Filharmonia

Filharmonia Warszawska (1939)

Casa da Música, Porto (2005)

Filharmonia – instytucja kultury zajmująca się organizacją i prezentacją koncertów muzyki poważnej, jak i muzyki rozrywkowej, głównie tych największych, a więc o charakterze pełnoorkiestrowym, najczęściej równocześnie przygotowująca takie utwory do wykonania. Tym samym słowem określa się też gmach takiej instytucji, aczkolwiek istnieją filharmonie posiadające jedynie własne zaplecze lokalowe, a prezentujące utwory w wynajmowanych salach koncertowych. Instytucjami prowadzącymi działalność podobną do filharmonii są np. stowarzyszenia muzyczne.

Skala działalności[edytuj | edytuj kod]

Działalność filharmonii jest ukierunkowana na możliwość prezentowania utworów wymagających największych obsad wykonawczych, jak również najbogatszego instrumentarium.

Pod względem skali działalności, filharmonie razem z operami zalicza się do największych instytucji zajmujących się prezentacją muzyki na żywo. O ile jednak w operach prezentowane są utwory sceniczne, to filharmonie skupiają się na muzyce koncertowej.

Repertuar[edytuj | edytuj kod]

Zasadniczo działalność filharmoniczna dotyczy muzyki poważnej, prezentowane w nich są jednak również inne rodzaje muzyki orkiestrowej, jak muzyka filmowa czy jazzowa.

Zazwyczaj w oddzielnych salach, w ramach podstawowego repertuaru, filharmonie przedstawiają muzykę kameralną.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Słowo "filharmonia" pochodzi z greckiego phileo - miłuję oraz harmonia - współdziałanie, ład. Wzór filharmonii powstał we Włoszech - "Accademia dei Filharmonici" w Bolonii, Florencji, Weronie. Na ich podobieństwo powstały zrzeszenia filharmoniczne w Lublanie (1794), Wiedniu (1812), Londynie (1813), Berlinie (1882), Pradze (1894). W Polsce pierwsza filharmonia została założona w Krakowie w 1817 r., w której na czele chóru i orkiestry złożonej z muzyków amatorów i zawodowców stał organista wawelski W. Goruczkiewicz. Filharmonia Warszawska powstała w 1901 r., a Lwowska w 1902 r.^[1]

Filharmonie w Polsce[edytuj | edytuj kod]

Filharmonia im. Mieczysława Karłowicza w Szczecinie (2015)

Toruńska Orkiestra Symfoniczna w Centrum Kulturalno-Kongresowym Jordanki w Toruniu


Filharmonia	Rok założenia
Filharmonia Narodowa w Warszawie	1901/1955
Filharmonia im. Karola Szymanowskiego w Krakowie	1909/1945
Filharmonia Świętokrzyska im. Oskara Kolberga w Kielcach	1920/2011
Filharmonia Rybnicka	1934/1960
Centrum Kulturalno-Kongresowe Jordanki w Toruniu	1936/1978/2015
Filharmonia im. Henryka Wieniawskiego w Lublinie	1944
Filharmonia Pomorska im. Ignacego Jana Paderewskiego w Bydgoszczy	1945
Filharmonia Śląska w Katowicach	1945
Filharmonia Bałtycka im. Fryderyka Chopina w Gdańsku	1945/2005
Warmińsko-Mazurska Filharmonia im. Feliksa Nowowiejskiego w Olsztynie	1946
Filharmonia Poznańska im. Tadeusza Szeligowskiego	1947
Filharmonia im. Mieczysława Karłowicza w Szczecinie	1948/2014
Filharmonia Łódzka im. Artura Rubinsteina	1949/2004
Filharmonia Zabrzańska	1950
Filharmonia Opolska im. Józefa Elsnera w Opolu	1952
Filharmonia Podlaska w Białymstoku	1954/2012
Filharmonia Podkarpacka im. Artura Malawskiego w Rzeszowie	1955
Filharmonia Koszalińska im. Stanisława Moniuszki	1956
Filharmonia Zielonogórska im. Tadeusza Bairda	1956/1974
Narodowe Forum Muzyki (dawniej: Filharmonia Wrocławska) we Wrocławiu	1958/2014
Filharmonia Częstochowska im. Bronisława Hubermana	1965
Filharmonia Kaliska	1974
Filharmonia Dolnośląska w Jeleniej Górze	1976
Filharmonia Kameralna im. Witolda Lutosławskiego w Łomży	1977
Filharmonia „Sinfonia Baltica” w Słupsku	1977
Filharmonia Sudecka w Wałbrzychu	1978
Polska Filharmonia Kameralna Sopot	1982
Filharmonia Kaszubska w Wejherowie	1990/2013
Filharmonia Gorzowska	2011