Góry Królowej Maud
86°00′S 160°00′E/-86,000000 160,000000 Góry Królowej Maud – Lodowiec Axela Heiberga (1956–1957) | |
| Kontynent | |
|---|---|
| Najwyższy szczyt | |
| Długość |
400 km |
Położenie na mapie Antarktyki  | |
| 86°00′S 160°00′E/-86,000000 160,000000
| |
Góry Królowej Maud[1] (ang. Queen Maud Mountains, nor. Dronning Mauds Fjell)[1] – pasmo górskie w Górach Transantarktycznych w Antarktydzie Wschodniej.
Nazwa
[edytuj | edytuj kod]Nazwany przez Roalda Amundsena (1872–1928) na cześć norweskiej królowej – Maud (1869–1938)[2].
Geografia
[edytuj | edytuj kod]Góry Królowej Maud tworzą pasmo górskie w Górach Transantarktycznych w Antarktydzie Wschodniej[3], pomiędzy Lodowcem Beardmore’a a Reedy Glacier[2][a]. Zajmują obszar między Morzem Rossa (Lodowcem Szelfowym Rossa)[3] a Płaskowyżem Polarnym[2], rozciągając się na przestrzeni 400 km[4]. W górach wyróżnia się m.in. następujące pasma i grzbiety: Barton Mountains[5], Bush Mountains[6], Gothic Mountains[7], Hays Mountains[8], Herbert Range[9], Hughes Range[10], La Gorce Mountains[11], Prince Olav Mountains[12], Quarles Range[13] i Tapley Mountains[14].
Pasmo zbudowane jest ze skał osadowych i krystalicznych[3]. W górach odkryto pokaźne złoża węgla kamiennego[15]. Znaleziono tu również skrzemieniałe drewno z okresu permu[16] oraz skamieniałości archeocjatyd – jednych z najstarszych odkrytych form życia na ziemi[17].
Od strony kontynentu góry pokryte są śniegiem i lodem do wysokości ok. 3000 m n.p.m.[3] Występuje tu wiele lodowców, m.in.[4]:
- Barrett Glacier
- Liv Glacier
- Strom Glacier
- Lodowiec Axela Heiberga
- Lodowiec Amundsena
- Lodowiec Scotta
- Leverett Glacier
- Reedy Glacier
Kilka szczytów wznosi się powyżej 4000 m n.p.m.[15], a wiele powyżej 3000 m n.p.m.[4] Najwyższym szczytem jest Góra Kaplana o wysokości 4320 m n.p.m.[18][19][b]
Historia
[edytuj | edytuj kod]Szczyty nad Lodowcem Beardmore’a na zachodnim krańcu Gór Królowej Maud widziały ekspedycje Ernesta Shackletona (1874–1922) w latach 1907–1909 i Roberta F. Scotta (1868–1912) w latach 1910–1913[2]. Same góry zostały odkryte w listopadzie 1911 roku przez wyprawę pod dowództwem Roalda Amundsena (1872–1928)[2].
Zostały zmapowane przez amerykańskie ekspedycje Richarda Byrda (1888–1957) w latach 30 i 40. XX wieku oraz przez wyprawy w ramach United States Antarctic Program i New Zealand Antarctic Research Programme w okresie od lat 50. do lat 70. XX wieku[2].
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Fuare i Mensing (2010) podają, że Góry Królowej Maud leżą pomiędzy Lodowcem Shackletona a Reedy Glacier, zob. Faure i Mensing 2010 ↓, s. 173.
- ↑ Encyklopedia PWN podaje, że wysokość Góry Kaplana to 4084 m n.p.m., zob. Encyklopedia PWN ↓.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b KSNG 2006 ↓, s. 27.
- ↑ a b c d e f SCAR Composite Gazetteer of Antarctica and United States Gazetteer ↓.
- ↑ a b c d Encyklopedia PWN ↓.
- ↑ a b c Faure i Mensing 2010 ↓, s. 173.
- ↑ SCAR Composite Gazetteer of Antarctica and United States Gazetteer – Barton Mountains ↓.
- ↑ SCAR Composite Gazetteer of Antarctica and United States Gazetteer – Bush Mountains ↓.
- ↑ SCAR Composite Gazetteer of Antarctica and United States Gazetteer – Gothic Mountains ↓.
