Przejdź do zawartości

Franciszek Karol Habsburg

Przejrzana
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Franciszek Karol Habsburg
Ilustracja
ilustracja herbu
Arcyksiążę austriacki
Dane biograficzne
Dynastia

Habsburgowie Lotaryńscy

Data i miejsce urodzenia

17 grudnia 1802
Wiedeń

Data i miejsce śmierci

8 marca 1878
Wiedeń

Ojciec

Franciszek II Habsburg

Matka

Maria Teresa Burbon-Sycylijska

Żona

Zofia Wittelsbach

Dzieci

Franciszek Józef
Maksymilian
Karol Ludwik
Maria Anna
Ludwik Wiktor

Odznaczenia
Order Złotego Runa (Austria) Krzyż Wielki Orderu Świętego Stefana Order Wierności (Badenia) Order Lwa Zeryngeńskiego (Badenia) Order św. Huberta (Bawaria) Order Korony Rucianej (Saksonia) Order Ernestyński (Saksonia) Order Królewski Serafinów (Szwecja) Order Ludwika (Hesja) Order Ducha Świętego (Francja) Order św. Andrzeja (Imperium Rosyjskie) Order Świętego Aleksandra Newskiego (Imperium Rosyjskie) Order Świętej Anny I klasy (Imperium Rosyjskie) Cesarski i Królewski Order Orła Białego (Imperium Rosyjskie) Order Orła Czarnego (Prusy) Krzyż Wielki Orderu Orła Czerwonego (Prusy) Krzyż Wielki Orderu Zbawiciela (Grecja) Krzyż Wielki Orderu Korony Wirtemberskiej Krzyż Wielki Orderu Krzyża Południa (Brazylia) Krzyż Wielki Orderu Świętego Ferdynanda (Sycylia) Krzyż Wielki na Łańcuchu Świętego Konstantyńskiego Orderu Wojskowego Świętego Jerzego Order Gwelfów (Hanower)

Franciszek Karol Józef Habsburg-Lotaryński (ur. 17 grudnia 1802 w Wiedniu, zm. 8 marca 1878 tamże) – arcyksiążę austriacki.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Syn cesarza Franciszka II i jego drugiej żony Marii Teresy Burbon. Był młodszym bratem Ferdynanda I, który z powodu swojej choroby nie rokował szans na przedłużenie dynastii męskim potomkiem[1]. W związku z chorobą Ferdynanda, która nie była żadną tajemnicą, i o której wiedział cesarz Franciszek, Franciszek Karol był jego następcą. Istniała możliwość, że cesarz w związku z chorobą Ferdynanda zmieni prawo sukcesji. Tak się jednak nie stało. Cesarz nie chciał robić wyjątków od zasady primogenitury[2].

Arcyksiążę Franciszek Karol
Synowie Franciszka Karola: (od lewej) Ludwik Wiktor, Franciszek Józef, Karol Ludwik
i Ferdynand Maksymilian

W latach 1835–1842 zasiadał w radzie regencyjnej, której przewodniczył kanclerz Klemens von Metternich. Sam nie lubił zajmować się polityką, nie odegrał żadnej roli dziejowej[3]. Pod wpływem wydarzeń z okresu Wiosny Ludów cesarz Ferdynand I abdykował. Arcyksiężna Zofia oraz Felix zu Schwarzenberg przekonali Franciszka Karola, że tron należy przekazać nie jemu, ale jego synowi Franciszkowi Józefowi. W dokumencie abdykacyjnym wydanym 1 grudnia 1848 przez ustępującego cesarza znalazł się zapis poświęcony tej kwestii: „Nasz najdostojniejszy Pan brat, prawowity następca w rządach, arcyksiążę Franciszek Karol oświadcza… że i on zrzeka się austriackiej korony, a to mianowicie na rzecz Swego, a po Nim do tronu powołanego syna, arcyksięcia Franciszka Józefa.”[4]

Dla Polaków pozostających pod zaborem austriackim abdykacja Franciszka Karola oznaczała dobre rozwiązanie. Nie było tajemnicą, że arcyksiążę nie lubił Polaków. Podczas swojej podróży inspekcyjnej do Galicji w 1839 spotkał się z bardzo chłodnym przyjęciem. Istniał nawet projekt zbrojnego zamachu na Franciszka Karola, w tym jego porwania i przetrzymywania jako zakładnika[3].

Franciszek Karol był człowiekiem skromnym i spokojnym. Nie grzeszył inteligencją, nie posiadał zdolności wybitnego męża stanu. Pozostawał w cieniu żony, na której barki scedował zadania związane nie tylko z wychowaniem potomstwa. Przyjemności dworu wiedeńskiego nie były mu obce. Bywał częstym gościem licznych dworskich balów. Na co dzień wolny od obowiązków w sferze publicznej zajmował się teatrem i polowaniem. Z synami się raczej nie kontaktował, jeśli już były to spotkania rzadkie, wyłącznie natury oficjalnej[3].

Mecenas kultury

[edytuj | edytuj kod]

Franciszek Karol interesował się kulturą i sztuką. Patronował licznym przedsięwzięciom kulturalnym. Najbardziej znaną placówką, którą się interesował był dom kultury jego imienia założony w Linzu. Arcyksiążę bywał niezwykłym mecenasem. Podupadający teatr w Bad Ischl wspomógł hojnie wykupując wszystkie bilety na grane tam przedstawienia. Na prywatnych występach, na których bywał, grano spektakle zgodnie z jego życzeniem. Za wszystkie występy płacił aktorom. Ze względu na swoją hojność, był niezwykle popularny w Bad Ischl[5].

Małżeństwo i rodzina

[edytuj | edytuj kod]

4 listopada 1824 poślubił Zofię Wittelsbach, księżniczkę bawarską[6]. Para miała sześcioro dzieci:

Arcyksiążę zmarł w 1878, sześć lat po swojej żonie.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Sigrid-Maria Größing: Sisi und ihre Familie. Wien: Carl Ueberreuter, 2005.
  • Brigitte Hamann: Cesarzowa Elżbieta. Warszawa: 1999.
  • Stanisław Grodziski: Franciszek Józef I. Wrocław: 2006.
  • Andrew Wheatcroft: Habsburgowie. Kraków: 2000.