Frank Marshall (szachista)
| |
| Data i miejsce urodzenia |
10 sierpnia 1877 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
9 września 1944 |
| Obywatelstwo | |
| Tytuł szachowy |
arcymistrz (1914, nieformalny) |
| Ranking FIDE |
2762 (grudzień 1917) |
| FIDE Top 100 |
2 (sierpień 1913) |
| a | b | c | d | e | f | g | h | ||
| 8 |              | 8 | |||||||
| 7 | 7 | ||||||||
| 6 | 6 | ||||||||
| 5 | 5 | ||||||||
| 4 | 4 | ||||||||
| 3 | 3 | ||||||||
| 2 | 2 | ||||||||
| 1 | 1 | ||||||||
| a | b | c | d | e | f | g | h | ||
| a | b | c | d | e | f | g | h | ||
| 8 | | 8 | |||||||
| 7 | 7 | ||||||||
| 6 | 6 | ||||||||
| 5 | 5 | ||||||||
| 4 | 4 | ||||||||
| 3 | 3 | ||||||||
| 2 | 2 | ||||||||
| 1 | 1 | ||||||||
| a | b | c | d | e | f | g | h | ||
Frank James Marshall (ur. 10 sierpnia 1877 w Nowym Jorku, zm. 9 września 1944 w Jersey City) – amerykański szachista, wieloletni mistrz USA w szachach (w latach 1909 – 1936), uczestnik meczu o mistrzostwo świata z Emanuelem Laskerem[1].
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Marshall od ósmego roku życia mieszkał w Montrealu. Poznał zasady gry w szachy w wieku dziesięciu lat, jako trzynastolatek był jednym z najlepszych szachistów w Montrealu. W 1904 roku wygrał turniej o mistrzostwo Stanów Zjednoczonych, lecz nie przyjął tytułu mistrza, ponieważ ówczesny mistrz USA Harry Pillsbury nie brał udziału w turnieju. Nie przyjął tytułu również po śmierci Pillsbury'ego w 1906 roku, został mistrzem USA po wygraniu turnieju w 1909 roku.
Od początku dwudziestego wieku Marshall był zapraszany do udziału w prestiżowych turniejach szachowej elity. W 1904 roku odniósł pierwszy wielki sukces, wygrywając w doskonałym stylu turniej Cambridge Springs w Pensylwanii. Wyprzedził wówczas Dawida Janowskiego i mistrza świata Emanuela Laskera aż o dwa punkty, zremisował tylko cztery partie, wygrywając jedenaście pozostałych[2]. W 1907 roku rozegrał mecz o tytuł mistrza świata z Laskerem. Mecz trwał ponad trzy miesiące. Rywale jeździli po USA i grali po kilka partii w Nowym Jorku, Filadelfii, Waszyngtonie, Baltimore, Chicago i Memphis. Lasker pokonał młodszego amerykańskiego mistrza bez porażki, wygrywając osiem i remisując siedem partii[3].
W 1909 roku Marshall zgodził się rozegrać mecz z młodym kubańskim szachistą José Raúlem Capablanką. Mecz w Nowym Jorku nieoczekiwanie zakończył się klęską Marshalla (+1 -8 =14). Marshall został promotorem Capablanki, starając się usilnie o udział Kubańczyka w prestiżowym turnieju w San Sebastian, do którego zaproszono wyłącznie uznanych mistrzów. Capablanka zaproszenie otrzymał, głównie dzięki staraniom Marshalla. Turniej, który odbył się w 1911 roku, był jednym z najsilniejszych w historii i zakończył się spektakularnym zwycięstwem Capablanki. Marshall zajął czwarte miejsce, wyprzedzony także przez Akibę Rubinsteina i Milana Vidmara[4].
W późniejszych turniejach Marshall wielokrotnie spotykał się z Capablanką, lecz tylko raz wygrał turniej z jego udziałem, w Hawanie w 1913 roku. W 1914 roku brał udział w słynnym turnieju w Petersburgu i wraz z Laskerem, Capablanką, Aleksandrem Alechinem i Siegbertem Tarraschem został uhonorowany przez cara Mikołaja II tytułem arcymistrza.
W latach 1930–1937 Marshall uczestniczył w pięciu olimpiadach szachowych, czterokrotnie zajmując pierwsze miejsce w klasyfikacji drużynowej[5]. W 1933 roku zdobył złoty medal w klasyfikacji indywidualnej na drugiej szachownicy.
Marshall pozostał niepokonanym mistrzem USA przez 29 lat, aż do 1936 roku[6], kiedy to Amerykańska Federacja Szachowa zorganizowała mistrzowski turniej, wygrany przez Samuela Reshevsky'ego.
Według retrospektywnego systemu rankingowego Chessmetrics, najwyżej sklasyfikowany był w sierpniu 1913, zajmował wówczas 2. miejsce (za Akibą Rubinsteinem) na świecie[7].
W 1915 Marshall ze swoimi przyjaciółmi szachistami założył w Nowym Jorku Marshall Chess Club, który działa do dziś[8].
Kilka wariantów otwarć szachowych nosi nazwę pochodzącą od nazwiska Marshalla. Najbardziej znanym wariantem jest atak Marshalla w partii hiszpańskiej:
Marshall pracował nad tym wariantem głównie w celu pokonania Capablanki w partii hiszpańskiej. Tak zwana obrona Marshalla (1.d4 d5 2.c4 Sf6) spotykana jest rzadko.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Władysław Litmanowicz, Jerzy Giżycki: Szachy od A do Z. Warszawa: Wydawnictwo „Sport i Turystyka”, 1986, s. 568.
- ↑ cambridge springs 1904 chess tournament - Search (bing.com)[1]
- ↑ Bill Price: Historia szachów w 50 ruchach. Warszawa 2021, s. 135 n.
- ↑ Bill Price: Historia szachów w 50 ruchach. Warszawa 2021, s. 142.
- ↑ OlimpBase :: Men's Chess Olympiads :: Frank James Marshall
- ↑ Frank Marshall | Top Chess Players - Chess.com
- ↑ Chessmetrics Player Profile: Frank Marshall
- ↑ Bill Price: Historia szachów w 50 ruchach, s. 176.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Stanisław Gawlikowski: Szachy. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza RSW „Prasa-Książka-Ruch, 1976.
- Władysław Litmanowicz, Jerzy Giżycki: Szachy od A do Z. Warszawa: Wydawnictwo „Sport i Turystyka”, 1986, s. 568-571.
- Bill Price: Historia szachów w 50 ruchach. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Alma-Press 2021. Tłum. z angielskiego: Jerzy J. Malinowski.
- Frank Marshall – Najlepsi szachiści na świecie (ang.)
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Frank Marshall – wybrane partie szachowe (ang.)