Głowacz białopłetwy

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
(Przekierowano z Głowacz pospolity)
Głowacz białopłetwy
Cottus gobio[1]
Linnaeus, 1758
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

promieniopłetwe

Rząd

skorpenokształtne

Rodzina

głowaczowate

Rodzaj

Cottus

Gatunek

głowacz białopłetwy

Synonimy
  • Cottus affinis Heckel, 1837
  • Cottus ferrugineus Heckel & Kner, 1858
  • Cottus gobio gobio Linnaeus, 1758
  • Cottus gobio jaxartensis Berg, 1916
  • Cottus gobio pellegrini Bacescu & Bacescu-Mester, 1964
  • Cottus gobio roseus Odenwall, 1927
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2]

Zasięg występowania
Mapa występowania

Głowacz białopłetwy[3], głowacz pospolity[4] (Cottus gobio) – gatunek drapieżnej, słodkowodnej ryby skorpenokształtnej z rodziny głowaczowatych (Cottidae).

Występowanie[edytuj | edytuj kod]

Europa z wyjątkiem północnej Skandynawii, Włoch, Grecji, Irlandii, Szkocji i południowej części Półwyspu Iberyjskiego. Populacja z północno-wschodniej części zlewiska Adriatyku opisywana była jako odrębny gatunek Cottus ferrugineusgłowacz dalmatyński[5].

Żyje w rwących potokach z czystą, dobrze natlenioną wodą, rzekach i jeziorach z kamiennym lub żwirowo-kamiennym dnem oraz słonawych wodach estuariów dużych rzek. Prowadzi przydenny tryb życia. Większość czasu spędza schowany pod kamieniami. Bardzo czuły na zanieczyszczenie wody i spadki zawartości tlenu.

Opis[edytuj | edytuj kod]

Osiąga 10-15(18) cm długości. Ciało krępe, lekko grzbietobrzusznie spłaszczone, zwężające się ku tyłowi, nagie (bez łusek). Szeroka, duża głowa z dużym otworem gębowym w położeniu końcowym oraz wysoko osadzonymi oczami. Dwie płetwy grzbietowe, druga większa i dłuższa, szerokie płetwy piersiowe. Pęcherz pławny szczątkowy, przez co porusza się wyłącznie skokami.

Ubarwienie zmienne, w zależności od środowiska. Osobniki żyjące na jasnym podłożu mają ciało brązowawe, zaś na ciemnym podłożu spotyka się osobniki nawet prawie czarne. Na wszystkich płetwach, z wyjątkiem brzusznych, występują ciemne paski. Płetwy brzuszne białe, pozbawione pasków.

Odżywianie[edytuj | edytuj kod]

Żeruje o zmierzchu. Żywi się bezkręgowcami, głównie owadami i skorupiakami[6]. Zdobycz wyszukuje w szczelinach między kamieniami. Wbrew spotykanym w literaturze opiniom ikra i larwy innych ryb nie są podstawowym pokarmem głowacza białopłetwego. Informacje te dotyczą głowacza pręgopłetwego.

Rozród[edytuj | edytuj kod]

Trze się w IV i V. Ikra jest zazwyczaj składana na spodniej stronie kamieni, czasem w jamkach na piaszczystym dnie. Samiec wynajduje wśród kamieni odpowiednie miejsce, które samica dokładnie oczyszcza. Jaja są stosunkowo duże (do 2 mm), samiec strzeże ich, zapewniając stały dopływ świeżej natlenionej wody wachlującymi ruchami płetw. Wylęg następuje po około 3 tygodniach.

Ochrona[edytuj | edytuj kod]

Gatunek zagrożony w skali europejskiej (kat. LC)[2], ujęty w dyrektywie habitatowej UE. W Polsce objęty częściową ochroną[7][8]. Gatunek umieszczony również w Polskiej czerwonej księdze zwierząt z kategorią NT.

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Cottus gobio, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. a b Cottus gobio, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  3. Krystyna Kowalska, Jan Maciej Rembiszewski, Halina Rolik Mały słownik zoologiczny, Ryby, Wiedza Powszechna, Warszawa 1973
  4. G. Nikolski: Ichtiologia szczegółowa. Tłum. Franciszek Staff. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1970.
  5. Fritz Terofal, Claus Militz: Ryby słodkowodne. Leksykon przyrodniczy. Henryk Garbarczyk, Eligiusz Nowakowski i Jacek Wagner. Warszawa: Świat Książki, 1997. ISBN 83-7129-441-7.
  6. Cottus gobio. (ang.) w: Froese, R. & D. Pauly. FishBase. World Wide Web electronic publication. fishbase.org [dostęp 20 lipca 2013]
  7. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 6 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz. U. z 2014 r., poz. 1348). [dostęp 2014-10-08].
  8. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz. U. z 2016 r., poz. 2183). [dostęp 2017-01-16]..