Filharmonia

Filharmonia Warszawska (1939)

Casa da Música, Porto (2005)

Filharmonia – instytucja kultury zajmująca się organizacją i prezentacją koncertów muzyki poważnej, jak i muzyki rozrywkowej, głównie tych największych, a więc o charakterze pełnoorkiestrowym, najczęściej równocześnie przygotowująca takie utwory do wykonania. Tym samym słowem określa się też gmach takiej instytucji, aczkolwiek istnieją filharmonie posiadające jedynie własne zaplecze lokalowe, a prezentujące utwory w wynajmowanych salach koncertowych. Instytucjami prowadzącymi działalność podobną do filharmonii są np. stowarzyszenia muzyczne.

Skala działalności

Działalność filharmonii jest ukierunkowana na możliwość prezentowania utworów wymagających największych obsad wykonawczych, jak również najbogatszego instrumentarium.

Pod względem skali działalności, filharmonie razem z operami zalicza się do największych instytucji zajmujących się prezentacją muzyki na żywo. O ile jednak w operach prezentowane są utwory sceniczne, to filharmonie skupiają się na muzyce koncertowej.

Repertuar

Zasadniczo działalność filharmoniczna dotyczy muzyki poważnej, prezentowane w nich są jednak również inne rodzaje muzyki orkiestrowej, jak muzyka filmowa czy jazzowa.

Zazwyczaj w oddzielnych salach, w ramach podstawowego repertuaru, filharmonie przedstawiają muzykę kameralną.

Historia

Słowo "filharmonia" pochodzi z greckiego phileo - miłuję oraz harmonia - współdziałanie, ład. Wzór filharmonii powstał we Włoszech - "Accademia dei Filharmonici" w Bolonii, Florencji, Weronie. Na ich podobieństwo powstały zrzeszenia filharmoniczne w Lublanie (1794), Wiedniu (1812), Londynie (1813), Berlinie (1882), Pradze (1894). W Polsce pierwsza filharmonia została założona w Krakowie w 1817 r., w której na czele chóru i orkiestry złożonej z muzyków amatorów i zawodowców stał organista wawelski W. Goruczkiewicz. Filharmonia Warszawska powstała w 1901 r., a Lwowska w 1902 r.

Filharmonie w Polsce (alfabetycznie według miast)

Filharmonia im. Mieczysława Karłowicza w Szczecinie (2015)

Centrum Kulturalno-Kongresowe Jordanki w Toruniu, siedziba Toruńskiej Orkiestry Symfonicznej

1. Filharmonia Podlaska w Białymstoku
2. Filharmonia Pomorska im. Ignacego Jana Paderewskiego w Bydgoszczy
3. Filharmonia Częstochowska im. Bronisława Hubermana
4. Filharmonia Bałtycka im. Fryderyka Chopina w Gdańsku
5. Filharmonia Gorzowska
6. Filharmonia Dolnośląska w Jeleniej Górze
7. Filharmonia Kaliska
8. Filharmonia Śląska w Katowicach
9. Filharmonia Świętokrzyska im. Oskara Kolberga w Kielcach
10. Filharmonia Koszalińska im. Stanisława Moniuszki
11. Filharmonia Krakowska im. Karola Szymanowskiego
12. Filharmonia im. Henryka Wieniawskiego w Lublinie
13. Filharmonia Kameralna im. Witolda Lutosławskiego w Łomży
14. Filharmonia Łódzka im. Artura Rubinsteina
15. Warmińsko-Mazurska Filharmonia im. Feliksa Nowowiejskiego w Olsztynie
16. Filharmonia Opolska im. Józefa Elsnera w Opolu
17. Filharmonia Poznańska im. Tadeusza Szeligowskiego
18. Filharmonia Rybnicka
19. Filharmonia Podkarpacka im. Artura Malawskiego w Rzeszowie
20. Filharmonia „Sinfonia Baltica” w Słupsku
21. Polska Filharmonia Kameralna Sopot
22. Filharmonia im. Mieczysława Karłowicza w Szczecinie
23. Centrum Kulturalno-Kongresowe Jordanki w Toruniu
24. Filharmonia Sudecka w Wałbrzychu
25. Filharmonia Narodowa w Warszawie
26. Filharmonia Kaszubska w Wejherowie
27. Narodowe Forum Muzyki (dawniej: Filharmonia Wrocławska) we Wrocławiu
28. Filharmonia Zabrzańska
29. Filharmonia Zielonogórska im.Tadeusza Bairda

Wybrane filharmonie w Polsce

Filharmonia Narodowa w Warszawie

Filharmonia Bałtycka im. Fryderyka Chopina w Gdańsku

Filharmonia Poznańska im. Tadeusza Szeligowskiego

Filharmonia Łódzka im. Artura Rubinsteina

Filharmonia Pomorska im. Ignacego Jana Paderewskiego w Bydgoszczy

Filharmonia im. Henryka Wieniawskiego w Lublinie