Franciszek Górski (generał)

Franciszek Górski

generał brygady
Data i miejsce urodzenia	11 października 1783 Karniewo
Data i miejsce śmierci	1838 Warszawa
Przebieg służby
Lata służby	1806 – 1830
Jednostki	Batalion strzelców leśnych departamentu płockiego, 5. pułku piechoty
Stanowiska	dowódca garnizonu w Kaliszu i Ostrowie Wielkopolskim i batalionu 19. pułku piechoty
Główne wojny i bitwy	bitwa pod Grzybowem, obrona Twierdzy Modlin i inne
Odznaczenia

Franciszek Górski

Bożawola
Rodzina	Górscy
Ojciec	Jan Górski
Matka	Katarzyna Białobłocka
Żona	Teodozja Krępska
Dzieci	Józef Górski, Ludwik Górski, Stanisław Górski, Konstanty Górski, Jan Górski, Zofia Mycielska (z d. Górska)

Grób Franciszka Górskiego na cmentarzu Powązkowskim

Franciszek Górski, herbu Boża Wola (ur. 11 października 1783 w Karniewie, zm. 1838 w Warszawie) – polski wojskowy, generał brygady Wojsk Polskich Królestwa Kongresowego.

Życiorys

Był synem Jana (podstolego winnickiego) i Katarzyny z Białobłockich. Gdy miał 14 lat zmarł w Mokrzycach jego ojciec, a w dwa lata później i matka. Po śmierci matki Franciszka na wychowanie przyjęła dalsza rodzina Górskich ze Szwarocina, położonego w parafii Rybno w ziemi sochaczewskiej. Tam kontynuował pobieranie nauk.

W 1806 wstąpił ochotniczo do wojska – batalionu strzelców leśnych departamentu płockiego. Mając 24 lata 1 kwietnia 1807 został mianowany podporucznikiem tej formacji. pułk ten przemianowano później w 5. pułk piechoty (dowodzonym przez M. Radziwiłła). Podczas tej służby rozpoczęła się znajomość Franciszka Górskiego z Józefem Krasińskim późniejszym właścicielem Woli Pękoszewskiej i Radziejowic.

1 marca 1808 roku Franciszek Górski został przeniesiony do 6 pułku piechoty. Wraz z tym pułkiem przemieszczał się najpierw do Częstochowy później do Kalisza. W kwietniu 1809 pułk przeszedł do Warszawy ścierając się 19 kwietnia z przeważającymi wojskami Austriackimi pod Raszynem, 3 maja pod Górą Kalwarią. Podczas walk o górę Kalwarie pułk ów zdobył przedmieścia tej miejscowości w walce na bagnety i wziął do niewoli Austriacki pułk Latoura wielkości 1000 żołnierzy i 38 oficerów. Uczestniczył w potyczkach i bitwach kampanii napoleońskich, m.in. pod Grzybowem (18 kwietnia 1809). W walkach pułku Franciszek Górski sprawował się bardzo dzielnie za co 20 maja 1809 roku został mianowany kapitanem. W czerwcu 1809 roku pułk stacjonował w Sandomierzu stanowiąc garnizon tego miasta. 1 stycznia 1810 roku otrzymał złoty krzyż Virtuti Militari (nr. 1791).

13 lipca 1812 roku przeniesiono go do 21 pułku piechoty na stanowisko szefa batalionu w stopniu podpułkownika. Pułk ten formował się w Białymstoku, liczył on zaledwie 500 osób a jedynymi działaniami zbrojnymi w jakich brał udział była obrona Modlina w 1813 roku. Niestety ta batalia zrujnowała zdrowie Franciszkowi Górskiemu. Jego batalion w czasie oblężenia zajmował redutę naprzeciw Nowego Dworu. a akurat w tym roku "Wisła zalała całą okolicę, reduta cudem ocalała bo za chwilę mogła zginąć, ale szczęściem Wisła zaczęła opadać i szczęśliwie szli wszyscy niebezpieczeństwa". W czasie kapitulacji twierdzy był tak słaby i chory iż wywiózł go wózkiem zaprzęgniętym w osła stary sługa Prayzner.

Po ogłoszeniu powstania Królestwa Polskiego Franciszek wstąpił do Wojska Królestwa Polskiego. Mimo że w Armii Księstwa Warszawskiego służył w stopniu podpułkownika przyjęto go najpierw w stopniu majora. Dopiero 24 grudnia 1815 roku otrzymał stopień podpułkownika w 8 pułku piechoty.

W dwa dni po nominacji Franciszek Górski otrzymał 28 dni urlopu aby poślubić Teodozję Krępską córkę Michała i Katarzyny z Mićkiewiczów. Intercyza ślubna została zawarta przed sądem pokoju powiatu przasnyskiego 10 stycznia 1816 roku, nie zachowała się data samego ślubu. Pierwszy ich syn Józef urodził się już w 1817 roku. W tym czasie Franciszek rozkazem Naczelnego Wodza z dnia 16 kwietnia 1819 został dowódcą 5 pułku piechoty liniowej. Wkrótce później 24 października tego samego roku otrzymał Order Świętej Anny II Klasy a w rok później 18 października nominację na pułkownika.

W 1821 awansowany na pułkownika. W 1830, prawdopodobnie ze względu na stan zdrowia, otrzymał dymisję ze służby, wraz z awansem na stopień generała brygady i prawem noszenia munduru; nie brał udziału w wojnie wywołanej powstaniem listopadowym. Ostatnie lata życia spędził w majątku Wola Pękoszewska. Umarł 23 Kwietnia 1838 roku. Egzekwie odbyły się w kościele oo. Kapucynów, po czym został pochowany na cmentarzu Powązkowskim w Warszaiwe (kwatera 159-3-1).

Rodzina

Był żonaty z Teodozją z Krępskich. Miał synów Konstantego (1827–1901, ziemianina, konserwatywnego działacza politycznego), Ludwika (1818–1908, agronoma, działacza społecznego), Jana i Stanisława oraz córkę Zofię (zamężną za Michałem Mycielskim). Wnukami Franciszka Górskiego byli m.in. Potomkowie Jana: Ludwik Górski (1867–1931, kierownik Komisji Wojskowej w rządzie Jana Kucharzewskiego), Konstanty Górski (1862–1909, historyk i krytyk sztuki), Pia Górska oraz syn córki Zofii Ludwik Mycielski (1852–1926, wielkopolski działacz polityczny), Gabriela Górska (1939–2013, pisarka).

Był członkiem loży wolnomularskiej Bracia Zjednoczeni.

Bibliografia

• Jan Pachoński, Franciszek Górski, w: Polski Słownik Biograficzny, tom VIII, 1960
• Jerzy Górski: Franciszek Borgiasz Józefat Górski (1783-1838). W: Krystyna Górska-Gołaska (redaktor): Górscy Herbu Boża Wola - Przodkowie i potomkowie generała Franciszka Górskiego. Poznań: Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, 2000, s. 61-74. ISBN 8370632832. ISSN 00794651. (pol.).