth Blackburn, [w:] Encyclopædia Britannica [online] [dostęp 2022-09-30] (ang.).
  2. ↑ a b c Elizabeth H. Blackburn - Facts - NobelPrize.org, NobelPrize.org [dostęp 2018-08-31] (ang.).
  3. ↑ a b c d e f Elizabeth Blackburn, Ph.D. - Academy of Achievement, „Academy of Achievement” [dostęp 2018-08-31] (ang.).
  4. ↑ a b c d e Administrator, Dr. Elizabeth Blackburn, biochemistry2.ucsf.edu [dostęp 2018-08-31] [zarchiwizowane z adresu 2018-08-31] (ang.).
  5. ↑ Elissa S. Epel i inni, Dynamics of telomerase activity in response to acute psychological stress, „Brain, behavior, and immunity”, 24 (4), 2010, s. 531–539, DOI: 10.1016/j.bbi.2009.11.018, ISSN 0889-1591, PMID: 20018236, PMCID: PMC2856774 [dostęp 2018-08-31].
  6. ↑ Elissa Epel i inni, Can Meditation Slow Rate of Cellular Aging? Cognitive Stress, Mindfulness, and Telomeres, „Annals of the New York Academy of Sciences”, 1172 (1), 2009, s. 34–53, DOI: 10.1111/j.1749-6632.2009.04414.x, ISSN 0077-8923, PMID: 19735238, PMCID: PMC3057175 [dostęp 2018-08-31] (ang.).
  7. ↑ Tonya L. Jacobs i inni, Intensive meditation training, immune cell telomerase activity, and psychological mediators, „Psychoneuroendocrinology”, 36 (5), 2011, s. 664–681, DOI: 10.1016/j.psyneuen.2010.09.010, ISSN 0306-4530 [dostęp 2018-08-31] (ang.).
  8. ↑ Elizabeth Blackburn, Janet Rowley, Reason as Our Guide, „PLoS Biology”, 2 (4), 2004, e116, DOI: 10.1371/journal.pbio.0020116, ISSN 1545-7885, PMID: 15024408, PMCID: PMC359389 [dostęp 2018-08-31] (ang.).
  9. ↑ USATODAY.com - Scientists rally around stem cell advocate fired by Bush, usatoday30.usatoday.com [dostęp 2018-08-31].
  10. ↑ Nobel laureate Elizabeth Blackburn named Salk Institute president - Salk Institute for Biological Studies, „Salk Institute for Biological Studies” [dostęp 2018-08-31] (ang.).
  11. ↑ Nobel laureate will step down from leading embattled Salk Institute, „Science | AAAS”, 21 grudnia 2017 [dostęp 2018-08-31] (ang.).
  12. ↑ Blackburn Gets Personal, Reflects on Path Leading Up to Nobel Prize, UC San Francisco [dostęp 2018-08-31] (ang.).
  13. ↑ Denise Grady, Elizabeth Blackburn: Molecular Biologist Charts Her Own Course [dostęp 2018-08-31] (ang.).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Laureaci Nagrody Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny
XX wiek
XXI wiek

Nobel

Laureaci Royal Medal (XXI wiek)
2001–2009
2010–19
lata 20.

George-IV-of-Great-Britain-cropped.png

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Elizabeth_Blackburn&oldid=69407738”