Filowirusy
 wirus Marburg | |
| Systematyka | |
| Rodzina |
Filowirusy |
|---|---|
| Nazwa systematyczna | |
| Filoviridae | |
| Cechy wiralne | |
| Kwas nukleinowy |
niezakaźny |
| Rezerwuar |
niektóre małpy |
| Wywoływane choroby | |
Filowirusy (łac. Filoviridae) – grupa (w randze rodziny) ssRNA(−) wirusów obejmująca dwa wirusy: Marburg i Ebola. Są one identyczne pod względem cech morfologicznych, ale różnią się cechami biologicznymi i antygenowymi[1].
Budowa[edytuj | edytuj kod]
Materiał genetyczny stanowi jednoniciowy antysensowny RNA. Obydwaj przedstawiciele tej rodziny są identyczni pod względem morfologii (przyjmują kształty poskręcanych pałeczek) – wykazują jednak pewną odmienność antygenową. Pojedyncza nić RNA w przypadku Eboli jest całkowicie nieszkodliwa.
Patogenność[edytuj | edytuj kod]
Wirusy te są przyczyną poważnych i trudnych w leczeniu, występujących endemicznie na obszarze Afryki gorączek krwotocznych (VHF). W przypadku choroby marburskiej wirulencja wynosi co najmniej 30%, natomiast u Eboli waha się ona w zależności od odmiany wirusa od 50%- 90%.
Zakażalność, drogi szerzenia i rezerwuar[edytuj | edytuj kod]
Do zakażenia dochodzi na drodze kropelkowej, pośredniego i bezpośredniego kontaktu (z czego te dwa ostatnie mają największe znaczenie). Najpoważniej zazwyczaj kończą się zakażenia wśród służb medycznych, które nastąpiły na skutek kontaktu z płynami ustrojowymi i kałem.
Rezerwuar stanowią chorzy ludzie, prawdopodobnie także gryzonie i niektóre gatunki małp. Dodatkowo podejrzewa się, że naturalnym roznosicielem mogą być koczkodany saba.
Odporność populacji[edytuj | edytuj kod]
Występuje powszechna wrażliwość. Prace nad szczepionką trwają. Wykryto przeciwciała u niektórych badanych pacjentów.
Zastosowania filowirusów jako broni biologicznej[edytuj | edytuj kod]
Wirus gorączki krwotocznej Ebola jest wymieniany w kategorii A jako jeden z najgroźniejszych czynników o wysokim potencjale bioterrorystycznym. Nigdy nie były użyte na polu walki, choć badania nad tym były prowadzone (szczególnie przez ZSRR). Obecnie ich znaczenie jako broni B jest wątpliwe, ze względu na szczególne tendencje wirusa do samoograniczania swojego rozszerzania (duża śmiertelność i gwałtowny przebieg). Poza tym jedną z trudności przy wykorzystaniu Eboli jako broni biologicznej jest problem z uzyskaniem wirusa. Podobna sytuacja dotyczy wirusa Marburg, który charakteryzuje się jednak znacznie mniejszą wirulencją.
Wrażliwość na czynniki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
Wirusy te wrażliwe są na promieniowanie jonizujące, światło słoneczne (promienie UV), temperaturę powyżej 60 °C oraz powszechnie dostępne chemiczne środki do dezynfekcji (fenol, alkohol metylowy).
Historia odkrycia[edytuj | edytuj kod]
Wirus Ebola[edytuj | edytuj kod]
Odkryty w 1976 r. w czasie epidemii w Zairze (ognisko znajdowało się prawdopodobnie koło rzeki Ebola, dlatego też tak nazwano wirus) i Sudanie (w Zairze wykazywał większą wirulencję i śmiertelność).
Wirus Marburg[edytuj | edytuj kod]
Po raz pierwszy udokumentowane zachorowanie miało miejsce w 1967 r. w mieście Marburg (Niemcy), w fabryce szczepionek w Niemczech i w Belgradzie (Jugosławia). Zakażonych zostało 31 pracowników laboratoryjnych pracujących na małpach (makakach zielonych) pochodzących z Ugandy, a dalej osoby kontaktujące się z nimi. Zmarło 7 chorych[1] (letalność 25%-30%). W kwietniu 2005 nieznana dotąd odmiana tego wirusa pojawiła się w prowincji Uige w Angoli. Zmarły co najmniej 244 osoby.
Szczepionka[edytuj | edytuj kod]
W lutym 2008 roku doniesiono, że przeprowadzono pomyślne testy na małpach. Zwiększa to szansę odkrycia szczepionki skutecznej dla ludzi, której testy przewidywane były najwcześniej na 2009 rok[2].
Filowirusy w literaturze i filmie[edytuj | edytuj kod]
Szczególnie wirus Ebola i gorączka krwotoczna, którą wywołuje, są tematem filmów science-fiction (podobnie jak w przypadku wirusa Machupo).
W swojej powieści Dekret Tom Clancy opisuje atak biologiczny na Stany Zjednoczone przy użyciu wirusa Ebola.
Tematykę walki z Ebolą porusza również Robin Cook w powieści Epidemia oraz Alex Kava w powieści Zabójczy wirus.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b resmedica- Wirusy (pol.). [dostęp 2010-05-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-08-01)].
- ↑ Development of a preventive vaccine for Ebola virus infection in primates (ang.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Wirus Ebola (pol.). [dostęp 2009-03-20].