Gladys West
 West na ceremonii przyjęcia do Air Force Space and Missile Pioneers Hall of Fame (2018) | |
| Data i miejsce urodzenia |
1930 |
|---|---|
| Zawód, zajęcie |
matematyczka, obliczeniowiec |
| Narodowość |
amerykańska |
| Alma Mater | |
| Pracodawca |
US Naval Proving Ground, Wirginia |
Gladys Mae West, née Brown (ur. 1930 w Sutherland w hrabstwie Dinwiddie, Wirginii) – matematyczka afroamerykańska, z wkładem w modelowanie geoidy ziemskiej i analizę danych satelitarnych, które pomogły w rozwoju technologii GPS.
Wczesne życie i wykształcenie[edytuj | edytuj kod]
Jej rodzice byli rolnikami połowniczymi; w dzieciństwie pomagała im w pracach rolnych. Jej matka pracowała także w przetwórni tytoniu, a ojciec na kolei. West wspominała, że była zdeterminowana by osiągnąć wykształcenie i lepszy zawód[1][2][3][4][5].
Uczęszczała do liceum Dinwiddie Training School. Uzyskiwała dobre wyniki w nauce; nauczyciele zachęcali ją do kontynuowania nauki na uniwersytecie. Zmotywowana aby zdobyć stypendium, które pozwoliłoby jej sfinansować czesne, osiągnęła najwyższe oceny w roczniku[1][2][5][6][7].
Podjęła naukę w dziedzinie matematyki na Virginia State College w Ettrick, VA, szkole historycznie przeznaczonej dla czarnoskórych (B.A. 1952, M.Sc. 1955)[6].
Później, już w trakcie kariery zawodowej i na emeryturze, stopniowo zdobywała także wykształcenie w dziedzinie administracji, na Uniwersytecie Oklahomy i Virginia Tech (M.A. 1973, Ph.D. 2018)[1][2][6].
Kariera[edytuj | edytuj kod]
W czasie studiów, i krótki czas później, dorabiała opiekując się dziećmi i pracowała jako licealna nauczycielka matematyki w Waverly w Wirginii[4][6][7]. W 1955 prezydent Eisenhower wydał rozporządzenie zabraniające dyskryminacji w federalnych instytucjach. West podjęła dzięki temu od 1956 pracę jako matematyczka w US Naval Proving Ground w Dahlgren, VA, głównym ośrodku badawczo-obliczeniowym United States Navy – gdzie spędziła kolejne 42 lata kariery[2][6]. Przeszła na emeryturę w 1998[1].
Była też aktywna w lokalnym życiu społecznym, zasiadając w samorządowych i prywatnych radach[6]. Jest członkinią Amerykańskiej Unii Geofizycznej[1].
Praca naukowa[edytuj | edytuj kod]
West zaangażowała się w badania możliwości zastosowania kiełkującej technologii sztucznych satelitów w dziedzinach geodezji i geolokalizacji. Ośrodek w Dahlgren dysponował zaawansowanymi w tamtym czasie komputerami Mark II i III; zajmowała się między innymi ich programowaniem w języku maszynowym. Jej zespół opublikował w latach 1979–1986 artykuły przedstawiające sposoby numerycznej obróbki i analizy danych z altymetrii satelitarnej, biorące poprawkę na liczne czynniki zakłócające i niedoskonałości pomiaru. Jedną z ich propozycji było wykorzystanie w tym procesie filtru Kalmana[3][4][6][7].
Pomimo utrudnień dla kariery, np. segregacji obecnej w niektórych stanach jeszcze w połowie dwudziestego wieku, która ograniczała swobodę podróży w delegacji, pod koniec lat siedemdziesiątych West została szefową analiz m.in. projektów GEOS-3 i SEASAT. W rekomendacji z tego czasu wspomniano m.in. jej pomysłowe innowacje algorytmiczne, które znacząco przyspieszyły obliczenia. Uzyskane w rezultacie prac modele geodezyjne Ziemi pomogły, obok projektów takich jak NAVSTAR, w rozwoju technologii GPS. Uczestniczyła też w analizach danych astronomicznych dotyczących charakterystyki innych planet[2][3][6][7][8][9].
Wyróżnienia[edytuj | edytuj kod]
W 2018 otrzymała nagrodę Air Force Space and Missile Pioneers Award od United States Air Force za całokształt kariery[6][10]. W tym samym roku Zgromadzenie Generalne (parlament) Wirginii uhonorowało ją w rezolucji[11]. W 2021 otrzymała od brytyjskiej Royal Academy of Engineering, z rąk księżniczki Anny, Prince Philip Medal[8]. Także w 2021, zajmujące się geolokalizacją przedsiębiorstwo Trimble ufundowało nazwany na cześć West program stypendialny na trzech amerykańskich uniwersytetach[12].
Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]
W 1957 wyszła za mąż za jednego z współpracowników z Dahlgren, matematyka Irę Westa; według relacji z 2018, małżeństwo ma trójkę dzieci i siedmioro wnuków[1][2]. Ira także pochodził z rodziny czarnoskórych rolników; był weteranem, a w Dahlgren zajmował się obliczeniami i programowaniem na potrzeby obsługi pocisków SLBM[5].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f Amelia Butterly, 100 Women: Gladys West – the 'hidden figure' of GPS, „BBC News”, 19 maja 2018 [dostęp 2021-12-12] (ang.).
- ↑ a b c d e f Cathy Dyson, Gladys West’s work on GPS ‘would impact the world’ [online], AP News, 3 lutego 2018.
- ↑ a b c Jeff Glorfeld, Gladys West maps the future [online], Cosmos, 13 października 2019 [dostęp 2021-12-12] (ang.).
- ↑ a b c Sue Nelson, The Mathematics Behind GPS: Dr Gladys West [online], Queen Elizabeth Prize for Engineering [dostęp 2021-12-12] (ang.).
- ↑ a b c Virginia Currents | GPS Pioneer Dr. Gladys West, Adele McClure, The Crown Act | Season 30 | Episode 4. [dostęp 2021-12-12].
- ↑ a b c d e f g h i Lily Khadjavi, Reza Malek-Madani, Tanya Moore, Navigating an Uncharted Path: The Life and Legacy of Dr. Gladys B. West, „Notices of the American Mathematical Society”, 68 (03), 2021, s. 1, DOI: 10.1090/noti2243, ISSN 0002-9920 [dostęp 2021-12-12] (ang.).
- ↑ a b c d Aamna Mohdin, Gladys West: the hidden figure who helped invent GPS [online], the Guardian, 19 listopada 2020 [dostęp 2021-12-12] (ang.).
- ↑ a b ‘Hidden Figure’ whose mathematical modelling enabled GPS becomes first woman to win the Prince Philip Medal [online], Royal Academy of Engineering, 10 czerwca 2021.
- ↑ Al Williams, Gladys West Modelled The Earth So That We Can Have GPS [online], Hackaday, 3 sierpnia 2021 [dostęp 2021-12-12] (ang.).
- ↑ Mathematician inducted into Space and Missiles Pioneers Hall of Fame [online], Air Force Space Command (Archived), 7 grudnia 2018 [dostęp 2021-12-12] (ang.).
- ↑ SJ168: Commending Gladys West. [online], Richmond Sunlight, 26 lutego 2018 [dostęp 2021-12-13].
- ↑ Lea Ann McNabb, Trimble Establishes Dr. Gladys West Scholarship Program | Trimble, Inc. [online], Trimble, 8 listopada 2021 [dostęp 2021-12-12] (ang.).