Gajusz (imię)
Gajusz, Gajus, Kajus – imię męskie pochodzenia łacińskiego (Gaius), należące do nielicznej grupy najstarszych imion rzymskich (imion właściwych, praenomen, por. Marek, Tyberiusz, Tytus, Aulus). Według różnych źródeł bądź to ma ono niewyjaśnione pochodzenie[1], greckie lub etruskie[2], bądź to uznawane jest za oznaczające "cieszący (rodziców)", por. gaudeo – "cieszę się"[3] (zob. Gaudenty).
Na starożytność tego imienia wskazuje jego pisownia. Tradycyjnie było ono oznaczane skrótem C., co pierwotnie oznaczało g, gdyż litera C pochodziła od greckiej Γ (zaś litera K oznaczała k). Litery te stosowano w ten sposób do roku 312 p.n.e., kiedy cenzor Appiusz Klaudiusz zmienił pisownię, wprowadzając literę G powstałą z przekształcenia C, a literze C nadał wartość k. Oznacza to, że pisownia imienia Gajusz utrwaliła się jeszcze przed reformą, co wskazuje na pochodzenie tego imienia sprzed IV wieku p.n.e.[3]
W Polsce poświadczone jest po raz pierwszy w 1394 roku[2] w formie Gajus(z), z możliwymi zdrobnieniami Gasz, Gaszek, Gaszko[1]. Odczytanie zapisu Caius jako Kaius, zamiast Gaius, dało początek znanej również w polszczyźnie obocznej formie imienia. Sentencja rzymskiej przysięgi małżeńskiej to: ubi tu, Caius, ibi ego, Caia – "gdzie ty, Gajuszu, tam i ja, Gaja".
Żeński odpowiednik: Gaja.
Spis treści
Odpowiedniki w innych językach[edytuj]
- łacina – Caius, Gaius
- język hiszpański – Cayo
- język węgierski – Kájusz
- język włoski – Caio, Gaio
Gajusz imieniny obchodzi[edytuj]
- 28 lutego, jako wspomnienie św. Kajusa, wspominanego wspólnie ze śwśw. Pupulem, Cerealem i Serapionem[4]
- 10 marca, jako wspomnienie św. Gajusza, wspominanego razem ze św. Aleksandrem z Apamei[5],
- 22 kwietnia, jako wspomnienie papieża Gajusza,
- 27 września, jako wspomnienie św. Kajusa, biskupa Mediolanu,
- 14 października, jako wspomnienie św. Kajusa z Koryntu[6].
Znane osoby noszące imię Gajusz i Kajus[edytuj]
- Gajusz Juliusz Cezar – dyktator rzymski
- Gajusz Juliusz Cezar Oktawian – pierwszy cesarz rzymski
- Gajusz Juliusz Cezar – trzeci cesarz rzymski, zwany potocznie Kaligulą
- Gajus – postać(ci) z Biblii
- Gaius Ateius Capito – Rzymianin, trybun ludowy z roku 55 p.n.e.
- Gaius Caecilius Metellus Caprarius – Rzymianin, konsul z roku 113 p.n.e.
- Gajusz Grakchus - młodszy z braci Grakchów, którzy przeprowadzili reformy
- Gajusz Centeniusz – dowódca rzymski podczas II wojny punickiej
- Gaius Aelius Gallus – żołnierz rzymski, prefekt w Egipcie
- Gajusz (jurysta rzymski) – żyjący w II wieku
- Gajusz Juliusz Werus Maksymus – cezar od 236
- Gajusz Kluwiusz – Rzymianin, który brał udział w wojnie przeciw Perseuszowi Macedońskiemu w roku 168 p.n.e.
- Gaius Octavius Lampadio – prawdopodobnie wyzwolony Grek, który jako pierwszy opracował krytycznie i objaśnił dzieła starych poetów łacińskich
- Kajus Augustyniak – dziennikarz, rzecznik prasowy
- Jan Kajus Andrzejewski – harcmistrz, podpułkownik, uczestnik powstania warszawskiego
Postacie fikcyjne o imieniu Gajusz[edytuj]
- Gaius Baltar – bohater serialu Battlestar Galactica
- Caius Cosades – fikcyjna postać występująca w grze fabularnej The Elder Scrolls III: Morrowind
- Kajusz - jeden z Volturi, królewskiego rodu wampirów w sadze Stephenie Meyer Zmierzch
Zobacz też[edytuj]
- Caio Duilio – włoskie okręty nazwane na cześć Gajusza Duiliusza, konsula rzymskiego z roku 260 p.n.e.
Przypisy
- ↑ a b M. Malec (red.), Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych t. 2, Kraków 1995, ISBN 83-85579-68-0
- ↑ a b Fros H., Sowa F., Księga imion i świętych, t. 2, Kraków 1997, ISBN 83-7097-374-4
- ↑ a b T. Milewski, Społeczeństwo rzymskie w świetle imiennictwa osobowego, [w:] Filomata nr 143, grudzień 1960
- ↑ H.Fros, F. Sowa Księga imion i świętych t. 4, Kraków 2000, ISBN 83-7097-671-9 szpalta 736/7
- ↑ H. Fros, F. Sowa, Księga imion i świętych, t. 1, Kraków 1997, ISBN 83-7097-271-3
- ↑ Fros H., Sowa F., Księga imion i świętych, t. 3, Kraków 1998, ISBN 83-7097-464-3
