Eryk Lipiński

Eryk Lipiński
Data i miejsce urodzenia	12 lipca 1908 Kraków
Data śmierci	27 września 1991
Zawód, zajęcie	karykaturzysta, satyryk, dziennikarz, grafik
Małżeństwo	Anna Gosławska-Lipińska
Dzieci	Tomasz Lipiński, Zuzanna Lipińska

Eryk Lipiński (ur. 12 lipca 1908 w Krakowie, zm. 27 września 1991) – polski karykaturzysta, satyryk, dziennikarz, grafik, autor plakatów i ilustracji książkowych, tekstów kabaretowych i felietonów, książek o karykaturze i satyrze, także scenograf. Założyciel tygodnika satyrycznego „Szpilki” i Muzeum Karykatury.

Życiorys

Urodził się 12 lipca 1908 w Krakowie. Był synem artysty malarza Teodora Rawicz Lipińskiego i Jadwigi z Czartoryskich. Na przełomie 1912/1913 wraz z rodziną przeprowadził się do Moskwy. W wieku sześciu lat lub w 1916 roku na konkursie w Moskwie zdobył III nagrodę za plakat „Polacy w trzech armiach zaborczych”. W wieku trzynastu lat, w 1921 wraz z rodziną powrócił do Polski i osiedlił się w Warszawie, gdzie pobierał nauki w Gimnazjum im. J. Lelewela i II Gimnazjum Związku Nauczycieli.

Ukończył malarstwo, grafikę użytkową i scenografię na warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych. Jako karykaturzysta zadebiutował w tygodniku Pobudka w roku 1928. Wraz ze Zbigniewem Mitznerem w 1935 roku założył tygodnik satyryczny „Szpilki”. Był jego redaktorem naczelnym w latach 1935-1937 i po wojnie od roku 1946 do 1953. Współpracował także z innymi polskimi wydawnictwami periodycznymi: „Przekrojem”, „Przeglądem Kulturalnym”, „Trybuną Ludu”, „Panoramą”, „Zwierciadłem” i „Expressem Wieczornym”.

Podczas okupacji był więźniem obozu Auschwitz. W latach 1945–1948 należał do PPR, a od 1948 roku należał do PZPR.

Dokonania i sukcesy w polskiej sztuce plakatu sprawiły, że stał się również inicjatorem, komisarzem i uczestnikiem I Międzynarodowego Biennale Plakatu w Warszawie w 1966. W 1978 założył Muzeum Karykatury w Warszawie. Był jego pierwszym dyrektorem, funkcję tę sprawował do śmierci w 1991. W 1987 założył Stowarzyszenie Polskich Artystów Karykatury (SPAK), którego był pierwszym prezesem. W 1980 był jednym z założycieli Społecznego Komitetu Opieki nad Cmentarzami i Zabytkami Kultury Żydowskiej w Polsce. W 1991 został uhonorowany tytułem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata.

Życie prywatne

Grób Eryka Lipińskiego na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach

Jego żoną była Anna Gosławska-Lipińska.

Jego synem jest Tomasz Lipiński – polski muzyk rockowy, lider i współzałożyciel zespołów Brygada Kryzys i Tilt, a córką Zuzanna Lipińska, rysowniczka, graficzka, projektantka stron www.

Książki

• 1945: Pożegnanie z Hitlerem
• 1965: Zefirek historii
• 1970: Drzewo szpilkowe
• 1972: erl-69 donosi
• 1977: Zarys dziejów karykatury polskiej, wspólnie z Hanną Górską
• 1983: Warszawa w karykaturze
• 1990: Pamiętniki

Odznaczenia i nagrody

W czasach PRL był odznaczony m.in.: Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą i Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, Orderem Sztandaru pracy II klasy, Złotym Krzyżem Zasługi, Medalem 10-lecia Polski Ludowej, Medal Zwycięstwa i Wolności 1945 i innymi odznaczeniami krajowymi i radzieckimi.

Nagrody:

• 1966 – Złota Szpilka
• 1972 – Złota Szpilka z Wawrzynem

Bibliografia

• Kronika 1991, Wydawnictwo „Kronika” – Marian B. Michalik, Warszawa, 1991, s. 136, ​ISBN 83-900331-1-9​
• Eryk Lipiński – biogram w Culture.pl
• Eryk Lipiński – biogram w muzeumkarykatury.pl

Linki zewnętrzne

• Eryka Lipińskiego w galerii plakatu filmowego Filmoteki Narodowej „Gapla”
• Muzeum Karykatury im. Eryka Lipińskiego