Fryderyk Zoll (młodszy)
Data i miejsce urodzenia |
1 lutego 1865 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
23 marca 1948 |
Profesor nauk prawnych | |
Specjalność: prawo cywilne | |
Alma Mater | |
Doktorat |
1887 – nauki prawne |
Habilitacja |
1895 – nauki prawne |
Polska Akademia Umiejętności | |
Status |
członek krajowy czynny |
Doktor honoris causa Uniwersytet Wileński – 1937 Uniwersytet Jana Kazimierza we Lwowie – 1937 Uniwersytet Jagielloński – 1948 | |
Kierownik Katedry Prawa Cywilnego | |
Uniwersytet |
Jagielloński |
Okres zatrudn. |
1897–1948 |
Odznaczenia | |
Fryderyk Zoll, młodszy (ur. 1 lutego 1865 w Krakowie, zm. 23 marca 1948 tamże) – polski prawnik, profesor i rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego, członek Polskiej Akademii Umiejętności.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Rodzina[edytuj | edytuj kod]
Był wnukiem Józefa Chrystiana, synem Fryderyka (profesora prawa rzymskiego Uniwersytetu Jagiellońskiego) i Heleny Seeling-Saulenfels oraz bratem Antoniego.
Od 30 czerwca 1895 żonaty z Adelą z Hoche'ów (1875–1970). Miał dwóch synów: Fryderyka (1899–1986) i Józefa (1904–1966) oraz córkę Marię, po mężu Łuszczkiewicz (1901–1998)[1]. Dziadek Andrzeja Zolla (ur. 1942) i pradziadek Fryderyka Andrzeja (ur. 1970).
Wykształcenie[edytuj | edytuj kod]
Uczęszczał do gimnazjum w Krakowie. W latach 1883–1887 studiował prawo na Uniwersytecie Jagiellońskim, uzyskując w 1887 doktorat z prawa. Pracował następnie w Prokuratorii Skarbu w Wiedniu. Od 1889 uzupełniał studia na uniwersytetach w Lipsku, Berlinie (u Rudolfa Stammlera), Halle, Getyndze (u Rudolfa Jheringa) i Paryżu. W latach 1890–1897 pracował w Ministerstwie Handlu w Wiedniu. W 1895 na Uniwersytecie Wiedeńskim habilitował się (na podstawie rozprawy Privatrechtliche Studien aus dem Patentrechte) i został docentem w Katedrze Prawa Cywilnego Austriackiego tej uczelni.
Kariera uniwersytecka[edytuj | edytuj kod]
W 1897 objął Katedrę Prawa Cywilnego na Uniwersytecie Jagiellońskim (od 1899 I Katedrę Prawa Cywilnego). W 1898 został mianowany profesorem nadzwyczajnym, a w 1900 profesorem zwyczajnym. Na uczelni trzykrotnie pełnił funkcję dziekana Wydziału Prawa (1907/1908, 1925/1926, 1933/1934), a także prorektora (1913/1914) i rektora (1912/1913). Wykładał prawo rzeczowe i autorskie, prawo ochrony wynalazków, wzorów i znaków towarowych oraz zasady prawnego zwalczania nieuczciwej konkurencji. W 1935 przeszedł na emeryturę z tytułem profesora honorowego, kontynuował jednak wykłady. W listopadzie 1939 został na krótko uwięziony przez Niemców w ramach Sonderaktion Krakau. Po zwolnieniu, mimo podeszłego wieku, brał udział w tajnym nauczaniu uniwersyteckim. Wykładał na Uniwersytecie Jagiellońskim także po II wojnie światowej.
Działalność w innych instytucjach naukowych[edytuj | edytuj kod]
W 1914 został powołany na członka korespondenta Akademii Umiejętności w Krakowie (późniejszej Polskiej Akademii Umiejętności). W pracach Komisji Prawniczej Akademii brał udział już od 1899, a od 1946 był jej przewodniczącym. Od 1928 był członkiem czynnym PAU, w latach 1931–1939 delegatem PAU ds. Domu Polskiego w Wiedniu. Należał ponadto do Towarzystwa Naukowego Warszawskiego (1921 członek rzeczywisty, od 1929 członek zwyczajny), Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk (1917 członek honorowy) i Akademii Prawa Niemieckiego (członek korespondent).
Działalność publiczna[edytuj | edytuj kod]
W latach 1913–1918 współpracował z Ministerstwem Sprawiedliwości w Wiedniu w ramach Komisji dla Reformy Prawa Międzynarodowego Prywatnego, 1914–1916 był wiceprezydentem Rady Szkolnej Krajowej. Pełnił również funkcję wiceprezydenta Krakowa w latach 1915–1916. W 1919 wszedł w skład Komisji Kodyfikacyjnej RP.
Dorobek naukowy[edytuj | edytuj kod]
Jego zainteresowania naukowe obejmowały prawo rzeczowe, prawo autorskie, prawo zobowiązań oraz prawo międzynarodowe publiczne. Jako pierwszy określił pojęciowo przedmiot prawa autorskiego, podkreślając znaczenie twórczości oryginalnej i osobistej oraz wyróżniając prawo niematerialne majątkowe i osobiste autora. W pracy Prawo prywatne austryackie (1899–1910, trzy tomy) przedstawił syntezę założeń prawa cywilnego Austrii, ze szczególnym uwzględnieniem prawa zobowiązań. Zajmował się regulacjami prawnymi związanymi z przystąpieniem Austrii do międzynarodowych konwencji o ochronie literatury i sztuki narodowej, przygotował projekt ustawy o powołaniu urzędów rozjemczych gminnych w Galicji. Pod wpływem Rudolfa Stammlera uznał zasadę tzw. prawa sprawiedliwego za najlepszą metodę rozstrzygania zagadnień prawnych.
