Franciszek Sokal

Franciszek Sokal
Data i miejsce urodzenia	18 grudnia 1881 ; Lwów, Austro-Węgry
Data i miejsce śmierci	31 marca 1932 ; Berno, Szwajcaria
	Minister Pracy i Opieki Społecznej
Okres	od 17 listopada 1924; do 14 listopada 1925
Poprzednik	Ludwik Darowski
Następca	Bronisław Ziemięcki
	Delegat RP przy Lidze Narodów
Okres	od 14 stycznia 1926; do 31 marca 1932
Poprzednik	Kajetan Dzierżykraj-Morawski
Następca	Tadeusz Gwiazdoski (chargé d’affaires)
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Franciszek Sokal (ur. 18 grudnia 1881 we Lwowie, zm. 31 marca 1932 w Bernie) – polski inżynier, polityk, minister, dyplomata, członek loży wolnomularskiej w Warszawie w czasach II Rzeczypospolitej^[1].

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Był synem Emila Sokala. Ukończył Politechnikę Warszawską z tytułem inżyniera technologa i przez wiele lat pracował jako inżynier konstruktor maszyn.

W 1915 został powołany na stanowisko kierownika Wydziału Spraw Robotniczych przy Komitecie Obywatelskim miasta stołecznego Warszawy. W 1916 został inspektorem pracy w Warszawie. Był pracownikiem Rady Departamentu Pracy Tymczasowej Rady Stanu^[2]. Działacz Komisji Porozumiewawczej Stronnictw Demokratycznych. W 1918 został szefem Sekcji Ochrony Pracy w Ministerstwie Pracy i Opieki Społecznej, a w listopadzie 1918 został kierownikiem tegoż resortu w prowizorium rządowym Władysława Wróblewskiego. Następnie otrzymał zadanie stworzenia Inspekcji Pracy i do 1920 był pierwszym polskim głównym inspektorem pracy. W 1919 był delegowany na konferencję pokojową w Paryżu, gdzie jako ekspert wziął udział w Komisji Prawodawstwa Pracy. Również w tym samym roku reprezentował polski rząd na pierwszej Międzynarodowej Konferencji Pracy w Waszyngtonie^[3]. Od 17 listopada 1924 do 14 listopada 1925 był ministrem pracy i opieki społecznej w rządzie Władysława Grabskiego.

Od 1920 do 1924 był członkiem delegacji polskiej do Ligi Narodów. Od 14 stycznia 1926 był delegatem RP w randze ministra pełnomocnego przy Lidze Narodów.

Z ramienia Polski podpisał Konwencję o zwalczaniu obscenicznych publikacji z 12 września 1923^[4]^[5]. 24 września 1927 na jego wniosek Zgromadzenie Ligi Narodów jednomyślnie uchwaliło potępienie agresji i wezwanie państw do pokojowego rozwiązywania sporów^[6], wyprzedzając Pakt Brianda-Kellogga zawarty w roku następnym.

20 kwietnia 1929 podpisał z ramienia Polski zawartą w Genewie Konwencję o zwalczaniu fałszowania pieniędzy^[7].

Zmarł 31 marca 1932 w Bernie, został pochowany na Cmentarzu ewangelicko-augsburskim w Warszawie (aleja 15, rząd 1, grób 18)^[8].

W 2022 roku z inicjatywy premiera Mateusza Morawieckiego grób ministra został odrestaurowany. Cały projekt został zrealizowany przez Fundację Dziedzictwa Kulturowego^[9].

Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (9 listopada 1926)^[10]^[11]
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (2 maja 1923)^[12]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Ludwik Hass, Ambicje, rachuby, rzeczywistość. Wolnomularstwo w Europie Środkowo-Wschodniej 1905–1928, Warszawa 1984, s. 232.
↑ Włodzimierz Suleja, Tymczasowa Rada Stanu, Warszawa 1998, s. 224.
↑ Franciszek Sokal w Internetowym Słowniku Biogrficznym
↑ Dz.U. 1927 nr 71 poz. 621
↑ GrzegorzG. Michalak GrzegorzG., Społeczno-prawny aspekt materiałów erotycznych i pornograficznych przed 1939 rokiem. Walka z nielegalnymi wydawnictwami na przykładzie Warszawy, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio K – Politologia”, 27 (1), 2020, s. 196, DOI: 10.17951/k.2020.27.1.191-205, ISSN 2300-7567 [dostęp 2023-06-02] (pol.).
↑ Tekst ang. i fr.: Declaration Concerning Wars of Aggression, tekst polski : Przegląd Polityczny 1927 tom 7, Załączniki s. 24.
↑ Dz.U. 1934 nr 102 poz. 919
↑ śp. Franciszek Sokal
↑ Prace konserwatorskie na cmentarzu ewangelicko-augsburskim w Warszawie – Fundacja Dziedzictwa Kulturowego [online], www.dziedzictwo.org [dostęp 2023-04-20] (pol.).
↑ M.P. z 1926 r. nr 259, poz. 726 „za wybitne zasługi na polu dyplomatycznem”.
↑ Franciszek Sokal. Nekrologi. „Kurier Warszawski”. Nr 90, s. 9, 1 kwietnia 1932.
↑ Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 20.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

„Kto był kim w II Rzeczypospolitej”, pod red. prof. Jacka. M. Majchrowskiego, Warszawa 1994, wyd. I.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Publikacje Franciszka Sokala w bibliotece Polona

[1] Ludwik Hass, Ambicje, rachuby, rzeczywistość. Wolnomularstwo w Europie Środkowo-Wschodniej 1905–1928, Warszawa 1984, s. 232.

[2] Włodzimierz Suleja, Tymczasowa Rada Stanu, Warszawa 1998, s. 224.

[3] Franciszek Sokal w Internetowym Słowniku Biogrficznym

[4] Dz.U. 1927 nr 71 poz. 621

[5] GrzegorzG. Michalak GrzegorzG., Społeczno-prawny aspekt materiałów erotycznych i pornograficznych przed 1939 rokiem. Walka z nielegalnymi wydawnictwami na przykładzie Warszawy, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio K – Politologia”, 27 (1), 2020, s. 196, DOI: 10.17951/k.2020.27.1.191-205, ISSN 2300-7567 [dostęp 2023-06-02] (pol.).

[6] Tekst ang. i fr.: Declaration Concerning Wars of Aggression, tekst polski : Przegląd Polityczny 1927 tom 7, Załączniki s. 24.

[7] Dz.U. 1934 nr 102 poz. 919

[8] śp. Franciszek Sokal

[9] Prace konserwatorskie na cmentarzu ewangelicko-augsburskim w Warszawie – Fundacja Dziedzictwa Kulturowego [online], www.dziedzictwo.org [dostęp 2023-04-20] (pol.).

[10] M.P. z 1926 r. nr 259, poz. 726 „za wybitne zasługi na polu dyplomatycznem”.

[11] Franciszek Sokal. Nekrologi. „Kurier Warszawski”. Nr 90, s. 9, 1 kwietnia 1932.

[12] Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 20.

[13] 28 maja 1923 jako kierownik resortu

[14] rownik resortu

[15] 10 maja 1926 jako kierownik resortu

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[A]

[B]

[C]

Pierwszy skład	Władysław Wróblewski Bronisław Dembiński Julian Eberhardt Stanisław Janicki Franciszek Jossé Janusz Machnicki Franciszek Sokal Henryk Strasburger Władysław Szenajch Józef Światopełk-Zawadzki Stanisław Ustyanowski Jan Wroczyński
Późniejsi członkowie prowizorium	Tytus Filipowicz

W dniu zaprzysiężenia	Władysław Grabski Karol Bertoni p.o. Ludwik Darowski Józef Kiedroń Zdzisław Ludkiewicz Bolesław Miklaszewski Józef Raczyński p.o. Mieczysław Rybczyński p.o. Władysław Sołtan Kazimierz Sosnkowski Kazimierz Tyszka p.o. Włodzimierz Wyganowski
Późniejsi członkowie rządu	Stanisław Grabski Zygmunt Hübner Stanisław Janicki Czesław Klarner Wiesław Kopczyński Władysław Raczkiewicz Józef Radwan p.o. Cyryl Ratajski Władysław Sikorski Gustaw Simon p.o. Aleksander Skrzyński Franciszek Sokal Stanisław Thugutt Maurycy Zamoyski Jan Zawidzki p.o. Antoni Żychliński