Geoglossum
.JPG) Geoglossum sp. | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd |
Geoglossales |
| Rodzina |
Geoglossaceae |
| Rodzaj |
ziemiozorek |
| Nazwa systematyczna | |
| Geoglossum Pers. Neues Mag. Bot. 1: 116 (1794) | |
| Typ nomenklatoryczny | |
|
Geoglossum glabrum Pers. 1794 | |
Geoglossum Pers. (ziemiozorek) – rodzaj grzybów z typu workowców (Ascomycota)[1]. Należy do monotypowej klasy Geoglossomycetes[2].
Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]
Owocniki gatunków Geoglossum mają zwykle kształt maczugi złożonej ze sterylnego trzonu i płodnej górnej części. Powierzchnia sucha do lepkiej lub galaretowatej (szczególnie przy deszczowej pogodzie) i o barwie od brązowej do czarnej. Hymenium znajduje się tylko w górnej części owocnika w kształcie maczugi. Trzony są smukłe i cylindryczne, o powierzchni od gładkiej do łuskowatej, czasami pokrytej kępkami drobnych włosków. Worki maczuguwate, bez nasadki lub pokrywki i zwykle zawierają osiem maczugowatych, nieco cylindrycznych lub nieco wrzecionowatych askospor o barwie od szklistej do brązowej. U niektórych gatunków zarodniki są bezprzegrodowe, u innych od kilku do kilkunastu przegród. Oprócz worków w hymenium są parafizy, a u niektórych gatunków występują one także w rozproszeniu lub grupkami na trzonach, tworząc małe kępki lub łuski. U niektórych gatunków są one rozłożone na powierzchni trzonu jako ciągła galaretowata warstwa[3].
Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Geoglossaceae, Geoglossales, Incertae sedis, Geoglossomycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi[1].
Synonim: Cibalocoryne Hazsl., Corynetes Hazsl., Gloeoglossum E.J. Durand, Microglossum Sacc., Thuemenidium Kuntze[4].
W 2021 Komisja ds. Polskiego Nazewnictwa Grzybów Polskiego Towarzystwa Mykologicznego zarekomendowała używanie nazwy „ziemiozorek” w miejsce wcześniej pojawiających się w polskiej literaturze nazw „ziemiozór” i „łęgot”[5].
Gatunki występujące w Polsce[edytuj | edytuj kod]
- Geoglossum atropurpureum (Batsch) Pers. 1796 – tzw. ziemiozorek ciemnopurpurowy, maczugowiec czarnoczerwonawy
- Geoglossum cookeanum Nannf. ex Minter & P.F. Cannon 2015 – ziemiozorek okazały
- Geoglossum difforme Fr. 1815 – ziemiozorek różnokształtny, łęgot różnokształtny
- Geoglossum fallax E.J. Durand 1908 – ziemiozorek jasnoparafizowy
- Geoglossum glabrum Pers. 1794 – ziemiozorek gładki, łęgot gładki
- Geoglossum nigritum (Pers.) Cooke 1878 – ziemiozorek czarniawy
- Geoglossum simile Peck 1873 – ziemiozorek ziarnistotrzonowy
- Geoglossum umbratile Sacc. 1878 – ziemiozorek pomarszczony
- Geoglossum viscosum Pers. 1797 – ziemiozorek lepki
- Geoglossum vleugelianum Nannf. 1942 – ziemiozorek brązowoparafizowy
Nazwy naukowe na podstawie Index Fungorum[6]. Wykaz gatunków i nazwy polskie na podstawie rekomendacji Komisji ds. Polskiego Nazewnictwa Grzybów[5], z wyjątkiem G. atropurpureum[7].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Index Fungorum [online] [dostęp 2021-08-20].
- ↑ CABI databases [online] [dostęp 2022-11-29].
- ↑ E.B. Mains, North American species of Geoglossum and Trichoglossum, „Mycologia”, 46 (5), 1954, s. 586–631, JSTOR: 4547871.
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2021-08-20].
- ↑ a b Rekomendacja nr 1/2021 Komisji ds. Polskiego Nazewnictwa Grzybów Polskiego Towarzystwa Mykologicznego [online], Komisja ds. Polskiego Nazewnictwa Grzybów, 20 lutego 2021.
- ↑ Index Fungorum (gatunki) [online] [dostęp 2017-11-10] (ang.).
- ↑ Thuemenidium atropurpureum (Batsch) Kuntze maczugowiec czarnoczerwonawy, ziemioziorek ciemnopurpurowy [online], grzyby.pl [dostęp 2023-02-17].