Gibbon karłowaty
| Hylobates klossii[1] | |||
| (G.S. Miller, 1903) | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Nadrodzina | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
gibbon karłowaty | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
| |||
Gibon karłowaty[4], siamang karłowaty[5] (Hylobates klossii) – gatunek ssaka naczelnego z rodziny gibbonowatych (Hylobatidae).
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Gibon karłowaty występuje endemicznie na Wyspach Mentawai leżących w pobliżu zachodniej części Sumatry (Siberut, Sipura, Północna Pagai, Południowa Pagai i wysepka Sinakak przy wschodniej części Południowej Pagai)[6].
Taksonomia[edytuj | edytuj kod]
Gatunek po raz pierwszy naukowo opisał w 1903 roku amerykański botanik i zoolog Gerrit Smith Miller nadając mu nazwę Symphalangus klossii[2]. Holotyp pochodził z Południowej Pagai, w Sumatrze Zachodniej, w Indonezji[7].
Wśród populacji zamieszkującej różne wyspy Mentawai zaobserwowano niewielkie lub żadne zróżnicowanie geograficzne[6]. Na podstawie niewielkiej liczby próbek zaobserwowano pewne różnice w kierunku włosów na przedramieniu[6]. Dane genetyczne i wokalne sugerują, że między wyspami nie doszło do zróżnicowania, prawdopodobnie z powodu historycznego spadku liczby genów (niskiego jeszcze 7000 lat temu)[6]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten takson za gatunek monotypowy[6].
Etymologia[edytuj | edytuj kod]
- Hylobates: gr. ὑλοβατης hulobatēs „przebiegający lasy”, od ὑλη hulē „las, teren lesisty”; βατης batēs „piechur”, od βατεω bateō „stąpać”, od βαινω bainō „chodzić”[8].
- klossii: Cecil Boden Kloss (1877–1949), angielski etnolog i zoolog[9].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Długość ciała (bez ogona) samic 42–58 cm, samców 43,5–58,5 cm; masa ciała samic 4,4–6,8 kg, samców 5–7,8 kg[10]. Gibbon karłowaty wygląda jak zmniejszona kopia siamanga wielkiego. Oba gatunki mają bardzo podobne zwyczaje. Gibbon karłowaty jest najmniejszym przedstawicielem swojej rodziny i sądzi się, że budową ciała jest bardzo zbliżony do dawnych przodków tej grupy małp.
Tryb życia[edytuj | edytuj kod]
Występuje w wilgotnych lasach równikowych, na wzgórzach i nizinach. Wiedzie ściśle nadrzewny tryb życia. Żywi się owadami i młodymi pędami. Grupy rodzinne składające się z pary dorosłych zwierząt i najwyżej 3 młodych zamieszkują własne terytorium.
Samica zawsze rodzi 1 młode.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Hylobates klossii, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b G.S. Miller. Seventy new Malayan Mammals. „Smithsonian miscellaneous collections”. 45 (1), s. 70, 1903. (ang.).
- ↑ D. Liswanto, D. Whittaker, T. Geissmann & T. Whitten, Hylobates klossii, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2020, wersja 2021-2 [dostęp 2021-09-13] (ang.).
- ↑ W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 53. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- ↑ Praca zbiorowa: Zwierzęta: encyklopedia ilustrowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005, s. 119. ISBN 83-01-14344-4.
- ↑ a b c d e C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 266. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
- ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Hylobates klossii. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-09-13].
- ↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 337, 1904. (ang.).
- ↑ B. Beolens, M. Watkins & M. Grayson: The Eponym Dictionary of Mammals. Baltimore: The Johns Hopkins University Press, 2009, s. 225. ISBN 978-0-8018-9304-9. (ang.).
- ↑ D.J. Chivers, M.V. Anandam, C.P. Groves, S. Molur, B.M. Rawson, M.C. Richardson, Ch. Roos & D. Whittaker: Family Hylobatidae (Gibbons). W: R.A. Mittermeier, A.B. Rylands & D.E. Wilson (red. red.): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 3: Primates. Barcelona: Lynx Edicions, 2013, s. 781. ISBN 978-84-96553-89-7. (ang.).