- ↑ SCAR Composite Gazetteer of Antarctica and United States Gazetteer – Hays Mountains ↓.
- ↑ SCAR Composite Gazetteer of Antarctica and United States Gazetteer – Herbert Range ↓.
- ↑ SCAR Composite Gazetteer of Antarctica and United States Gazetteer – Hughes Range ↓.
- ↑ SCAR Composite Gazetteer of Antarctica and United States Gazetteer – La Gorce Mountains ↓.
- ↑ SCAR Composite Gazetteer of Antarctica and United States Gazetteer – Prince Olav Mountains ↓.
- ↑ SCAR Composite Gazetteer of Antarctica and United States Gazetteer – Quarles Range ↓.
- ↑ SCAR Composite Gazetteer of Antarctica and United States Gazetteer – Tapley Mountains ↓.
- ↑ a b Encyclopædia Britannica ↓.
- ↑ Taylor i Taylor 2012 ↓, s. 150.
- ↑ Stilwell i Long 2011 ↓, s. 43.
- ↑ Helman 2005 ↓.
- ↑ The American Alpine Club ↓.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Antarktyka. „Nazewnictwo geograficzne Świata”. 8, 2006. Główny Urząd Geodezji i Kartografii. Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej (KSNG). [dostęp 2022-05-27].
- Barton Mountains (United States Gazetteer). W: Scientific Committee on Antarctic Research (SCAR): SCAR Composite Gazetteer of Antarctica. (ang.).
- Bush Mountains (United States Gazetteer). W: Scientific Committee on Antarctic Research (SCAR): SCAR Composite Gazetteer of Antarctica. (ang.).
- Faure, Gunter, Mensing, Teresa M.: The Transantarctic Mountains: Rocks, Ice, Meteorites and Water. Springer Science & Business Media, 2010. ISBN 978-90-481-9390-5. [dostęp 2022-05-28]. (ang.).
- Gothic Mountains (United States Gazetteer). W: Scientific Committee on Antarctic Research (SCAR): SCAR Composite Gazetteer of Antarctica. (ang.).
- Hays Mountains (United States Gazetteer). W: Scientific Committee on Antarctic Research (SCAR): SCAR Composite Gazetteer of Antarctica. (ang.).
- Helman, Adam: The Finest Peaks - Prominence and Other Mountain Measures. Trafford Publishing, 2005. ISBN 978-1-4120-5995-4. [dostęp 2022-05-28]. (ang.).
- Herbert Range (United States Gazetteer). W: Scientific Committee on Antarctic Research (SCAR): SCAR Composite Gazetteer of Antarctica. (ang.).
- Hughes Range (United States Gazetteer). W: Scientific Committee on Antarctic Research (SCAR): SCAR Composite Gazetteer of Antarctica. (ang.).
- Królowej Maud, Góry, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2022-05-27].
- La Gorce Mountains (United States Gazetteer). W: Scientific Committee on Antarctic Research (SCAR): SCAR Composite Gazetteer of Antarctica. (ang.).
- La Prince Olav Mountains (United States Gazetteer). W: Scientific Committee on Antarctic Research (SCAR): SCAR Composite Gazetteer of Antarctica. (ang.).
- La Quarles Range (United States Gazetteer). W: Scientific Committee on Antarctic Research (SCAR): SCAR Composite Gazetteer of Antarctica. (ang.).
- Queen Maud Mountains (United States Gazetteer). W: Scientific Committee on Antarctic Research (SCAR): SCAR Composite Gazetteer of Antarctica. (ang.).
- Stilwell, Jeffrey D., Long, John A.: Frozen in Time: Prehistoric Life in Antarctica. Csiro Publishing, 2011. ISBN 978-0-643-10402-0. [dostęp 2022-05-28]. (ang.).
- Tapley Mountains (United States Gazetteer). W: Scientific Committee on Antarctic Research (SCAR): SCAR Composite Gazetteer of Antarctica. (ang.).
- Taylor, Thomas N., Taylor, Edith L.: Antarctic Paleobiology: Its Role in the Reconstruction of Gondwana. Springer Science & Business Media, 2012. ISBN 978-1-4612-3238-4. [dostęp 2022-05-28]. (ang.).
- The American Alpine Club: Mountaineering in Antarctica. [dostęp 2022-05-28]. (ang.).
- Queen Maud Mountains, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2022-05-27] (ang.).