Gimnazjum Polskie w Poniewieżu
| gimnazjum | |
.jpg) Gimnazjum Polskie w Poniewieżu (ok. 1938) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
Gimnazjum Polskie w Poniewieżu (lit. Panevėžio lenkų gimnazija) – polska szkoła średnia działająca w latach 1919–1940, jedno z czterech gimnazjów z wykładowym językiem polskim w przedwojennej Litwie.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Szkoła została otwarta 7 lutego 1919. Główne zasługi na rzecz jej powstania położył Bronisław Krasowski, który jednak szybko został aresztowany przez bolszewików i musiał opuścić Poniewież. Po odejściu sowietów dyrektorem został Hipolit Pereszczako, na czele zarządu gimnazjum stanął zaś Zygmunt Staniewicz.
Początkowo gimnazjum liczyło 4 klasy, jednak z każdym rokiem ich przybywało. W 1919 w szkole uczyło się 80 uczniów, zaś w 1929 – 436. W 1923 szkołę opuścili pierwsi maturzyści w liczbie 21. W ciągu pierwszych 10 lat (1919–1929[1]) wydano 151 świadectw maturalnych.
W szkole istniało kółko literackie, orkiestra i chór, a także drużyna harcerska im. Tadeusza Kościuszki (do 1924) i uczniowski oddział straży ogniowej. Gimnazjum prowadziło aktywną działalność kulturalną[2].
Od 1921 szkoła cieszyła się pełnymi prawami publicznymi na terenie RP, zaś do 1924 obowiązywał w niej taki sam program, jak w szkołach polskich. W 1926 szkole przyznano prawa tzw. szkoły rządowej. Gimnazjum było jedyną polskojęzyczną szkołą średnią na Litwie, której maturę w latach 1926–1936 uznawały władze litewskie[3]. Absolwentami poniewieskiej szkoły byli m.in. lekarz i działacz polonijny na Litwie Adam Dowgird oraz poeta emigracyjny Zygmunt Ławrynowicz. Uczył się tu również hrabia Alfred Tyszkiewicz.
Przez pierwsze dziesięciolecie szkoła mieściła się przy ulicy Mariańskiej, w 1930 została przeniesiona na ulicę Nadbrzeżną 18 (Kranto 18)[4]. Obecnie w budynku dawnego gimnazjum mieści się szkoła specjalna.
Kapelanem gimnazjum był ks. Dyrginczus.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Do lutego tego roku.
- ↑ Mieczysław Jackiewicz, Polskie życie kulturalne w Republice Litewskiej 1919-1940, Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Olsztynie, Olsztyn 1997, s. 228
- ↑ Później ministerstwo oświaty nie uznawało już żadnej polskiej matury, zob. Krzysztof Buchowski, Polacy w niepodleglym państwie litewskim 1918-1940, Białystok 1999, str. 119
- ↑ Do budowy gmachu przystąpiono 16 sierpnia 1929, 6 września 1929 dokonano poświęcenia kamienia węgielnego. Zob. W Poniewieżu, "Chata Rodzinna", nr 39 z 22 września 1929, s. 4
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Nasze jubileusze, "Chata Rodzinna", nr 7–8, 17 lutego 1929, s. 1–9 (artykuł poświęcony 10-leciu gimnazjów w Kownie i Poniewieżu oraz dziesięcioleciu prasy polskiej w stolicy Litwy).