Franciszek Pieczka

Franciszek Pieczka
Data i miejsce urodzenia	18 stycznia 1928 Godów
Zawód	aktor teatralny i filmowy
Współmałżonek	Henryka Pieczka (1954–2004; jej śmierć)
Lata aktywności	od 1954
Zespół artystyczny
Teatr Powszechny w Warszawie (1974–2015)
Nagrody Nagroda na FPFF w Gdyni Najlepsza pierwszoplanowa rola męska 1976: Blizna 1993: Jańcio Wodnik
Odznaczenia

Gwiazda w łódzkiej Alei Gwiazd

Franciszek Pieczka (ur. 18 stycznia 1928 w Godowie) – polski aktor teatralny i filmowy. Kawaler Orderu Orła Białego.

Życiorys

Urodził się i wychowywał w Godowie, wsi położonej w powiecie wodzisławskim na Górnym Śląsku. Jest synem Walerii (Waleski) i Franciszka (seniora), który brał udział w powstaniach śląskich na ziemi wodzisławskiej. Był najmłodszy z sześciorga rodzeństwa. Aktor przed wybuchem II wojny światowej był organistą w miejscowym kościele i pracował na roli oraz wypasał krowy na łąkach położonych wzdłuż Olzy i jej dopływu Lesznicy. Od najmłodszych lat interesował się kinem. Chodził pieszo na seanse kinowe do oddalonego o kilka kilometrów Wodzisławia, a później (po jej przyłączeniu do Polski w 1938 r.) również do pobliskiej Zawady.

Po II wojnie światowej studiował aktorstwo. Absolwent PWST w Warszawie (1954). Debiutował w Teatrze Dolnośląskim w Jeleniej Górze. Potem przeniósł się do prowadzonego przez Krystynę Skuszankę Teatru Ludowego w Nowej Hucie, gdzie występował w latach 1955–1964. W latach 1974–2015 aktor Teatru Powszechnego w Warszawie.

Żoną aktora przez 50 lat była Henryka, która zmarła w 2004.

Franciszek Pieczka jest honorowym obywatelem gminy Godów.

W 2016 r. wsparł akcję walki ze smogiem na rodzinnym Górnym Śląsku, występując w klipie filmowym pt. Nie truj sąsiada! nagranym wraz z miastem Wodzisław Śląski.

Filmografia

1954: Pokolenie jako żołnierz niemiecki na patrolu 1955: Samosierra 1808 1957: Zagubione uczucia 1958: Kalosze szczęścia 1960: Matka Joanna od Aniołów 1961: Zaduszki 1961: Kwiecień 1962: Głos z tamtego świata 1962: Drugi brzeg 1963: Zacne grzechy 1963: Skąpani w ogniu 1963: Ich dzień powszedni 1963: Daleka jest droga 1964: Bigos 1964: Życie raz jeszcze 1964: Rękopis znaleziony w Saragossie 1964: Późne popołudnie 1965: Walkower 1966: Czterej pancerni i pies – jako Gustlik 1966: Gdzie jest trzeci król 1966: Chudy i inni 1967: Żywot Mateusza 1967: Słońce wschodzi raz na dzień 1968: Tramp oder der einzige und unvergleichliche Lenny Jacobsen 1969: Urząd 1970: Wyzwolenie 1970: Przystań 1970: Legenda 1970: Hydrozagadka jako marynarz 1970: Dziura w ziemi 1970: Album polski 1971: Punkt wyjścia (TV) 1971: Przez dziewięć mostów (TV) 1971: Piłat i inni 1971: Perła w koronie jako Hubert Siersza 1971: Kłopotliwy gość 1971: Kareta 1971: Beczka Amontillado 1972: Wesele jako Czepiec 1972: Szklana kula 1972: Kaprysy Łazarza 1972: Chłopi (serial tv) jako proboszcz 1973: Chłopi jako proboszcz 1973: Ciemna rzeka 1974: Ziemia obiecana jako Muller 1974: Potop jako stary Kiemlicz 1974: Pełnia nad głowami 1974: Gniazdo 1975: Till Eulenspiegel 1975: Grzech Antoniego Grudy 1976: Złota kaczka 1976: Budapeszteńskie opowieści 1976: Blizna 1977: Okrągły tydzień 1978: Die Frau gegenüber 1978: Biały mazur 1978: Somosierra. 1808 1979: Ród Gąsieniców jako Franek, syn Pawła (odc. 2, 3), Izydor, wnuk Jędrka Krwawego (odc. 6) 1979: Wiśnie (TV) 1979: Placówka 1979: Paciorki jednego różańca jako Jerzy, syn Habryków 1979: Jadup und Boel 1979: Die große Flatter 1979: David 1980: Królowa Bona jako Piotr Boratyński (odc. 9) 1980: Wäre die Erde nicht rund? 1980: Ciosy 1981: Ryś

