Franciszek Bartoszek
| |
| Data i miejsce urodzenia |
27 października 1910 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
14 maja 1943 |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne | |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
| |
Franciszek Józef Bartoszek ps. „Jacek”, „Stefan” (ur. 27 października 1910 w Pieraniu, zm. 14 maja 1943 w Warszawie) – plastyk, członek Polskiej Partii Robotniczej i Gwardii Ludowej.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
W 1937 roku ukończył studia na Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie pod kierunkiem Tadeusza Pruszkowskiego i Feliksa Kowarskiego. Członek OMS „Życie”. Był współzałożycielem i jednym z członków działającego w latach 1934–1938 stowarzyszenia plastycznego Czapka Frygijska.
Pod koniec września 1939 roku wyjechał do Lwowa, skąd w końcu 1940 roku przeniósł się do Jasła. Podczas licznych przyjazdów do Warszawy jako antyfaszysta nawiązał kontakt ze Związkiem Walki Wyzwoleńczej (ZWW)[1]. W styczniu 1942 roku uzyskał członkostwo PPR. W maju 1942 wyznaczony zastępcą dowódcy grupy specjalnej Sztabu Głównego GL.
17 stycznia 1943 roku osobiście dokonał zamachu na niemiecką restaurację „Mitropa” na Dworcu Głównym. Wspólnie z Janem Strzeszewskim „Wiktorem” organizował akcję na Państwową Wytwórnię Papierów Wartościowych, przeprowadzoną 28 lutego 1943 roku.
W marcu 1943 r. był dowódcą grupy likwidacyjnej, która dokonała skutecznego zamachu na Aleksandra Reszczyńskiego, warszawskiego komendanta policji granatowej[2]. W tym samym miesiącu, po śmierci „Wiktora”, awansował na dowódcę grupy specjalnej i członka Sztabu Głównego GL. Równocześnie pełnił funkcję sekretarza organizacji „Komitet Daru Narodowego”. Zginął 14 maja 1943 roku podczas akcji zbrojnej na Bank „Społem” w Warszawie.
Pośmiertnie został awansowany na podpułkownika i odznaczony Orderem Krzyża Grunwaldu III klasy.
Upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]
W okresie PRL jego imieniem nazwano doroczną nagrodę plastyczną.
W latach 1964–1990 Franciszek Bartoszek był patronem Poznańskiego Pułku Obrony Terytorialnej w Gnieźnie[3][4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Mała Encyklopedia Wojskowa. A-J. Warszawa 1967, s. 115.
- ↑ Maciej Bernatt-Reszczyński „Niewygodny Polak”. Wydawnictwo Poznańskie sp. z o.o., Poznań 2017
- ↑ Rozkaz Ministra Obrony Narodowej z dnia 16 czerwca 1964 roku w sprawie nadania Poznańskiemu Pułkowi Obrony Terytorialnej imienia Franciszka Bartoszeka
- ↑ Leszkowicz 2022 ↓, s. 750.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Życie i Twórczość bartoszek, franciszek. webart.omikron.com.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-12-03)].
- Edward Gronczewski, Walczyli o Polskę Ludową, Warszawa 1982.
- Andrzej Krzysztof Kunert: Słownik biograficzny konspiracji warszawskiej 1939-1945 T.1. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1987, s. 36–37. ISBN 83-211-0758-3.
- Tomasz Leszkowicz: Spadkobiercy Mieszka, Kościuszki i Świerczewskiego. Ludowe Wojsko Polskie jako instytucja polityki pamięci historycznej. Warszawa: Wydawnictwo Instytut Pamięci Narodowej, 2022. ISBN 978-83-8229-588-7.