Eugeniusz Szparkowski

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Eugeniusz Józef Szparkowski
Data i miejsce urodzenia

21 stycznia 1904
Nasielsk

Data i miejsce śmierci

20 kwietnia 1985
Warszawa

Odznaczenia
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski

Eugeniusz Józef Szparkowski (ur. 21 stycznia 1904 w Nasielsku, zm. 20 kwietnia 1985 w Warszawie) – polski architekt, malarz[1][2].

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Lata przedwojenne[edytuj | edytuj kod]

Grób Eugeniusza Szparkowskiego na cmentarzu Bródnowskim

Eugeniusz Szparkowski w 1932 roku wziął udział w konkursie na projekt wystawy sklepowej, którego wyniki zostały opublikowane w czasopiśmie „Architektura i Budownictwo”[3]. Rok później w Warszawie wydano książkę pod tytułem „Prudential House: nowa siedziba Towarzystwa Ubezpieczeń Przezorność w Warszawie” (Drukarnia Galewski i Dau.), ze szkicami gmachu oraz wnętrz autorstwa Szparkowskiego[4]. W 1935 roku uzyskał dyplom na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej[2]. W okresie tym Kierownikiem Zakładu Rysunku Odręcznego na Wydziale Architektury PW był Profesor Zygmunt Kamiński, natomiast asystentami byli Kazimierz Marczewski, Stefan Sienicki oraz Zofia Dziewulska-Łapińska[2].

Szparkowski dołączył do grona członków SARP[1]. W latach 1935 i 1936 jego plakaty oraz rysunki publikowano w Albumie Młodej Architektury[5][6]. Również w 1935 roku zdobył II nagrodę w konkursie dotyczącym kompozycji Placu Marszałka Piłsudskiego w Warszawie (autorzy: Antoni Jawornicki, współpraca Eugeniusz Szparkowski)[7]. Brał udział w projektowaniu wnętrz statków MS Batory[8] i MS Piłsudski[9]. Niespełna rok po studiach na łamach miesięcznika Architektura i Budownictwo opublikowano jego rysunek przedstawiający wizualizację Pawilonu Polskiego na wystawie Paryskiej w 1937[10].

W 1937 roku Związek Słuchaczy Architektury zorganizował, na Wydziale Architektury PW, wystawę szkiców architektonicznych, akwarel oraz rysunków Eugeniusza Szparkowskiego. Wystawa stanowiła reminiscencję jego pobytu/stypendium, które odbył we Włoszech[11]. Był współautorem wyróżnionego w 1937 roku Projektu Regulacji Placu Zamkowego w Warszawie (Lech Niemojewski, Piotr Biegański, Kazimierz Marczewski)[12].

W roku 1938 odbyła się, z inicjatywy m.in. prezydenta Warszawy Stefana Starzyńskiego wystawa pod tytułem„Warszawa wczoraj, dziś, jutro”. Jej kierownikiem artystycznym był Janusz Ostrowski, a jednym ze współpracowników, a zarazem współtwórców, Eugeniusz Szparkowski[13]. W tym samym roku, w czasopiśmie „Naród Polski” pojawia się artykuł poświęcony Szparkowskiemu. Przedrukowano w nim dwa jego szkice pochodzące z tzw. teki włoskiej. Podkreślono jego wybitne umiejętności, artystyczną wrażliwość oraz niezwykłe walory twórczości młodego architekta[14].

W 1939 projektował wnętrza restauracji na Gubałówce w Zakopanem utrzymując styl tzw. wolnego funkcjonalizmu (nowego regionalizmu), (1939, współautorzy: Arseniusz Romanowicz, Piotr Szymaniak, Jacek Szwemin, Wacław Hryniewicz, Zygmunt Kotyński, Kazimierz Mann)[15][16]. Wraz ze Stefanem Osieckim, Lucjanem I. Piętką, Jerzym Skolimowskim oraz Wacławem Hryniewiczem zdobył pierwszą nagrodę na projekt szkicowy Polskiego pawilonu na Wystawę Światową w Nowym Jorku (1939–1940)[17]. Na czele komitetu honorowego organizacji wystawy pawilonu Polskiego stał między innymi Ignacy Paderewski. Eugeniusz Szparkowski wraz z Aleksandrem Kodelskim, Jerzym Skolimowskim, Wacławem Hryniewiczem, oraz Tadeuszem Głogowskim projektowali wnętrze sali komunikacji[18].

W jednym z ostatnich numerów Architektury i Budownictwa opublikowanym tuż przed wybuchem II Wojny Światowej znalazły się między innymi prace Szparkowskiego: szkice do projektu rozplanowania otoczenia nowego dworca w Zakopanem, szkic rozplanowania oraz plan sytuacyjny Góry Parkowej w Krynicy[19]. Wraz ze Stefanem Osieckim oraz Jerzym Skolimowskim projektował Stację Górną Kolejki w Krynicy[19]. Zaprojektował stoisko Ministerstwa Komunikacji na wystawie turystyki wodnej oraz narciarstwa w Liège (Exposition internationale de l'eau(inne języki)), oraz polski pawilon turystyczny na wystawie w Mediolanie (w zespole: Jerzy Skolimowski, Tadeusz Głogowski, Wacław Hryniewicz, Zygmunt Kotyński)[19]. W 1939 roku w konkursie na projekt szkicowy pomnika Marszałka Józefa Piłsudskiego w Wilnie projekt Szparkowskiego i Zygmunta Jabłońskiego został zakwalifikowany do zakupu przez Komisję Konkursową. Ich projekt pod tytułem "Antokol" był jednym z sześciu zakwalifikowanych do zakupu spośród 54 zakwalifikowanych do postępowania konkursowego[19].

