Giorgio Napolitano

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Giorgio Napolitano
Ilustracja
Giorgio Napolitano (2006)
Data i miejsce urodzenia

29 czerwca 1925
Neapol

Data i miejsce śmierci

22 września 2023
Rzym

Prezydent Republiki Włoskiej
Okres

od 15 maja 2006
do 14 stycznia 2015

Poprzednik

Carlo Azeglio Ciampi

Następca

Sergio Mattarella

Minister spraw wewnętrznych Włoch
Okres

od 17 maja 1996
do 21 października 1998

Przynależność polityczna

Demokratyczna Partia Lewicy

Poprzednik

Giovanni Rinaldo Coronas

Następca

Rosa Russo Iervolino

Przewodniczący Izby Deputowanych
Okres

od 3 czerwca 1992
do 14 kwietnia 1994

Przynależność polityczna

Demokratyczna Partia Lewicy

Poprzednik

Oscar Luigi Scalfaro

Następca

Irene Pivetti

podpis
Odznaczenia
Order Zasługi Republiki Włoskiej I Klasy z Wielkim Łańcuchem Order Zasługi Republiki Włoskiej I Klasy (1951-2001) Order Wojskowy Włoch I Klasy Wielki Mistrz Orderu Zasługi za Pracę Wielki Oficer Orderu Gwiazdy Solidarności Włoskiej (2001–2011) Kawaler Wielkiego Krzyża Honoru Orderu Gwiazdy Włoch Order Vittorio Veneto Krzyż Wielki Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Krzyż Wielki Orderu Izabeli Katolickiej (Hiszpania) Order Orła Białego Krzyż Wielki Orderu Gwiazdy Rumunii (republ.) Order Podwójnego Białego Krzyża I Klasy (Słowacja) Order za Wybitne Zasługi (Słowenia)

Giorgio Napolitano (wym. [ˈɔro napɔliˈtaːno]; ur. 29 czerwca 1925 w Neapolu, zm. 22 września 2023 w Rzymie[1]) – włoski polityk i prawnik. Wieloletni działacz komunistyczny, parlamentarzysta krajowy i eurodeputowany, przewodniczący Izby Deputowanych XI kadencji, minister spraw wewnętrznych, senator dożywotni, w latach 2006–2015 prezydent Republiki Włoskiej.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Jego ojciec, Giovanni, był eseistą, poetą i adwokatem, zaś matka Carolina Bobbio pochodziła z mieszczańskiej rodziny[2]. W 1947 ukończył studia prawnicze na Uniwersytecie w Neapolu.

Od 1942 był członkiem Gruppo universitario fascista[2], faszystowskiej organizacji przymusowo skupiającej wszystkich włoskich studentów. W 1945 został członkiem Włoskiej Partii Komunistycznej (PCI). Był członkiem władz partyjnych różnych szczebli (w tym komitetu centralnego). Do tego ugrupowania należał aż do jego rozwiązania w 1991 i powołania przez jej bardziej umiarkowane skrzydło Demokratycznej Partii Lewicy. Z tą ostatnią w 1998 współtworzył Demokratów Lewicy.

Od 1946 do 1948 pracował w sekretariacie włoskiego centrum gospodarczego na rzecz południowych Włoch (tzw. Mezzogiorno). Działał też w ruchu na rzecz rozwoju tego regionu (wł. Movimento per la Rinascita del Mezzogiorno). W 1953 z ramienia komunistów został po raz pierwszy wybrany do Izby Deputowanych II kadencji. W 1956 popierał interwencję ZSRR na Węgrzech[2]. Uzyskał reelekcję w 1958 na III kadencję, którą zakończył w 1963. W 1968 powrócił do niższej izby krajowego parlamentu, zasiadał w niej od tej pory nieprzerwanie do 1996 jako poseł V, VI, VII, VIII, IX, X, XI i XII kadencji. Każdorazowo startował z okręgu wyborczego w rodzinnym Neapolu. W parlamencie od 1981 do 1986 stał na czele frakcji poselskiej PCI. Od czerwca 1992 do kwietnia 1994 przewodniczył Izbie Deputowanych XI kadencji.

W maju 1996 w rządzie Romano Prodiego objął urząd ministra spraw wewnętrznych, pełniąc także obowiązki koordynatora obrony cywilnej. Funkcje te wykonywał do października 1998[3].

