Gideonmantellia
| Gideonmantellia | |||
| Ruiz–Omeñaca et al., 2012 | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Nadrząd | |||
| Rząd | |||
| (bez rangi) | Neornithischia | ||
| Podrząd | |||
| Infrarząd | |||
| Rodzaj |
Gideonmantellia | ||
| Gatunki | |||
| |||
Gideonmantellia – rodzaj niewielkiego dinozaura ptasiomiednicznego z grupy Neornithischia, prawdopodobnie ornitopoda, żyjącego we wczesnej kredzie (barrem) na terenach dzisiejszej Europy. Gatunkiem typowym jest G. amosanjuanae, którego holotypem jest niekompletny szkielet oznaczony MPG–PBCH z zachowanymi dziewięcioma kręgami grzbietowymi, trzema krzyżowymi i 21 ogonowymi, fragmentami żeber, sześcioma szewronami, fragmentami skostniałych ścięgien, niektórymi kośćmi miednicy (w tym prawie kompletną lewą kością biodrową), obydwiema kośćmi udowymi, piszczelowymi i strzałkowymi, prawą kością skokową, obydwiema kośćmi piętowymi, pięcioma kośćmi śródstopia i 19 paliczkami obu stóp. Holotyp G. amosanjuanae odkryto w osadach formacji Camarillas niedaleko miejscowości Galve w hiszpańskiej prowincji Teruel; jest to najbardziej kompletny okaz ornitopoda i jeden z najbardziej kompletnych okazów dinozaurów odkrytych dotąd w Hiszpanii[1].
Od innych ornitopodów G. amosanjuanae różni się kształtem wyrostka przedłonowego oraz tzw. brevis shelf (struktury na kości biodrowej tradycyjnie uznawanej za miejsce przyczepu jednego z mięśni ogonowo–udowych, musculus caudifemoralis brevis), a także pierwszym szewronem mającym kształt litery L[1]. Budowa kręgów okazu holotypowego (niezasklepione szwy między trzonem a łukiem kręgu w kręgach grzbietowych i przednich kręgach ogonowych, a także powiększone nasady łuków kręgowych) wskazuje, że był on osobnikiem młodym (nie był jednak świeżo wyklutym z jaja pisklęciem)[1].
Z przeprowadzonej przez autorów jego opisu analizy filogenetycznej (w oparciu o zmodyfikowaną macierz danych z analiz Butlera i współpracowników z 2011 r. oraz Makovicky’ego i współpracowników z tego samego roku[2][3]) wynika, że Gideonmantellia był bazalnym przedstawicielem ornitopodów; na drzewie ścisłej zgodności (gdy w analizie nie uwzględniano rodzajów Othnielosaurus, Yandusaurus i Zephyrosaurus) znajdował się on w nierozwikłanej politomii z tescelozaurem, kladem obejmującym parksozaura i gasparinizaurę oraz kladem obejmującym rodzaje Talenkauen i Anabisetia, rabdodony, tenontozaura, driozaury i grupę Ankylopollexia (obejmującą m.in. kamptozaura, iguanodona i hadrozauroidy). Według tej analizy Gideonmantellia był nieco bliżej spokrewniony z iguanodonem i hadrozaurami niż orodrom, Haya, Jeholosaurus, Changchunsaurus i hipsylofodon[1].
Nazwa Gideonmantellia honoruje Gideona Mantella, który jako pierwszy opisał skamieniałości dinozaura z gradu "hypsilofodontów" (późniejszy paratyp Hypsilophodon foxii, przez Mantella uznany za szczątki młodego iguanodona). Epitet gatunkowy amosanjuanae honoruje Olgę Maríę Amo Sanjuan, zmarłą w 2002 r. przed obronieniem na Uniwersytecie w Saragossie dysertacji o skorupkach jaj wczesnokredowych kręgowców z Galve[1].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e José Ignacio Ruiz-Omeñaca, José Ignacio Canudo, Gloria Cuenca-Bescós, Penélope Cruzado-Caballero, José Manuel Gasca i Miguel Moreno-Azanza. A new basal ornithopod dinosaur from the Barremian of Galve, Spain. „Comptes Rendus Palevol”. 11 (6), s. 435–444, 2012. DOI: 10.1016/j.crpv.2012.06.001. (ang.).
- ↑ Richard J. Butler, Jin Liyong, Chen Jun i Pascal Godefroit. The postcranial osteology and phylogenetic position of the small ornithischian dinosaur Changchunsaurus parvus from the Quantou Formation (Cretaceous: Aptian–Cenomanian) of Jilin Province, north-eastern China. „Palaeontology”. 54 (3), s. 667–683, 2011. DOI: 10.1111/j.1475-4983.2011.01046.x. (ang.).
- ↑ Peter J. Makovicky, Brandon M. Kilbourne, Rudyard W. Sadleir, Mark A. Norell. A new basal ornithopod (Dinosauria, Ornithischia) from the Late Cretaceous of Mongolia. „Journal of Vertebrate Paleontology”. 31 (3), s. 626–640, 2011. DOI: 10.1080/02724634.2011.557114. (ang.).
| Infrarzędy dinozaurów | |
|---|---|
| Era dinozaurów | |
| Dyscypliny powiązane |
