Gąska ziemistoblaszkowa
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
gąska ziemistoblaszkowa |
| Nazwa systematyczna | |
| Tricholoma terreum (Schaeff.) P. Kumm. Führer Pilzk.: 134 (1871) | |
.JPG)
Gąska ziemistoblaszkowa (Tricholoma terreum (Schaeff.) P. Kumm.) – gatunek grzybów należący do rodziny gąskowatych (Tricholomataceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]
Pozycja w klasyfikacji: Tricholomataceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi (według Index Fungorum)[1].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1762 r. Schäffer nadając mu nazwę Tricholoma terreum. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1871 r. P. Kumm., przenosząc go do rodzaju Tricholoma[1]. Niektóre synonimy nazwy naukowej[2]:
- Agaricus myomyces Pers. 1794
- Agaricus pullus Batsch 1783
- Agaricus terreus Schaeff. 1762
- Agaricus terreus Schaeff. 1762, var. terreus
- Gymnopus myomyces (Pers.) Gray 1821
- Tricholoma bisporigerum J.E. Lange 1933
- Tricholoma myomyces (Pers.) J.E. Lange 1933
Nazwę polską nadał Władysław Wojewoda w 1999 r. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten ma też nazwę gąska ziemista[3].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Średnicy 3-8 cm, za młodu stożkowaty, później rozpostarty, przeważnie z garbkiem. U starszych okazów jest popękany[4]. Kolor bladoszary lub ciemnoszary, często z jaśniejszym brzegiem, z cienkim miąższem. Skórka sucha, filcowato-włókienkowata, z łuskowatą powierzchnią[5].
Kruche, karbowane, szeroko rozstawione, cienkie, wycięte z ząbkiem. Początkowo białe, później popielatosiwe[4].
Wysokość 4-8 cm, grubość do 1,6 cm, cylindryczny, pełny, czasami słabo zakrzywiony. Biały, szarobiaławy, nagi lub z delikatnymi, pajęczynowatymi szczątkami osłony[4].
Biały albo szarawy, niezmieniający barwy. Zapach i smak niemączne, łagodne[5].
Biały. Zarodniki, jajowate, gładkie, bezbarwne, o średnicy 5-8 × 4-5 µm[5].
Występowanie i siedlisko[edytuj | edytuj kod]
Jest szeroko rozprzestrzeniona. Występuje w Ameryce Północnej, Europie, Azji, Afryce i Australii[6]. W Polsce jest pospolita[3].
Owocniki pojawiają się od września do listopada, w lasach iglastych i mieszanych, na ziemi, wśród opadłego igliwia i liści, szczególnie pod sosnami, na glebach piaszczystych i wapiennych[3]. Późną jesienią czasami występuje nawet masowo. Podczas łagodnej zimy grzyba tego można znaleźć również w grudniu[7].
Znaczenie[edytuj | edytuj kod]
Grzyb mikoryzowy[3]. Grzyb jadalny, ale mało smaczny[8].
Gatunki podobne[edytuj | edytuj kod]
Jest kilka gatunków gąsek o podobnym, siwoczarnym ubarwieniu:
- gąska pieprzna (Tricholoma virgatum). Ma kapelusz ostrostożkowaty, bez włókienek i jest pikantna w smaku[4],
- gąska czarnołuskowa (Tricholoma atrosquamosum) ma na kapeluszu czarniawe łuski[4],
- gąska niekształtna (Tricholoma portentosum) ma kapelusz bez łuseczek, żółtawy trzon i łagodny, orzechowy smak[4],
- gąska ostra (Tricholoma sciodes) ma kapelusz jedwabiście błyszczący, w smaku jest ostra[4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Index Fungorum. [dostęp 2013-03-05]. (ang.).
- ↑ Species Fungorum. [dostęp 2012-01-02].
- ↑ a b c d Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d e f g Pavol Škubla: Wielki atlas grzybów. Poznań: Elipsa, 2007. ISBN 978-83-245-9550-1.
- ↑ a b c Ewald Gerhardt: Grzyby – wielki ilustrowany przewodnik. s. 88. ISBN 83-7404-513-2.
- ↑ Discover Life Maps. [dostęp 2014-09-10].
- ↑ Albert Pilát, Otto Ušák: Mały atlas grzybów. Warszawa: PWRiL, 1977.
- ↑ Barbara Gumińska, Władysław Wojewoda: Grzyby i ich oznaczanie. Warszawa: PWRiL, 1985. ISBN 83-09-00714-0.