Miętus pospolity
| Lota lota[1] | |||||
| (Linnaeus, 1758) | |||||
| |||||
| Systematyka | |||||
| Domena | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Królestwo | |||||
| Typ | |||||
| Podtyp | |||||
| Gromada | |||||
| Rząd | |||||
| Rodzina | |||||
| Rodzaj |
Lota | ||||
| Gatunek |
miętus pospolity | ||||
| |||||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |||||
 | |||||
| Zasięg występowania | |||||
| |||||
Miętus pospolity[3], miętus[3] (Lota lota) – gatunek słodkowodnej ryby z rzędu dorszokształtnych (Gadiformes). Jest jedynym przedstawicielem rodzaju Lota. Poławiany dla mięsa, spotykany w akwariach publicznych.
Występowanie[edytuj | edytuj kod]
Występuje w północnej i środkowej Europie na wschód od wschodniej Anglii, środkowej Francji oraz na północ od dorzecza rzeki Pad oraz w północnej Azji i Ameryce Północnej. Ma wysokie wymagania tlenowe i jest wrażliwy na zanieczyszczenia wody.
Żyje głównie w rzekach z czystą i szybko płynącą wodą oraz żwirowatym dnem. Ryba dociera również do górskich potoków. Występuje również w zbiornikach zaporowych. Wchodzi do wód słonych. Żyje przy dnie, ukryty przed dziennym światłem w różnych kryjówkach.
Opis[edytuj | edytuj kod]
Długość przeciętnie do 60 cm (maksymalnie 120 cm), przeciętna masa do 2 kg (maksymalnie ponad 2,5 kg)[4]. Rekordowy osobnik złowiony w Polsce w 2013 roku ważył 4,06 kg[5]. Ciało ma kształt walcowaty, w dotyku bardzo miękkie, w przekroju owalne, nieco spłaszczone grzbieto-brzusznie w przedniej części i lekko ścieśnione bocznie w tylnej. Łuski drobne, okrągławe, ukryte głęboko w skórze. Są dwie płetwy grzbietowe, z których pierwsza jest krótka i ma zaokrągloną krawędź górną. Druga jest bardzo długa i sięga do górnej części nasady płetwy ogonowej. Płetwa ogonowa zaokrąglona, dotyka dolną krawędzią do długiej płetwy odbytowej. Drugi promień płetw piersiowych dużo dłuższy od pozostałych. Charakterystyczną cechą jest pojedynczy wąs na środku brody oraz ustawienie płetw brzusznych przed piersiowymi. Głowa jest mocno spłaszczona, przypomina wyglądem głowę żaby. Na górnej części, pośrodku pyska, znajduje się jedna para bardzo krótkich wąsików.
Ubarwienie brązowawe, brązowoszare lub żółte, z ciemnym, marmurkowatym deseniem. Brzuch biały lub szarobiały. Młode osobniki są bardzo ciemne.
Odżywianie[edytuj | edytuj kod]
Aktywny zimą przy temp 0–3 °C. Młode żywią się skorupiakami, robakami i larwami owadów. Dorosłe zjadają ryby, raki i żaby.
Rozród[edytuj | edytuj kod]
Miętus jest rybą zimnolubną. Tarło odbywa w XII i I, w wodzie o temperaturze 2–4 °C na piaszczystych płyciznach w silnym nurcie, często w dużych stadach. W zależności od masy może złożyć od 10 tys. do 3 mln jaj. Jaja zaopatrzone są w krople tłuszczu, dzięki której unoszą się w toni do momentu, aż nie przykleją się do podłoża.
Ochrona[edytuj | edytuj kod]
W Polsce obowiązują następujące zasady ochrony gatunku[potrzebny przypis]:
| Wymiar ochronny | 30 cm | Rzeka Odra od ujścia rzeki Warty, do granicy z wodami morskimi |
|---|---|---|
| 25 cm | Pozostałe wody | |
| Okres ochronny | 1 grudnia do końca lutego | |
| Limit połowowy | 5 kg na dobę | |
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Lota lota, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ Lota lota, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ a b G. Nikolski: Ichtiologia szczegółowa. Tłum. Franciszek Staff. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1970.
- ↑ Fritz Terofal, Claus Militz: Ryby słodkowodne. Leksykon przyrodniczy. Henryk Garbarczyk, Eligiusz Nowakowski i Jacek Wagner. Warszawa: Świat Książki, 1997. ISBN 83-7129-441-7.
- ↑ Rekord Polski: miętus 4,06 kg! [online], Wiadomości Wędkarskie online [dostęp 2016-01-08] [zarchiwizowane z adresu 2016-01-08].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- J. Mihálik, F. Reiser Nasze ryby, Warszawa 1990
- Rudnicki A., Ryby wód polskich, WSiP, Warszawa 1989
- Lota lota. (ang.) w: Froese, R. & D. Pauly. FishBase. World Wide Web electronic publication. fishbase.org [dostęp 2 listopada 2009]