Ewelina Pepłowska

Ewelina Pepłowska
Elina Pepłowska

Data i miejsce urodzenia	10 stycznia 1887 Kijów
Data i miejsce śmierci	19 stycznia 1969 Wejherowo
Poseł III kadencji Sejmu (II RP)
Okres	od 1930 do 1935
Przynależność polityczna	Stronnictwo Narodowe

Ewelina Maria Pepłowska, znana również jako Elina Pepłowska (ur. 10 stycznia 1887 w Kijowie, zm. 19 stycznia 1969 w Wejherowie) – polska polityk, działaczka społeczna, posłanka na Sejm III kadencji w II RP, z ramienia Stronnictwa Narodowego, członkini Narodowej Organizacji Kobiet.

Życiorys

Pochodziła z rodziny ziemiańskiej, była córką Walerego, generała Armii Imperium Rosyjskiego i literatki Janiny z Bobińskich (ps. Hanna Krzemieniecka) Furs-Żyrkiewiczów. Ukończyła pensję Jadwigi Sikorskiej i z wyróżnieniem II Gimnazjum w Warszawie. W latach 1908–1912 studiowała na Uniwersytecie Franciszkańskim we Lwowie na Wydziale Filozoficznym lub według innego źródła Filologicznym. Uczęszczała też na paryską Sorbonę.

Była współorganizatorką strajku szkolnego 1905 roku, w jej mieszkaniu odbywały się zebrania Komitetu Strajkowego. W 1908 została uwięziona przez władze rosyjskie i skazana na opuszczenie Królestwa Polskiego. Udała się wtedy do Lwowa, gdzie włączyła się w działalność „Zarzewia”. W okresie I wojny światowej została współzałożycielką i członkiem zarządu Polskiego Komitetu Opieki nad Jeńcami. W latach 1919–1920 była członkinią Koła Polek. Kierowała działalnością kantyny działającej przy 4 Dywizji Piechoty.

W dwudziestoleciu międzywojennym działała w Narodowej Organizacji Kobiet. Od 1927 organizowała działalność Porozumienia Organizacji Współdziałających w Zwalczaniu Komunizmu, której to w latach 1933–1936 była przewodniczącą. W 1928 została członkinią Komitetu Organizacyjnego Stronnictwa Narodowego (z ramienia OWP). Była wiceprzewodniczącą Polskiego Związku Zrzeszeń Własności Nieruchomej Miejskiej i w latach 1935–1938 Międzynarodowego Związku Właścicieli Nieruchomości Miejskich w Paryżu. W 1936 była organizatorką X Międzynarodowego Kongresu Własności Nieruchomej w Warszawie.

Podczas II wojny światowej działała w konspiracyjnej NOK oraz współpracowała z Delegaturą Rządu RP na Kraj. Po wojnie uczyła języka angielskiego i francuskiego w liceum w Piotrkowie, a następnie w Sopocie.

Ostatnie lata swojego życia spędziła na Pomorzu. Była żoną Adolfa Pepłowskiego, z którym miała syna. Jej bratem był Leonard Furs-Żyrkiewicz.

Działalność i poglądy

Podczas strajku w latach 1905–1907, w narodowo-niepodległościowym ruchu kształtowały się poglądy polityczne i sympatia do obozu narodowego Pepłowskiej. Zanim została posłanką, uczestniczyła w pracach w organizacjach kobiecych (zwłaszcza w Narodowej Organizacji Kobiet), a od końca lat 20. XX wieku współorganizowała placówki partyjne Stronnictwa Narodowego na obszarze województwa białostockiego. Oprócz pracy poselskiej po 1930 roku interesowała ją publicystyka. Posłanka publikowała na łamach ,,Gazety Warszawskiej”, periodyku związanego ideowo z obozem narodowym.

Podejmowała szczególnie jej bliską kwestię dotyczącą „rodzinnych” Kresów południowo-wschodnich. W piśmie poruszała m.in. temat ludności polskiej zamieszkującej Kresy. Za wzór polskości uznawała młodzież polską, którą nazywała obrońcami polskości na kresowych ziemiach południowo-wschodnich. W wychowaniu narodowym Polaków młodzież ta miała być wzorcem do naśladowania, stanowiła bowiem, jak pisała, „największą wartość […] wychowaną na prostych, jasnych hasłach służby Bogu i Ojczyźnie. Teraz, kiedy z taką zawziętością, groźbą i przymusem, narzuca się zasady wychowania «państwowego», w którym idea narodu jest usunięta, kiedy wśród państwowych młodych mocarstwowców szerzą się poglądy komunistyczne”.

Niniejsze wzory wychowawcze mogły stanowić, według Pepłowskiej, alternatywę wobec upowszechnianego przez obóz rządowy wychowania młodzieży w duchu tzw. wychowania państwowego. Inną problematyką podejmowaną przez Pepłowską były odniesienia do polskiej własności prywatnej w Polsce, w tym obrony własności przed agresywną, w jej opinii, polityką prowadzoną przez mniejszości narodowe. Wyrażała także opinie na temat wzorów poszanowania własności i obowiązujących w tej mierze w państwach Europy Zachodniej norm prawnych.

W pracy parlamentarnej Ewelina Pepłowska angażowała się w kwestie dotyczące spraw gospodarki, własności nieruchomości, budżetu (wchodziła w skład Komisji Budżetowej). Jej szczególne zainteresowania krążyły wokół spraw socjalnych, w tym gospodarki komunalnej. Posłanka interesowała się także zagadnieniami prawa podatkowego i spadkowego. Należy dodać, że była pomysłodawczynią wniosku złożonego w 1931 roku w imieniu Klubu Narodowego w sprawie ustawy o ochronie lokatorów. Posłanka pełniła również funkcję wiceprzewodniczącej polskiego i międzynarodowego Związku Właścicieli Nieruchomości Miejskiej. Na tle innych posłanek Narodowej Demokracji wyróżniała się zaangażowaniem w działalność antykomunistyczną. Publikowała teksty w periodyku „Walka z Bolszewizmem”, w którym ujawniano obecność agentur komunistycznych w Polsce, współpracowała też z Centralnym Biurem Porozumienia Organizacji Współdziałających w Zwalczaniu Komunizmu.

Na oddzielne podkreślenie zasługuje jej polityczna praca organizacyjna prowadzona na terenie województwa białostockiego, zwłaszcza w Łomżyńskiem. W latach 30. Ewelina Pepłowska wygłaszała odczyty w oddziałach Narodowej Organizacji Kobiet, np. w Białymstoku. Jako posłanka ziemi łomżyńskiej, przy wsparciu innych posłów Narodowej Demokracji z województwa białostockiego, brała udział w terenowych konferencjach politycznych, szczególnie na ziemi łomżyńskiej, których celem było upowszechnianie programu Stronnictwa Narodowego oraz zachęcanie uczestników spotkań do wstępowania w jego szeregi. Na przykład wiosną 1934 roku w powiatach łomżyńskim i białostockim, w siedzibach domów parafialnych i lokalnych oddziałów stowarzyszeń, odbyła szereg konferencji, w których uczestniczyła głównie młodzież. W tego rodzaju spotkaniach z udziałem posłanki udział brało nawet kilkaset osób.

Bibliografia

• Małgorzata Dajnowicz, Marcin Siedlecki, Wiesław Wróbel, Słownik Biograficzny Kobiet Kultury. Białystok i województwo podlaskie, cz. I, Wydawnictwo Humanica, 2017, ISBN 978-83-946177-2-1