1981: Konopielka jako dziad, Pan Bóg we śnie Kaziuka 1982: Blisko, coraz bliżej jako Franciszek Pasternik 1982: Matka Królów jako węglarz Cyga 1982: Epitafium dla Barbary Radziwiłłówny 1983: Austeria 1983: Na odsiecz Wiedniowi 1983: Wierna rzeka 1983: Fariaho 1984: Trzy młyny jako Durczak 1984: Sprawa się rypła jako Ludwik Placek 1985: Temida 1985: Siekierezada jako leśniczy Bogdański 1985: Osobisty pamiętnik grzesznika przez niego samego spisany 1985: Dziewczęta z Nowolipek jako Mossakowski, ojciec Bronki 1985: Chrześniak jako Strzykalski 1986: Wcześnie urodzony 1986: Rykowisko 1986: Przyjaciel wesołego diabła 1986: Big Bang 1988: Złodziej 1988: Do domu 1988: Przyjaciele wesołego diabła jako Witalis (odc. 3–5) 1989: Tutajosok 1990: Życie za życie. Maksymilian Kolbe jako Banasik, były sąsiad Jana 1990: Pogrzeb kartofla 1990: God afton, Herr Wallenberg 1992: Szwadron jako Błażej 1992: Pograbek 1992: Ördög vigye 1992: Skąpiec 1992: Das Land hinter dem Regenbogen 1993: Bank nie z tej ziemi jako św. Piotr „Prezes” 1993: Przypadek Pekosińskiegojako ksiądz Michalski 1993: Jańcio Wodnik jako Jańcio Wodnik 1993: Dwa księżyce 1994: Díky za každé nové ráno 1994: Cudowne miejsce 1995: 100 filmów z Wiesławem Gołasem 1995: Szabla od komendanta jako Kotek 1995: Grający z talerza 1995: Dzieje mistrza Twardowskiego 1998: Syzyfowe prace jako Józef, służący Borowiczów 1998: Historia kina w Popielawach jako Wujo Janek 1999: Na dobre i na złe jako porucznik Bończa (odc. 125) 1999: Przed burzą (Sturmzeit) jako Ferdinand Domberg 2000: Słoneczna włócznia jako Atacamenos (odc. 1) 2001: Requiem jako Bartłomiej Grab 2001: Quo vadis jako Piotr Apostoł 2003: Cud w Krakowie jako rabin Lewi 2006: Jasminum jako święty Roch 2007–2016: Ranczo jako Stanisław Japycz 2007: Ranczo Wilkowyje jako Stanisław Japycz 2008: Hotel pod żyrafą i nosorożcem jako Franciszek Alba 2009: Ósmy dzień tygodnia jako Jeromos 2014: Serce, Serduszko i wyprawa na koniec świata jako Droselmajer 2017: Syn Królowej Śniegu jako Kazimierz

Użyczył głosu

Franciszek Pieczka podczas jubileuszu 80-lecia Andrzeja Wajdy, Warszawa, 6 marca 2006

Odcisk dłoni i podpis F. Pieczki w Alei Gwiazd w Międzyzdrojach

• 1988: Banda Rudego Pająka jako głos Józefa Kozy
• 2004: Genesis
• 2005: Opowieści z Narnii: Lew, Czarownica i stara szafa jako Święty Mikołaj
• 2010: Alicja w Krainie Czarów jako Żaberzwłok
• 2015: Gwiezdne wojny: Przebudzenie Mocy jako Lor San Tekka
• 2016: Lego Gwiezdne wojny: Przebudzenie Mocy jako Lor San Tekka
• 2017: Auta 3 jako Sam Ogon

Nagrody i odznaczenia

• Medal 10-lecia Polski Ludowej (1955)
• Srebrny Hugo dla Franciszka Pieczki za najlepszą kreację męską na MFF w Chicago, 1968 za rolę w filmie Żywot Mateusza reżyseria Witold Leszczyński
• Nagroda za pierwszoplanową rolę męską w filmie Perła w koronie na Lubuskim Lecie Filmowym w Łagowie (1972)
• Nagroda za pierwszoplanową rolę męską w filmie Słońce wschodzi raz na dzień na Lubuskim Lecie Filmowym w Łagowie (1972)
• Złoty Krzyż Zasługi (1974)
• Nagroda za rolę męską w filmie Blizna na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdańsku (1976)
• Odznaka Zasłużony Działacz Kultury (1980)
• Złoty Ekran za rok 1984 za rolę w filmie Blisko, coraz bliżej
• Nagroda za rolę męską w filmie Jańcio Wodnik na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni (1993)
• Wielki Splendor (1996)
• Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (5 stycznia 1998)
• Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (29 października 2008)
• Nagroda im. Cypriana Kamila Norwida w kategorii Teatr (2009)
• Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski nadany przez prezydenta Bronisława Komorowskiego za wybitne zasługi dla kultury narodowej, za osiągnięcia w twórczości artystycznej, dekoracja miała miejsce 3 maja tego samego roku w czasie uroczystości na Zamku Królewskim z okazji Święta Narodowego 3 Maja.
• Polska Nagroda Filmowa Orzeł za osiągnięcia życia (2015)
• Śląska Nagroda im. Juliusza Ligonia (2015)
• Lux ex Silesia (2015).
• Order Orła Białego nadany przez prezydenta Andrzeja Dudę w uznaniu znamienitych zasług dla kultury polskiej, za znaczący wkład w rozwój sztuki teatralnej i filmowej (11 listopada 2017)
• Wielka Nagroda Festiwalu „Dwa Teatry” w Sopocie za wybitne kreacje aktorskie w Teatrze Polskiego Radia i Telewizji (2018)
• Nagroda im. Przemysława Gintrowskiego (2018)
• Doroczna Nagroda Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego (2019)

Bibliografia

• Franciszek Pieczka w bazie filmpolski.pl
• Franciszek Pieczka w bazie IMDb (ang.)
• Franciszek Pieczka w bazie Filmweb

Linki zewnętrzne

• Artykuły o aktorze w Dzienniku Teatralnym
• Franciszek Pieczka na zdjęciach w bazie Filmoteki Narodowej „Fototeka”
• Franciszek Pieczka o sobie, wirtualny album [dostęp 2018-03-05]