Generalna Dyrekcja Kolei Wschodniej
 Budynek b. Dyrekcji Kolei Wschodniej w Krakowie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Siedziba | |
| Data założenia |
27 września 1939 |
| Data likwidacji |
23 stycznia 1945 |
| Prezes | |
Generalna Dyrekcja Kolei Wschodniej (Generaldirektion der Ostbahn – Gedob) – organ administracyjny, będący najwyższym szczeblem zarządzania nie-prywatnymi kolejami w Generalnym Gubernatorstwie w okresie od 1939 do 1945 r.
Historia[edytuj | edytuj kod]
W agresji Rzeszy Niemieckiej w 1939 na Polskę, swój udział miały koleje niemieckie (Deutsche Reichsbahn). 27 września 1939 formalnie powołano Dyrekcję Kolei (Eisenbahndirektion Łódź) dla tych terenów z siedzibą w Łodzi (Litzmannstadt) przy ul. Piotrkowskiej, w budynku b. domu towarowego. Miesiąc później, 26 października przekształcono ją w Generalną Dyrekcję Kolei Wschodniej (Generaldirektion der Ostbahn – Gedob), która następnie przeniosła swoją siedzibę do Krakowa, stolicy nowo utworzonego Generalnego Gubernatorstwa (Generalgouvernement). Dyrekcja mieściła się w budynku b. polskiej Dyrekcji Kolei w Krakowie przy pl. Jana Matejki. Jednocześnie powstały w tym samym czasie tzw. dyrekcje operacyjne Kolei Wschodnich (Ostbahnbetriebsdirektionen – OBD)[1] w Krakowie (Krakau), Lublinie, Radomiu i Warszawie (Warschau). Do obowiązków Dyrekcji Generalnej należało zarządzanie finansami, polityka cenowa i kadrowa, korelacja prawa kolejowego z ustawodawstwem Generalnego Gubernatorstwa. W dniu 9 grudnia 1939 rozwiązano Biuro Rozrachunków b. Dyrekcji Kolei w Łodzi.
Po ataku III Rzeszy na ZSRR[edytuj | edytuj kod]
Po ataku Niemiec na ZSRR 22 czerwca 1941, 1 sierpnia 1941 Gedob przejął linie na terenie utworzonego wówczas Dystryktu Galicja Generalnego Gubernatorstwa i powołano Dyrekcję Operacyjną Ostbahn we Lwowie. W wyniku rosnących niemieckich strat terytorialnych 1 listopada 1944 dyrekcję tę wchłonęła Dyrekcja Operacyjna w Krakowie.
Koniec działalności[edytuj | edytuj kod]
W styczniu 1945 pozostałości Gedob ewakuowano z Krakowa do Opola, następnie do Czech. Historia Gedob skończyła się 29 kwietnia 1945 w Lesie Bawarskim, na północ od Pilzna, przejęciem pociągu ewakuacyjnego przez jednostki Sił Zbrojnych Stanów Zjednoczonych.
Dyrektorzy generalni[edytuj | edytuj kod]
- od 9 listopada 1939 do 28 lutego 1940 – Emil Beck[2]
- od 1 kwietnia 1940 do 23 stycznia 1945 – Adolf Gerteis
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Michael Reimer, Volkmar Kubitzki, Eisenbahn in Polen 1939–1945 – Die Geschichte der Generaldirektion der Ostbahn, Stuttgart: transpress Verlag Stuttgart, 2004, s. 158, ISBN 3-613-71213-X, OCLC 831116835.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Generaldirektion der Ostbahn (Gedob) Kalendarium Kolei Wschodniej