Epoletówka
| Diopsittaca nobilis[1] | |||
| (Linnaeus, 1758) | |||
 Epoletówka zwyczajna (D. nobilis nobilis) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj |
Diopsittaca | ||
| Gatunek |
epoletówka | ||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Podgatunki | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
| |||
Epoletówka[4], ara epoletowa[5][6], ara czerwonoramienna[6] (Diopsittaca nobilis) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny papugowatych (Psittacidae), zamieszkujący Amerykę Południową. Jedyny przedstawiciel rodzaju Diopsittaca[4][7]. Jest to najmniejszy gatunek ar[6]. Nie jest zagrożony. Dość pospolity w hodowli[8].
Podgatunki i obszar występowania[edytuj | edytuj kod]
Zazwyczaj wyróżnia się 3 podgatunki D. nobilis[7][2]:
- epoletówka, epoletówka zwyczajna[4] (D. n. nobilis) (Linnaeus, 1758) – wschodnia Wenezuela, region Gujana, północna Brazylia;
- epoletówka jasnodzioba[4] (D. n. cumanensis) (Lichtenstein, MHK, 1823) – południowa Amazonia;
- D. n. longipennis Neumann, 1931 – środkowa i południowa Brazylia, północno-wschodnia Boliwia, południowo-wschodnie Peru.
Podgatunki cumanensis i longipennis są niekiedy wydzielane do osobnego gatunku Diopsittaca cumanensis, takie ujęcie systematyczne stosuje m.in. IUCN[3][9][10].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Epoletówka mierzy około 30 cm długości oraz waży od 130 do 170 g. Brak widocznego dymorfizmu płciowego. W upierzeniu dominuje zielony. Czoło jest niebieskie, ramiona czerwone. Oczy są pomarańczowe, a ich otoczenie pozbawione piór oraz jest widoczna biała skóra. Podgatunek nominatywny dziób ma ciemny, a pozostałe podgatunki mają jasną górną część dzioba. Młode są podobne do dorosłych, mają mniej czerwonego na skrzydłach, a czoło jest zielone[8].
Ekologia i zachowanie[edytuj | edytuj kod]
- Środowisko
Gatunek ten zamieszkuje lasy deszczowe, sawanny, plantacje[6]. Zamieszkuje tereny do 1400 m n.p.m.[8]
- Zachowanie, rozród
Ary epoletowe są towarzyskie i ciekawskie[6]. Poza sezonem lęgowym tworzą duże stada, czasami razem z arami żółtolicymi (Orthopsittaca manilatus). Gniazduje w zagłębieniach drzew oraz w nadrzewnych gniazdach termitów. Samica składa tam 2–5 jaj oraz wysiaduje je przez 24 dni[8].
Status[edytuj | edytuj kod]
Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) traktuje epoletówkę jasnodziobą jako oddzielny gatunek Diopsittaca cumanensis. Oba te taksony (D. nobilis i D. cumanensis) posiadają status gatunku najmniejszej troski (LC – Least Concern)[3][9]. Populacja uznawana jest przez BirdLife International za stabilną[3][9]. Zagrożeniem dla epoletówek jest handel dzikimi ptakami[8].
Gatunek ten jest ujęty w II załączniku konwencji waszyngtońskiej (CITES)[11].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Diopsittaca nobilis, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b Red-shouldered Macaw (Diopsittaca nobilis). IBC: The Internet Bird Collection. [dostęp 2020-07-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-09)]. (ang.).
- ↑ a b c d Diopsittaca nobilis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ a b c d Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Arini Gray,GR, 1840 (1825) (wersja: 2021-06-01). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2022-01-30].
- ↑ P. Mielczarek & W. Cichocki. Polskie nazewnictwo ptaków świata. „Notatki Ornitologiczne”. Tom 40. Zeszyt specjalny, s. 112, 1999.
- ↑ a b c d e Ara epoletowa, ara czerwonoramienna [online], www.medianauka.pl [dostęp 2020-07-14] (pol.).
- ↑ a b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v12.1). [dostęp 2022-01-30]. (ang.).
- ↑ a b c d e Parrot Encyclopedia [online], World Parrot Trust [dostęp 2020-07-14] (ang.).
- ↑ a b c BirdLife International, Diopsittaca cumanensis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2020-07-19] (ang.).
- ↑ HBW and BirdLife International, Handbook of the Birds of the World and BirdLife International digital checklist of the birds of the world. Version 6 [online], grudzień 2021 [dostęp 2022-01-30].
- ↑ Diopsittaca nobilis. [w:] Species+ [on-line]. UNEP-WCMC, CITES Secretariat. [dostęp 2022-01-30]. (ang.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).