W 1989 został wybrany do Parlamentu Europejskiego III kadencji, był członkiem grupującej ugrupowania komunistycznej Grupy Zjednoczonej Lewicy Europejskiej. Zrezygnował po trzech latach z mandatu[4] (w związku z objęciem stanowiska przewodniczącego Izby Deputowanych). Po raz drugi został europosłem w wyniku wyborów w 1999. Należał do frakcji socjalistycznej, przewodniczył przez całą kadencję Komisji Spraw Konstytucyjnych. Mandat eurodeputowanego V kadencji wykonywał do 2004[4].

23 września 2005 za zasługi społeczne prezydent Carlo Azeglio Ciampi mianował go dożywotnim senatorem[5]. Po wygranych przez centrolewicową koalicję Unia wyborów parlamentarnych w 2006 jego kandydatura została wysunięta na urząd prezydenta Włoch. 10 maja 2006, w czwartym głosowaniu, został wybrany na to stanowisko, otrzymując 543 głosów spośród 1009 elektorów[6]. Urzędowanie rozpoczął 15 maja 2006, rezygnując w rezultacie z mandatu senatora.

Ze względu na zaawansowany wiek wykluczał ubieganie się o reelekcję w wyborach w 2013[7]. Jednakże przedłużający się pat polityczny i idący za tym brak wyboru nowego prezydenta podczas pięciu głosowań, skłoniły polityka do wyrażenia zgody na kandydowanie z poparciem m.in. PD, PdL i SC[8]. 20 kwietnia 2013 podczas szóstego głosowania Giorgio Napolitano zdobył 738 głosów. Został tym samym wybrany na drugą kadencję jako pierwszy prezydent w historii Włoch[9].

Jako prezydent był określany przydomkiem Il principe rosso[10] („Czerwony książę”), co stanowi aluzję do jego wieloletniej komunistycznej przeszłości.

14 stycznia 2015 oficjalnie zrezygnował z urzędu prezydenta Włoch. Z urzędu powrócił do Senatu jako senator dożywotni, aktywnie uczestnicząc w pracach tej izby. W kwietniu 2018 został hospitalizowany, przeszedł zakończoną powodzeniem operację tętniaka aorty[11]. Mandat senatora wykonywał do czasu swojej śmierci w 2023[1].

26 września 2023 został pochowany w Rzymie[12].

Odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b Sylwia Wysocka: W wieku 98 lat zmarł były prezydent Włoch Giorgio Napolitano. wnp.pl, 22 września 2023. [dostęp 2023-09-22].
  2. a b c Piotr Kowalczuk: Na kłopoty 88-latek. rp.pl, 27 kwietnia 2013. [dostęp 2013-04-27].
  3. Skład pierwszego rządu Romano Prodiego na stronie Rządu Republiki Włoskiej. [dostęp 2011-03-21]. (wł.).
  4. a b Profil na stronie Parlamentu Europejskiego. [dostęp 2011-03-21].
  5. Carlo Azeglio Ciampi (le nomine). quirinale.it. [dostęp 2011-03-21]. (wł.).
  6. Napolitano elected Italy’s leader. bbc.co.uk, 10 maja 2006. [dostęp 2011-03-21]. (ang.).
  7. Prezydent Włoch nie chce reelekcji. rp.pl, 15 kwietnia 2013. [dostęp 2013-04-20].
  8. Napolitano zgadza się na reelekcję. rp.pl, 20 kwietnia 2013. [dostęp 2013-04-20].
  9. Druga kadencja prezydenta Włoch. rp.pl, 20 kwietnia 2013. [dostęp 2013-04-20].
  10. Intervista del Presidente della Repubblica Giorgio Napolitano al Frankfurter Allgemeine. quirinale.it, 16 lipca 2006. [dostęp 2011-03-21]. (wł.).
  11. Włochy: 92-letni były prezydent przeszedł operację serca – Serwis Kardiologia. rynekzdrowia.pl, 25 kwietnia 2018. [dostęp 2018-04-26].
  12. Włochy: Świecka ceremonia pogrzebowa byłego prezydenta Giorgio Napolitano w parlamencie. wnp.pl, 26 września 2023. [dostęp 2023-09-26].
  13. Cavaliere di Gran Croce Ordine al Merito della Repubblica Italiana. quirinale.it, 28 października 1998. [dostęp 2012-01-23]. (wł.).
  14. Rad Bieleho dvojkríža, I. trieda. prezident.sk. [dostęp 2012-01-23]. (słow.).
  15. M.P. z 2012 r. poz. 873.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]