Uczestniczył w Międzynarodowych Konferencjach Prawniczych w Warszawie, Lugano, Genewie, Hadze i Rzymie. Wśród jego studentów byli m.in. Stefan Grzybowski, Jan Gwiazdomorski, Władysław Siedlecki, Henryk Trammer, Adam Vetulani, Jan Wasilkowski.
Najważniejsze publikacje:
- Über den Schutz der von Auslande eingeführten Erfindungen (1892)
- Nieuczciwa konkurencya i jej pokrewne objawy ze stanowiska prawa prywatnego (1897)
- O zabezpieczeniu wierzytelności budowlanych (1898)
- Posiadanie według prawa cywilnego austryackiego (1903)
- Teorja praw osobistych w zarysie (1903)
- Tradycje jako sposób nabycia własności na rzeczach nieruchowmych (1907)
- Charakterystyka projektu noweli do kodeksu cywilnego (1908)
- Prawo rzeczowe na ziemiach polskich (1920)
- Zasady prawa autorskiego (1920)
- Prawo prywatne austriackie w zarysie (1921)
- Ustawa o nieuczciwej konkurencji (1926)
- Ustawa o prawie autorskiem (1926)
- Ustawa o ochronie wynalazków, wzorów i znaków towarowych (1928)
- Prawo cywilne (1931–1937, cztery tomy)
- Encyklopedja podręczna prawa prywatnego (1935–1938, tomy II–IV, z Janem Wasilkowskim)
- Międzynarodowe i międzydzielnicowe prawo prywatne w zarysie (1937)[2]
- Prawo cywilne w zarysie (1946–1948, cztery tomy, z Adamem Szpunarem)
Pochowany został w grobowcu rodzinnym na cmentarzu Rakowickim w Krakowie (kwatera N-wsch-Zollów)[3].
Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
- Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (30 kwietnia 1925)[4]
- Złoty Krzyż Zasługi (11 listopada 1936)[5]
- Krzyż Komandorski Orderu Franciszka Józefa (Austro-Węgry)
- Krzyż Kawalerski Orderu Korony Żelaznej (Austro-Węgry)[6]
Doktoraty honorowe[edytuj | edytuj kod]
Był wyróżniony doktoratami honoris causa Uniwersytetu Wileńskiego, Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie (1937)[7] i Uniwersytetu Jagiellońskiego (1948).
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Fryderyk Zoll. sejm-wielki.pl. [dostęp 2017-12-10].
- ↑ Międzynarodowe i międzydzielnicowe prawo prywatne w zarysie. [w:] FBC [on-line]. [dostęp 2020-03-02].
- ↑ Jan Wiktor Tkaczyński (red.), Pro Memoria III. Profesorowie Uniwersytetu Jagiellońskiego spoczywający na cmentarzach Krakowa 1803-2017, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2018, s. 332, ISBN 978-83-233-4527-5 .
- ↑ M.P. z 1925 r. nr 102, poz. 433 „za zasługi na polu ustawodawstwa waloryzacyjnego”.
- ↑ M.P. z 1936 r. nr 263, poz. 464 „za wybitne zasługi na polu nauki i wychowywania młodzieży w duchu patriotycznym położone w latach 1905–1918”.
- ↑ Rocznik Akademii Umiejętności w Krakowie. Kraków: AU, 1901, s. 4.
- ↑ Przed uroczystościami na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie. „Gazeta Lwowska”, s. 2, nr 127 z 10 czerwca 1937.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Warszawa: Wydawnictwo Głównej Księgarni Wojskowej, 1938, s. 849. [dostęp 2021-01-12].
- Biogramy uczonych polskich, Część I: Nauki społeczne, zeszyt 3: P–Z (pod redakcją Andrzeja Śródki i Pawła Szczawińskiego), Ossolineum, Wrocław 1985.
- Karolina Grodziska Cmentarz Rakowicki w Krakowie (1803–1939) wyd. II Wydawnictwo Literackie Kraków 1987.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Absolwenci i studenci Uniwersytetu w Lipsku
- Absolwenci Uniwersytetu Jagiellońskiego
- Członkowie Komisji Kodyfikacyjnej (II Rzeczpospolita)
- Doktorzy honoris causa Uniwersytetu Jagiellońskiego
- Doktorzy honoris causa Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie
- Ludzie urodzeni w Krakowie
- Odznaczeni Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Złotym Krzyżem Zasługi (II Rzeczpospolita)
- Ofiary Sonderaktion Krakau
- Pochowani na cmentarzu Rakowickim
- Polacy odznaczeni Orderem Korony Żelaznej
- Polacy – odznaczeni Krzyżem Komandorskim Orderu Franciszka Józefa
- Polacy pochodzenia niemieckiego
- Polscy przedstawiciele nauk prawnych
- Posłowie Sejmu Krajowego Galicji IX kadencji
- Prorektorzy uczelni w Polsce
- Rektorzy Uniwersytetu Jagiellońskiego
- Uczestnicy tajnego nauczania na ziemiach polskich 1939–1945
- Wykładowcy Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego
- Zollowie
- Urodzeni w 1865
- Zmarli w 1948
- Członkowie Towarzystwa Naukowego Warszawskiego
- Członkowie Polskiej Akademii Umiejętności