Ferdinand Budicki
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Narodowość |
Ferdinand Budicki (ur. 11 kwietnia 1871 w Zagrzebiu, zm. 25 czerwca 1951 tamże) – chorwacki pionier motoryzacji i lotnictwa[1]. Budicki był podobno pierwszym, który prowadził samochód w swoim rodzinnym mieście, Zagrzebiu, oraz pierwszym, który otworzył salon samochodowy i warsztat w Chorwacji[2]. W kwietniu 1901 pojechał z Wiednia do Zagrzebia Oplem (z 1899 roku), wprowadzając zamieszanie na drodze wśród ludzi i koni, którzy nie byli przyzwyczajeni do widoku pojazdów mechanicznych na drodze (samochód ten osiągał prędkość, według Budickiego, zaledwie 30 km/h)[3][4].
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Ferdinand Budicki urodził się 11 kwietnia 1871 roku w Zagrzebiu[1]. Jego rodzice, Marija (z domu Panian) i Ferdynand Budiccy, byli renomowanymi rzemieślnikami. Po ukończeniu dwóch klas szkoły realnej, młody Ferdinand najpierw szkolił się na ślusarza, następnie studiował mechanikę za granicą. Mieszkając w Wiedniu, zebrał wystarczającą kwotę pieniędzy na swój pierwszy rower, którego użył w 1897 roku podróżując po Europie i północnej Afryce (przebył podobno 17 323 km)[3]. W 1901 roku Budicki kupił używany samochód z fabryki Opel & Beyschlag w Wiedniu za 4000 koron austro-węgierskich. Uczony prowadzić przez Otto Beyschlaga i otrzymał dodatkowe szkolenia w formie obserwacji sterujących elektrycznym tramwajem podczas pracy[3]. Później prowadził samochód z Wiednia do Zagrzebia, a w następnym roku pokonał tę samą trasę motocyklem. W 1905 roku latał balonem, lądując w pobliżu Velika Goricy, dziś na przedmieściach Zagrzebia[3].
28 sierpnia 1901 roku Budicki otrzymał prawo jazdy w Wiedniu. W roku 1910, Zagrzeb zaczął wydawać swoje własne dokumenty, licencja Budickiego przestała być więc ważna. Musiał zdać egzamin z jazdy ponownie. 27 lipca 1910 roku otrzymał prawo jazdy o numerze seryjnym 1. Jednakże, ponieważ żaden z członków komisji egzaminacyjnej nie wiedział jak jeździć, Budicki musiał nauczyć ich przed egzaminem[5]. Budicki był również pierwszym, który otrzymał mandat za przekroczenie prędkości dnia 6 czerwca 1901 na ulicy Mavrova (dzisiejsza ulica Tomáša Masaryka).
Budicki rozpoczął własny biznes otwierając w 1899 roku sklep z rowerami i maszynami do szycia, o nazwie K touristu („Dla turystów”) na Mavrova Street 24. Na początku 1900 rozpoczął sprzedaż samochodów i motocykli. 1 czerwca 1906 roku Budicki założył pierwszy chorwacki Związek Motorowy, który utworzył się z 14 członków. Od 1910 do 1928 roku był generalnym dystrybutorem dla Forda w Królestwie Chorwacji i Slawonii. W 1929 roku uruchomił linię autobusową i taksówki na trasie z Zagrzebia do Sveti Ivan Zeliny. Rok później odszedł z biznesu samochodowego w wyniku krachu na giełdzie w 1929 roku, zachowując tylko warsztat samochodowy.
Budicki zmarł 25 czerwca 1951 w wieku 80 lat[3].
Upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]
4 lipca 2013 otwarto Muzeum Samochodów Ferdinanda Budickiego w Zagrzebiu, honorujące pionierstwo Budickiego w tej dziedzinie[6].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Gradska groblja Zagreb – B. www.gradskagroblja.hr. [dostęp 2015-10-11]. (chorw.).
- ↑ Ferdinand Budicki Auto Museum. Time Out Croatia. [dostęp 2015-10-11].
- ↑ a b c d e Tehnički muzej – Kalendar događanja. tehnicki-muzej.hr. [dostęp 2015-10-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-08-06)].
- ↑ 111 godina Opela u Hrvatskoj. Opel. [dostęp 2015-10-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)]. (chorw.).
- ↑ Marijan Stilinović, Tošo Dabac: Zagreb. Matica hrvatska, 1961-01-01. [dostęp 2015-10-11].
- ↑ Muzej automobila Ferdinand Budicki. Hrvatska radiotelevizija. [dostęp 2015-10-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-01-25)].