Fort VIa w Poznaniu

Fort VIa
Zwischenwerk VIa

nr rej. A-245 z 25 maja 1983
Magazyn prochu i pocisków
Państwo	Polska
Miejscowość	Poznań
Adres	ul. Golęcińska ob. 20 ark. 15 dz. 4
Typ budynku	fort
Architekt	Komitet Inżynieryjny Głównego Inspektoratu Twierdz
Rozpoczęcie budowy	1879
Ukończenie budowy	1882
Ważniejsze przebudowy	po 1888, 1939
Zniszczono	po II wojnie światowej
Właściciel	Miasto Poznań
Plan budynku
Położenie na mapie Poznania Fort VIa Zwischenwerk VIa
Położenie na mapie Polski Fort VIa Zwischenwerk VIa
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego Fort VIa Zwischenwerk VIa
52°26′13″N 16°52′52″E

Fort VIa (Stockhausen, Ludwika Bogusławskiego) (oryg. Zwischenwerk VIa) – jeden z 18 fortów wchodzących w skład Twierdzy Poznań. Znajduje się na Golęcinie przy ulicy Golęcińskiej.

Historia

Zbudowany został w latach 1879–1882, w pierwszym etapie budowy twierdzy fortowej. Fort otrzymał nazwę Stockhausen na cześć Augusta von Stockhausena (wcześniej nazwę tę nosił Nadszaniec V Stockhausen). W 1931 zmieniono patronów na polskich, Fort VIa otrzymał imię generała Ludwika Bogusławskiego.

Podczas bitwy o Poznań według raportu Karlheinza Enkego "Fort na lewo od nas, Stockhausen, został zaatakowany. Musiało to być w nocy z 3 na 4 lub 4 na 5 lutego. Było bardzo zimno i my - razem około 6 ludzi - dostarczaliśmy na saniach amunicję do tegoż fortu. Fort został prawie okrążony. Po południu Rosjanie zaatakowali od południa biegnącą w tym miejscu linię kolejową z Poznania do Obornik. Wielu atakujących leżało teraz w otwartym przedpolu fortu. Na wale kolejowym rozstawiliśmy MG, a inni transportowali amunicję. Obsada fortu miała nadzieję, że będą mogli się poddać. Ale tego rozkazu nie przynieśliśmy. Nasze rozpoznanie podawało, że Rosjanie nie przebili się przez nasyp kolejowy w kierunku wschodnim. O załodze fortu VIa nie usłyszałem już nigdy więcej."Fort ten upadł najwcześniej pośród wszystkich włączonych w północny odcinek obrony.

W latach 90. w pobliżu fortu VIa ekshumowano około dwustu niemieckich i 40 węgierskich żołnierzy. Zdaniem Antona Szabadakai to tylko część. Teren fortu wchodzi w skład obszaru Natura 2000 (obszar specjalnej ochrony SOO „Fortyfikacje w Poznaniu”, symbol PLH300005).

Lokalizacja i konstrukcja

Zdjęcie satelitarne fortu (1965).

Dojazd do fortu drogą rokadową (ul. Lutycka). W pobliżu obiektu linia kolejowa Piła Główna – Poznań POD (na wschodzie) i jezioro Rusałka (na południu).

Ze względu na swoją konstrukcję fort ten był unikatem w poznańskiej twierdzy. Środkowa część koszar szyjowych była załamana kleszczowo w stronę czoła, przez co narys obiektu był pięciokątny (pozostałe forty pośrednie mają narys trapezowy).

Przebudowy

W 1888 roku fort został zmodernizowany i wzmocniony. Rozebrano obie kaponiery czołowe, a w ich miejsce zbudowano nowe kaponiery rewersowe. Po wojnie fort został wysadzony i w większości rozebrany. Zachowane są obie kaponiery przeciwskarpowe, wyjścia z koszar na majdany oraz polskie schrony z 1939 roku.

Około 2005 na teren fortu nawieziono ziemię zasypując tym samym część koszar szyjowych, fosę, a także wnętrza zachowanych korytarzy. Operacja ta miała na celu uporządkowanie tego obszaru i przygotowanie pod rekultywację. Od tego czasu nie podjęto żadnych innych działań.

Bibliografia

• Bogusław Polak: Poznańskie Fortyfikacje. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1988.
• Jacek Biesiadka, Andrzej Gawlak, Szymon Kucharski, Mariusz Wojciechowski: Twierdza Poznań. O fortyfikacjach miasta Poznania w XIX i XX wieku.. Poznań: 2006.
• Michał Krzyżaniak: Festung Posen 1945. Pododcinek IV/ "Północ". Poznań: 2011.

Linki zewnętrzne

• Zdjęcia fortu