Gówniak
49°34′32″N 19°32′21″E/49,575556 19,539167 Gówniak, widok z góry | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Pasmo | |
| Wysokość |
1644 m n.p.m. |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
Położenie na mapie Polski  | |
| 49°34′32″N 19°32′21″E/49,575556 19,539167
| |
Gówniak (również Główniak, Głowniak, Wołowe Skałki) – szczyt w Paśmie Babiogórskim w Beskidzie Żywiecko-Orawskim[1] (w regionalizacji według Jerzego Kondrackiego w Beskidzie Żywieckim[2]). Znajduje się w północno-wschodniej grani masywu Babiej Góry[3]. Mapa Geoportalu podaje jego wysokość 1644 m[1]. Gówniak jest jednym z tzw. pięciu szczytów grzbietowych Babiej Góry i jest często mylnie brany przez turystów za właściwy szczyt Babiej Góry (zwłaszcza podczas mgły, kiedy ten ostatni jest niewidoczny)[4].
Nazwa „Wołowe Skałki” pochodzi od tego, że dawniej orawscy pasterze, wypasający woły na południowych stokach Babiej Góry, zaganiali je na noc pod ochronę tutejszych wychodni skalnych, zaś nazwa „Gówniak” – od dużej ilości gromadzących się tu bydlęcych odchodów. Występująca na niektórych mapach nazwa „Główniak” jest zdaniem W. Midowicza przekręceniem nazwy „Gówniak” i wyrazem fałszywej skromności[4].
Przez szczyt przebiegała kiedyś granica pomiędzy Galicją a Orawą, należącą do Królestwa Węgier. Od 1920 cały rejon pięciu szczytów grzbietowych należy do Polski (z przerwą na okres II wojny światowej). W okresie II wojny światowej biegła tędy granica słowacko-niemiecka, jej pozostałością są granitowe słupki z literami S i D (S – Slovensko, D – Deutschland). Słupki te zostały później obalone[4]. W 2012 r. wykorzystano je do budowy ścieżki turystycznej[4].
Szczyt Gówniaka tworzy dość wyraźne skaliste wypiętrzenie, a jego otoczenie zawalone jest głazami. Jest to tzw. rumowisko Babiej Góry[5]. Na rumowisku tym wiosną licznie białymi kwiatami zakwita sasanka alpejska[6].
Przez Gówniak prowadzi szlak turystyczny na główny szczyt Babiej Góry – Diablaka (fragment Głównego Szlaku Beskidzkiego). Na szlaku tym powyżej Gówniaka znajdują się jeszcze dwa wypłaszczenia grzbietu: Mały Garb Niżni (1660 m) i Mały Garb Wyżni (1675 m), a także znajdująca się tuż poniżej szczytu Diablaka płytka przełęcz, zwana od 1980 r.[7] Siodłem Bończy (1715 m)[4].
Przez Gówniak biegnie granica między miejscowościami Zawoja w powiecie suskim i Lipnica Wielka w powiecie nowotarskim (obydwie w województwie małopolskim)[1].
Szlaki turystyczne
[edytuj | edytuj kod]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Geoportal. Mapa lotnicza [online] [dostęp 2024-11-07].
- ↑ Jerzy Kondracki, Geografia regionalna Polski, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1998, s. 318, 330–333, ISBN 83-01-12479-2.
- ↑ Beskid Śląski i Żywiecki. Mapa 1:50 000, Kraków: Compass, 2011, s. 1, ISBN 978-83-7605-084-3.
- ↑ a b c d e Stanisław Figiel, Urszula Janicka-Krzywda, Wojciech W. Wiśniewski Piotr Krzywda, Beskid Żywiecki: przewodnik, Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, 2012, s. 258–259, ISBN 978-83-62460-30-4.
- ↑ Mieczysław Klimaszewski, Osobliwości skalne w Beskidach Zachodnich, „Wierchy” (17), 1947.
- ↑ Władysław Szafer (red.), Babiogórski Park Narodowy, Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1963.
- ↑ Siemionow Aleksy: Kto pierwszy zdobył Babią Górę?, w: Stroka Jacek (red.): „Gdy do tej Babiej Góry przyjdziesz... (2)”, wyd. Oddział PTTK „Ziemia Babiogórska” w Suchej Beskidzkiej, Bielsko-Biała – Sucha Beskidzka 1986, s. 53–65, ISBN 83-00-02290-2.