Po wojnie[edytuj | edytuj kod]

Tuż po wojnie Życie Warszawy wydrukowało zdjęcie widoku ogólnego Pawilonu Państwowego Przemysłu Spożywczego zaprojektowanego przez Tadeusza Gronowskiego i Eugeniusza Szparkowskiego[20]. W roku 1951 Szparkowski koordynował opracowanie plastyczne I Ogólnopolskiej Wystawy Architektury Wnętrz i Sztuki Dekoracyjnej na której wystawiono 1326 prac[21]. W 1972 roku ukazało się pierwsze wydanie książki pod tytułem "Sept pensées de Sémiramis" którego autorami byli Sophie de Serdakowska (Zofia Koziejowska-Serdakowska) oraz Eugène Szparkowski (Eugeniusz Szparkowski)[22]. Po II wojnie światowej zasłynął między innymi jako projektant przebudowy Filharmonii Narodowej w roku 1955 (współautor Henryk Białobrzeski). W 1966 roku powstała sala koncertowa projektu Eugeniusza Szparkowskiego przy Pałacu Sandomierskim w Radomiu (Gmach Komisji Województwa Sandomierskiego; Pałac Rządowy)[23]. W latach 1961–1974 pełnił funkcję Kierownika Katedry Rysunku Malarstwa i Rzeźby na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej[24][25]. Specjalizował się w rysunku pejzażu i perspektywie[26].

W roku 1955, Uchwałą Rady Państwa, został odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski[27]. Jest wymieniany wśród mistrzów rysunku Wydziału Architektury PW[26].

Zmarł w 1985 roku, został pochowany na cmentarzu Bródnowskim w Warszawie (kwatera 22A-2-22)[1].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b c In memoriam - Pamięci Architektów Polskich - Eugeniusz Szparkowski [online], Eugeniusz Szparkowski, In memoriam, Pamięci Architektów Polskich SARP [dostęp 2020-08-12].
  2. a b c PW, Skład osobowy i plan studjów na rok akademicki 1935/36, t. XXI, Zakłady Graficzne Wierzbicki i S-ka, 1935.
  3. Architektura i Budownictwo, „Architektura i Budownictwo”, 7, 1932.
  4. Prudential House : nowa siedziba Towarzystwa Ubezpieczeń Przezorność w Warszawie, Warszawa: Drukarnia Galewski i Dau, 1933 [zarchiwizowane z adresu 2021-04-25].
  5. Przedmowa: Zygmunt Kamiński, Jan Poliński, Album Młodej Architektury, 1935.
  6. Zygmunt Kamiński, Album Młodej Architektury, 1936.
  7. Architektura i Budownictwo, „Architektura i Budownictwo”, 3-4, 1935.
  8. Jan Zachwatowicz (red.), Architektura i Budownictwo, t. 4-5, 1937.
  9. Architektura i Budownictwo, „Architektura i Budownictwo”, 6-8, 1935.
  10. Architektura i Budownictwo, „Architektura i Budownictwo”, 11, Pawilon polski na wystawie w Paryżu. 193, 1936.
  11. Jan Zachwatowicz (red.), Architektura i Budownictwo, t. 7, 1937, s. 281.
  12. Jan Zachwatowicz (red.), Architektura i Budownictwo, t. 9, 1937.
  13. Jan Zachwatowicz (red.), Architektura i Budownictwo, t. 11-12, 1938.
  14. Gustaw Lawina (red.), Naród Polski, „Naród Polski”, (10):2, 1938.
  15. Uchwała nr LIV/778/2018 Rady miasta Zakopane z dnia 12 września 2018 roku w sprawie przyjęcia Gminnego Programu Opieki nad Zabytkami Gminy Miejskiej Zakopane na lata 2018–2021, Dziennik urzędowy województwa małopolskiego Poz. 6433, 2018.
  16. Zdzisław Mrugalski, Inżynierowie polscy w XIX I XX wieku, t. Tom 2, 2008, ISBN 978-83-87992-61-3.
  17. Jan Zachwatowicz (red.), Architektura i Budownictwo, 1938.
  18. Katalog Oficjalny Działu Polskiego na Międzynarodowej Wystawie w Nowym Jorku, Identyfikator dokumentu cyfrowego: NDIGDRUK049845, Drukarnia Polska, 1939.
  19. a b c d Jan Zachwatowicz, Architektura i Budownictwo, t. 4–5, 1939.
  20. Życie Warszawy, „Życie Warszawy”, 7 maj, Spółdzielnia Wydawnicza "Czytelnik", 1947.
  21. Huncwot.com, I Ogólnopolska wystawa architektury wnętrz i sztuki dekoracyjnej - Zachęta Narodowa Galeria Sztuki [online], zacheta.art.pl [dostęp 2020-08-13] (pol.).
  22. Sophie de Serdakowska, Eugeniusz Szparkowski, Sept pensées de Sémiramis, Lausanne: Librairie Payot, 1972 [dostęp 2020-08-26].
  23. Ewa Kutyła, Spacerkiem po Radomiu. Informator turystyczny. [online], 2015.
  24. PW, Skład Osobowy Rok Akademicki 1964/65, Zakład Graficzny Politechniki Warszawskiej, 1965.
  25. PW, Skład Osobowy Rok Akademicki 1961/62, Druk Politechnika Warszawska - Zakład Produkcji Skryptów 1962.
  26. a b Praca zbiorowa, Katalog Wystawy pt. Mistrzowie Szkoły Rysunku na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej w 100-lecie jej powstania. [online], 2017 [dostęp 2020-08-12].
  27. M.P. z 1955 r. nr 89, poz. 1121