Führerhauptquartier

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
(Przekierowano z FHQ)

Führerhauptquartier (FHQ) – obiekt lub kompleks obiektów, którym określano w hitlerowskich Niemczech w czasie II wojny światowej miejsce, z którego oficjalnie sprawował władzę wódz (niem. Führer) – Adolf Hitler.

Od pierwszych dni wojny Hitler starał się być blisko frontu i żołnierzy. Nie chciał powtórzyć błędu niemieckiego naczelnego dowódcy z I wojny światowej, który wojskami niemieckimi we Francji dowodził z Luksemburga, co było jedną z przyczyn klęski Niemców koło Paryża[1].

Lokalizacje kwater Hitlera

Geneza pojęcia[edytuj | edytuj kod]

Samo pojęcie FHQ zostało stworzone 1 września 1939 na użytek zewnętrzny, ponieważ w gazetach, radio czy kronikach filmowych użycie tej nazwy miało wymiar uniwersalny i wskazywało na samą górę władzy bez względu na to, gdzie ona się znajdowała. Kryptonimów kwatery używano dopiero na odpowiednio wysokim poziomie utajnienia i też wstrzemięźliwie, dlatego też jadący do OKH Anna oficer raczej stwierdził, że jedzie do FHQ lub FHQ Wolfsschanze, niż podał dokładny typ i kryptonim kwatery.

Istniały także miejsca takie jak Kancelaria Rzeszy (niem. Reichskanzlei), rezydencja Berghof potocznie zwana „Górą” czy schron pod Kancelarią Rzeszy (niem. Führerbunker), które były faktycznymi FHQ, lecz nie miały kryptonimów.

Składniki kwatery[edytuj | edytuj kod]

Integralnymi składnikami FHQ były także posiadające swoje kryptonimy i często odrębne lokalizacje kwatery:

Często OKW była lokowana wręcz na terenie FHQ lub w bezpośrednim sąsiedztwie, natomiast OKM nie opuszczała w ogóle terenu Rzeszy. Wynikało to ze znaczenia poszczególnych placówek według zasady: im ważniejsza, tym bliżej Hitlera.

Łącznie w czasie wojny Niemcy zbudowali ponad 150 stałych i ruchomych obiektów mogących być składnikami centrów dowodzenia i nadających się do wykorzystania jako elementy FHQ.

Struktura kwatery[edytuj | edytuj kod]

Schemat funkcjonalny Führerhauptquartier
Naczelny Wódz
Führer
Szef OKW Szef
Kancelarii
NSDAP
Szef
WFA/WFSt
Komendant
FHQ
Szef
Prasy
NSDAP
Adiutant ds.
Wojsk lądowych
Adiutant ds.
Lotnictwa
Adiutant ds.
Floty wojennej
Adiutant ds.
SS
Narodowo-
Socjalistyczny
Korpus
Oficerów
Ambasador
Ministerstwa
Spraw
Zagranicznych
Stały
Przedstawiciel
OKH
Stały
Przedstawiciel
OKL
Stały
Przedstawiciel
OKM
Przedstawiciel
Reichsführera
SS
Ministerstwo
Propagandy
Korpus
sekretarek i
stenografów
Eskadra
FHQ
Policja
RSD
Fotografie
prasowe
Ochrona
FBB
Kronika
filmowa
Kwatera
Oberkommando
des Heeres
Kwatera
Oberkommando
der Luftwaffe
Kwatera
Oberkommando
der Marine
Kwatera Szefa
SS i Gestapo
Rezydencja
Ministra Spraw
Zagranicznych
Kwatera Szefa
Kancelarii
Rzeszy

Dowódcy kwatery[edytuj | edytuj kod]

  • Feldmarschall Erwin Rommel: 1 września 1939 – 15 lutego 1940
  • Oberstleutnant Kurt Thomas: 16 lutego 1940 – 30 sierpnia 1942
  • Oberstleutnant Gustav Streve: 31 sierpnia 1942 – 31 lipca 1944
  • Oberstleutnant Otto Ernst Remer: 1 sierpnia 1944 – 15 stycznia 1945
    • Oberstleutnant Gerhard Pick 16 stycznia 1945– 28 lutego 1945 (? jako komendant dzielnicy rządowej)
    • Oberstleutnant Gustav Streve: 16 stycznia 1945 – 28 lutego 1945 (?)
  • SS-Sturmbannführer Otto Günsche: 1 marca 1945 – 22 kwietnia 1945

Lista kwater[edytuj | edytuj kod]

Lista zawiera wykaz rzeczywistych FHQ. Nie pokrywa się ona z wykazem wszystkich obiektów, które powstały jako FHQ, gdyż część z nich nigdy się nimi nie stała: z powodu zmiany planów strategicznych, z powodu osobistych przekonań führera (jak chociażby odrzucony z powodu zbyt dużego komfortu i luksusowego wyposażenia zamek Ziegenberg pod Bad Nauheim) lub też po wybudowaniu popadły w zapomnienie i po pewnym czasie były adaptowane do innych celów.

Kryptonim Nazwa polska Lokalizacja Okres wykorzystania Główny cel użycia Uwagi
Amerika Pociąg Specjalny Ameryka Pomorze Zachodnie, Dolny Śląsk, Górny Śląsk wrzesień 1939 inwazja na Polskę Führersonderzug
FHQ Felsennest Skalne Gniazdo Rodert, na południe od Bad Münstereifel, Niemcy 10 maja – 5 czerwca 1940 inwazja na Francję Anlage F
FHQ Wolfsschlucht I Wilczy Jar 1 Brûly-de-Pesche, obok Couvin, w Walonii, Belgia 6–28 czerwca 1940 inwazja na Francję
FHQ Tannenberg Góra Jodłowa Kniebis, na zachód od Freudenstadt, Schwarzwald, Niemcy czerwiec/lipiec 1940 zwiedzanie Linii Maginota Anlage T
FHQ Frühlingssturm Wiosenna Burza Mönichkirchen, na południe od Wiener Neustadt, Austria kwiecień 1941 inwazja na Grecję i Jugosławię Führersonderzug
FHQ Wolfsschanze Wilczy Szaniec Gierłoż, na wschód od Kętrzyna, warmińsko-mazurskie 1941–1944 wojna ze Związkiem Radzieckim Anlage Nord, Askania Nord
Anlage Süd Strzyżów, Cieszyna-Stępina Strzyżów, na północ od Krosna sierpień 1941 wojna ze Związkiem Radzieckim Askania Süd
FHQ Wehrwolf Wilkołak na północ od Winnicy, Ukraina 17 lipca 1942-1943 wojna ze Związkiem Radzieckim Anlage Eichenhein
FHQ Wolfsschlucht II Wilczy Jar 2 Margival, na wschód od Soissons, Francja czerwiec 1944 operacja „Overlord” Führersonderzug
FHQ Adlerhorst Orle Gniazdo Ziegenberg, na zachód od Ober-Mörlen, góry Taunus, Niemcy grudzień 1944 niemiecka ofensywa w Ardenach Anlage A

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Bogusław Wołoszański, serial dokumentalny Skarby III Rzeszy, 2012, odc. 6.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]