Federalne Ministerstwo Sprawiedliwości i Ochrony Konsumentów

Federalne Ministerstwo Sprawiedliwości i Ochrony Konsumentów
Bundesministerium der Justiz und für Verbraucherschutz
	; Logo Federalnego Ministerstwa Sprawiedliwości i Ochrony Konsumentów
Państwo	Niemcy
Data utworzenia	20 września 1949; 1 stycznia 1877
Siedziba	Berlin, Bonn
Bundesminister	Stefanie Hubig
brak współrzędnych
	Strona internetowa

Federalne Ministerstwo Sprawiedliwości i Ochrony Konsumentów (niem. Bundesministerium der Justiz und für Verbraucherschutz , BMJV) jest resortem rządu federalnego Niemiec odpowiedzialny za opracowywanie i koordynowanie legislacji w kluczowych obszarach prawa. Do jego głównych kompetencji należą prawo cywilne, karne, gospodarcze oraz procesowe. Ministerstwo pełni rolę tzw. „resortu legislacyjnego”, opracowując projekty ustaw i opiniując propozycje innych resortów pod kątem ich zgodności z konstytucją i systematyką prawa^[1].

Historia

Korzenie Federalnego Ministerstwa Sprawiedliwości sięgają roku 1877, kiedy to powołano Cesarski Urząd Sprawiedliwości (Reichsjustizamt) jako pierwszą centralną instytucję odpowiedzialną za legislację sądową w Niemczech. Urząd ten został przekształcony w 1919 roku w Ministerstwo Sprawiedliwości Republiki Weimarskiej. W okresie narodowego socjalizmu resort brał udział w podporządkowaniu wymiaru sprawiedliwości ideologii reżimu, co doprowadziło do poważnych nadużyć prawnych. W latach powojennych odpowiedzialność za politykę prawną spoczywała na Ministerstwie Sprawiedliwości NRD i równolegle na BMJ RFN^[2].

BMJ zostało utworzone 20 września 1949 roku w rządzie Konrada Adenauera, z Thomasem Dehlerem jako pierwszym ministrem. W 1999 roku przeniesiono jego siedzibę z Bonn do Berlina. Obecna siedziba znajduje się w dzielnicy Mitte, w zabytkowych budynkach pomiędzy Mohrenstraße, Jerusalemer Straße i Kronenstraße. Obiekty te, w tym barokowe kolumnady projektu Carla Gottharda Langhansa, zostały zmodernizowane i uzupełnione o nowe segmenty zaprojektowane przez biuro architektoniczne Eller und Eller^[2].

Na terenie obecnego ministerstwa w dniu 9 listopada 1989 roku miało miejsce ogłoszenie zniesienia ograniczeń w podróżowaniu dla obywateli NRD – wydarzenie, które uznaje się za zapowiedź upadku muru berlińskiego. Z tą chwilą związana jest instalacja artystyczna Ulricha Schrödera znajdująca się w hallu głównym budynku^[2].

Zadania i struktura

Ministerstwo odpowiada za przygotowywanie projektów ustaw w obszarach prawa cywilnego (regulującego stosunki prawne pomiędzy obywatelami), handlowego i gospodarczego (określającego zasady funkcjonowania podmiotów gospodarczych i ochrony własności intelektualnej), karnego (określającego katalog przestępstw i kar) oraz procesowego (regulującego postępowanie przed sądami). Oprócz opracowywania przepisów prawa, BMJ analizuje również projekty legislacyjne innych ministerstw, oceniając je pod względem zgodności z ustawą zasadniczą, prawem unijnym oraz zasadami techniki legislacyjnej. Z tego względu ministerstwo określane jest również jako „notariat rządu federalnego” lub „ministerstwo konstytucyjne”^[1].

BMJ uczestniczy w kształtowaniu polityki prawnej na szczeblu Unii Europejskiej oraz w procedurach przed Federalnym Trybunałem Konstytucyjnym, gdzie może wyrażać opinie prawne. Ministerstwo bierze także udział w procedurach powoływania sędziów do sądów federalnych (BVerfG, BGH, BVerwG, BFH) i zapewnia ich organizacyjne, finansowe i kadrowe funkcjonowanie, sprawując jednocześnie nadzór służbowy. W ramach swojej działalności ministerstwo publikuje także Federalny Dziennik Ustaw (Bundesgesetzblatt)^[1].

Struktura organizacyjna

BMJ jest podzielone na wyspecjalizowane wydziały tematyczne oraz administracyjne^[3]:

Abteilung L (Polityczne kierownictwo i komunikacja) – koordynacja pracy ministra, współpraca z Bundestagiem i rządem, komunikacja medialna i kontakt z obywatelami.
Abteilung Z (Zarządzanie administracyjne) – zasoby ludzkie, finanse, organizacja pracy oraz wsparcie techniczne i infrastrukturalne dla ministerstwa i podległych jednostek.
Abteilung R (Wymiar sprawiedliwości) – postępowanie sądowe, struktura sądownictwa, regulacje zawodów prawniczych, szkolenie sędziów, koszty sądowe, prawo upadłościowe.
Abteilung I (Prawo cywilne) – prawo prywatne, rodzinne, spadkowe oraz jego dostosowanie do prawa UE.
Abteilung II (Prawo karne) – katalog przestępstw, sankcje, zapobieganie przestępczości, współpraca międzynarodowa w sprawach karnych.
Abteilung III (Prawo handlowe i gospodarcze) – prawo spółek, bilansowe, patentowe, autorskie oraz legislacja unijna i międzynarodowa.
Abteilung IV (Prawo publiczne) – kontrola konstytucyjności i zgodności z prawem UE projektów ustaw, traktaty międzynarodowe.
Abteilung D (Lepsze stanowienie prawa, społeczeństwo cyfrowe, współpraca europejska i międzynarodowa) – uproszczenia legislacyjne, cyfryzacja, prawo nowych technologii, koordynacja polityki unijnej w zakresie wymiaru sprawiedliwości.