Góralek

Góralek
	Procavia
	Storr, 1780
	; Przedstawiciel rodzaju – góralek skalny (P. capensis)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Infragromada	łożyskowce
Rząd	góralkowce
Rodzina	góralkowate
Rodzaj	arbogóralek
	Typ nomenklatoryczny
	Cavia capensis Pallas, 1766
Synonimy
	Procauia Storr, 1780; Hyrax Hermann, 1783; Euhyrax J.E. Gray, 1868;
	Procauia Storr, 1780; Hyrax Hermann, 1783; Euhyrax J.E. Gray, 1868;
Gatunki
	4 gatunki (w tym 3 wymarłe) – zobacz opis w tekście
	4 gatunki (w tym 3 wymarłe) – zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Góralek^[5] (Procavia) – rodzaj ssaków z rodziny góralkowatych (Procaviidae).

Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj obejmuje jeden żyjący współcześnie gatunek występujący w Afryce i południowo-zachodniej Azji^[6]^[7]^[8].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała 39–58 cm; masa ciała 1,8–5,4 kg^[7]^[9].

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj zdefiniował w 1780 roku niemiecki lekarz i przyrodnik Gottlieb Conrad Christian Storr w książce swojego autorstwa o tytule Prodromus Methodi Mammalium^[1]. Na gatunek typowy w ramach oznaczenia monotypowego wyznaczono góralka skalnego (P. capensis).

Etymologia[edytuj | edytuj kod]

Procavia (Procauia): gr. προ pro „przed”; rodzaj Cavia Pallas, 1766 (kawia)^[10].
Hyrax: gr. ὑραξ hurax „ryjówka”^[11]. Gatunek typowy: Cavia capensis Pallas, 1766.
Euhyrax: gr. ευ eu „dobry, ładny, typowy”; rodzaj Hyrax Hermann, 1783^[12]. Gatunek typowy: Euhyrax abyssinicus J.E. Gray, 1868 (Cavia capensis Pallas, 1766).

Podział systematyczny[edytuj | edytuj kod]

Do rodzaju należy jeden występujący współcześnie gatunek^[13]^[9]^[6]^[5]:

Procavia capensis (Pallas, 1766) – góralek skalny

Opisano również gatunki wymarłe:

Procavia antiqua Broom, 1930^[14] (Południowa Afryka; pliocen)
Procavia pliocenica Pickford, 2005^[15] (Południowa Afryka; pliocen)
Procavia transvaalensis Middleton Shaw, 1937^[16] (Południowa Afryka; plejstocen).

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

↑ Niepoprawna późniejsza pisownia Procavia Storr, 1780.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b Storr 1780 ↓, s. 39.
↑ Storr 1780 ↓, s. Tab. B.
↑ J. Hermann: Tabula affinitatum animalium olim academico specimine edita: nunc uberiore commentario illustrata cum annotationibus ad historiam naturalem animalium augendam facientibus. Argentorati: Impensis Joh. Georgii Treuttel, Bibliopolae, 1783, s. 115. (łac.).
↑ J.E. Gray. Revision of the species of Hyrax, founded on the specimens in the British Museum. „The Annals and Magazine of Natural History”. Fourth series. 1, s. 46, 1868. (ang.).
↑ ^a ^b Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 22–23. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ ^a ^b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 116. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
↑ ^a ^b H. Hoeck: Family Procaviidae (Hyraxes). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 2: Hoofed Mammals. Barcelona: Lynx Edicions, 2011, s. 43–44. ISBN 978-84-96553-77-4. (ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Procavia. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-10-30].
↑ ^a ^b Class Mammalia. W: Lynx Nature Books (A. Monadjem (przedmowa) & C.J. Burgin (wstęp)): All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 76. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
↑ Palmer 1904 ↓, s. 566.
↑ Palmer 1904 ↓, s. 344.
↑ Palmer 1904 ↓, s. 275.
↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-08-20]. (ang.).
↑ R. Broom. The age of Australopithecus. „Nature”. 125 (3161), s. 814, 1930. DOI: 10.1038/125814a0. (ang.).
↑ M. Pickford. Fossil hyraxes (Hyracoidea: Mammalia) from the Late Miocene and Plio-Pleistocene of Africa, and the phylogeny of the Procaviidae. „Palaeontologia africana”. 41, s. 152, 2005. (ang.).
↑ J.C. Middleton Shaw. Evidence concerning a large fossil hyrax. „Journal of Dental Research”. 16 (1), s. 40, 1937. DOI: 10.1177/00220345370160010601. (ang.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

G.C.C. Storr: Prodromus Methodi Mammalium. Tubingae: Litteris Reissianis, 1780, s. 1–43. (łac.).
T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 1–984, 1904. (ang.).

[2] Niepoprawna późniejsza pisownia Procavia Storr, 1780.

[CITEREFStorr1780[http://books.google.com/books?id=yoRRAAAAcAAJ&pg=PA39_39]-1] Storr 1780 ↓, s. 39.

[CITEREFStorr1780[http://books.google.com/books?id=yoRRAAAAcAAJ&pg=PAPT6_Tab._B]-3] Storr 1780 ↓, s. Tab. B.

[her-4] J. Hermann: Tabula affinitatum animalium olim academico specimine edita: nunc uberiore commentario illustrata cum annotationibus ad historiam naturalem animalium augendam facientibus. Argentorati: Impensis Joh. Georgii Treuttel, Bibliopolae, 1783, s. 115. (łac.).

[gray-5] J.E. Gray. Revision of the species of Hyrax, founded on the specimens in the British Museum. „The Annals and Magazine of Natural History”. Fourth series. 1, s. 46, 1868. (ang.).

[miiz-6] Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 22–23. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[icmw-7] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 116. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).

[hmw-8] H. Hoeck: Family Procaviidae (Hyraxes). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 2: Hoofed Mammals. Barcelona: Lynx Edicions, 2011, s. 43–44. ISBN 978-84-96553-77-4. (ang.).

[msw-9] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Procavia. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-10-30].

[amw-10] Class Mammalia. W: Lynx Nature Books (A. Monadjem (przedmowa) & C.J. Burgin (wstęp)): All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 76. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

[CITEREFPalmer1904[http://books.google.com/books?id=ApMeAQAAIAAJ&pg=PA566_566]-11] Palmer 1904 ↓, s. 566.

[CITEREFPalmer1904[http://books.google.com/books?id=ApMeAQAAIAAJ&pg=PA344_344]-12] Palmer 1904 ↓, s. 344.

[CITEREFPalmer1904[http://books.google.com/books?id=ApMeAQAAIAAJ&pg=PA275_275]-13] Palmer 1904 ↓, s. 275.

[mdd-14] N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-08-20]. (ang.).

[bro-15] R. Broom. The age of Australopithecus. „Nature”. 125 (3161), s. 814, 1930. DOI: 10.1038/125814a0. (ang.).

[pic-16] M. Pickford. Fossil hyraxes (Hyracoidea: Mammalia) from the Late Miocene and Plio-Pleistocene of Africa, and the phylogeny of the Procaviidae. „Palaeontologia africana”. 41, s. 152, 2005. (ang.).

[shaw-17] J.C. Middleton Shaw. Evidence concerning a large fossil hyrax. „Journal of Dental Research”. 16 (1), s. 40, 1937. DOI: 10.1177/00220345370160010601. (ang.).

[1]

[a]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]