Olszankowate
 Olszanka japońska | |
| Systematyka[1][2] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Nadklasa | |
| Klasa | |
| Nadrząd |
Ranunculanae |
| Rząd | |
| Rodzina |
olszankowate |
| Nazwa systematyczna | |
| Eupteleaceae K. Wilhelm Samenpflanzen: 17. 12 Nov 1910[3] | |
Olszankowate (Eupteleaceae K. Wilh.) – rodzina roślin okrytonasiennych z rzędu jaskrowców (Ranunculales). Obejmuje tylko dwa gatunki z rodzaju olszanka (Euptelea) występujące we wschodniej Azji[2]. Olszanka chińska E. pleiosperma rośnie w wilgotnych lasach od wschodnich Himalajów po środkowej Chiny, a olszanka japońska E. polyandra w lasach centralnej i południowej Japonii[4].
Drzewa te uznawane są za atrakcyjne i bywają uprawiane w kolekcjach dendrologicznych[4]. Zapłodnienie u tych roślin następuje czasem nawet dwa miesiące po zapyleniu[5].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
- Pokrój
- Małe drzewa i okazałe krzewy zrzucające liście w okresie zimy, osiągające do 15 m wysokości[4].
- Liście
- Skrętoległe (na końcach krótkopędów gęsto skupione), pojedyncze, ogonkowe. Charakterystyczne dla tych roślin jest silne, pierzaste użyłkowanie kolistej blaszki liściowej, poszczególne nerwy dochodzą do końca silnie i nieregularnie piłkowanego brzegu liścia[6][2]. Liście za młodu są czerwonawe, jesienią przebarwiają się na czerwono i żółto[4].
- Kwiaty
- Zebrane w kwiatostany pojawiające się przed rozwinięciem liści. Skupienia tworzy 6–12 kwiatów wyrastających z kątów podsadek. Kwiaty są obupłciowe, pozbawione okwiatu. Pręcików jest 6–19 i rozwijają się one przed słupkiem (kwiaty są przedprątne). Owocolistki w liczbie 8–31, wolne, z 1–3 zalążkami. Na szczycie z znamieniem silnie podzielonym na podobieństwo szczoteczki do zębów[6][2].
- Owoce
- Niewielkie, dyskowate skrzydlaki wyrastające na szypułkach[6]. Młode są żywoczerwone, zawierają 1–3 nasiona[4].
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Rodzina umieszczana w różnych pozycjach systematycznych w dawniejszych klasyfikacjach okrytonasiennych. Przez Cronquista (1981) uważana za siostrzaną dla grujecznikowatych (Cercidiphyllaceae), wiązana była także z eukomiowatymi (Eucommiaceae)[2]. Dawniej rośliny te zaliczane były do wiązowatych (Ulmaceae) i trochodendronowatych (Trochodendraceae)[7].
- Pozycja systematyczna według APweb (aktualizowany system APG IV z 2016)
Klad bazalny w obrębie rzędu jaskrowców (Ranunculales), stanowiącego z kolei klad bazalny w obrębie kladu dwuliściennych właściwych (eudicots).
| jaskrowce |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
- Rodzaj: Euptelea Siebold & Zucc.
- Euptelea pleiosperma J. D. Hooker & Thomson – olszanka chińska
- Euptelea polyandra Siebold. & Zucc – olszanka japońska
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-02-28] (ang.).
- ↑ a b c d e Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-01-27] (ang.).
- ↑ James Reveal: Indices Nominum Supragenericorum Plantarum Vascularium. University of Maryland. [dostęp 2010-09-28]. (ang.).
- ↑ a b c d e Roger Philips, Martyn Rix: The botanical garden. Vol. 1 Trees and shrubs. London: Macmillan, 2002, s. 262. ISBN 0-333-73003-8.
- ↑ David J. Mabberley, Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 354, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200.
- ↑ a b c d Dezhi Fu & Peter K. Endress: Eupteleaceae. [w:] Flora of China [on-line]. efloras.org. [dostęp 2010-09-28]. (ang.).
- ↑ Włodzimierz Seneta: Drzewa i krzewy liściaste D-H. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1996. ISBN 83-01-12029-0.
- ↑ Euptelea polyandra - Siebold.&Zucc.. [w:] Plants for the Future [on-line]. [dostęp 2010-09-28]. (ang.).