Most Glienicke
 Widok od strony Poczdamu | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Podstawowe dane | |
| Przeszkoda | |
| Data budowy |
1907 |
Położenie na mapie Berlina  | |
Położenie na mapie Niemiec  | |
 52°24′48,46″N 13°05′24,83″E/52,413460 13,090230
| |
| Strona internetowa | |
Most Glienicke (niem. Glienicker Brücke) – most na rzece Haweli łączący dwa miasta Poczdam i Berlin. Dawniej przebiegała na nim granica pomiędzy Berlinem Zachodnim, a Wschodnimi Niemcami. Został zbudowany w roku 1907[1].
Most szpiegów[edytuj | edytuj kod]
W czasie zimnej wojny Związek Radziecki i Stany Zjednoczone trzykrotnie wykorzystały most do wymiany pojmanych szpiegów. Z tego powodu został on nazwany przez dziennikarzy „mostem szpiegów”[2].
Pierwsza wymiana szpiegów między supermocarstwami miała miejsce 10 lutego 1962 roku. USA zwolniły radzieckiego szpiega pułkownika Rudolfa Abla w zamian za pilota Francisa Gary Powersa, pojmanego po zestrzeleniu w 1960 roku nad Związkiem Radzieckim samolotu szpiegowskiego U-2. W wyniku szczęśliwego zbiegu okoliczności świadkiem tej wymiany była Annette von Broecker[3].
Następna wymiana miała miejsce 11 czerwca 1985, kiedy w zamian za 25 amerykańskich agentów, w tym 5 Polaków (Jerzy Pawłowski, Leszek Chróst, Bogdan Walewski, Norbert Adamaschek i Jacek Jurzak), z czego dwóch zrezygnowało z możliwości wyjazdu do USA (Jerzy Pawłowski oraz inny agent wystawiony do wymiany przez stronę wschodnioniemiecką), zwolniony został oficer wywiadu PRL Marian Zacharski oraz trzech innych szpiegów przetrzymywanych na Zachodzie (Niemcy: Alfred Zehe, Alicja Michelson; Bułgar: Penjo Baiczew Kostadinow)[4].
Ostatnia i jednocześnie najbardziej znana wymiana odbyła się 11 lutego 1986, kiedy obrońca praw człowieka i więzień polityczny Natan Szaranski oraz trzech agentów Zachodu zostało wymienionych za Karla Koechera, Jerzego Kaczmarka i trzech innych agentów bloku wschodniego[5].
Most Glienicke jako miejsce wymiany więźniów był wykorzystany w literaturze oraz w filmach:
- Pogrzeb w Berlinie z 1966 roku z Michaelem Caine’em w roli głównej, na podstawie powieści o tym samym tytule.
- Most szpiegów z 2015 roku z Tomem Hanksem w roli głównej.
- Doppelgänger. Sobowtór z 2023 roku z Jakubem Gierszałem w roli głównej.
-
Widok z Poczdamu w stronę Berlina -
Most, jeziora i Klein Glienicke (1921) -
Most w listopadzie 1989
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Structurae [en]: Glienicke Bridge (1907).
- ↑ Za James M. Markham z The New York Times, „most ten był nazywany przez wschodnioniemieckich komunistów 'mostem jedności,', ale lepiej do niego pasuje nazwa 'most szpiegów.'” Markham, „Shcharansky to Be Released In a Berlin Exchange Today,” The New York Times Luty 11, 1986.
- ↑ Von Broecker, Annette, Nicholas and Sidney Weiland, „Frontlines: Snapshots of History”. Pearson Education, Londyn 2001, strony 107-112, rozdział „Swans, Spies and a Greenhorn with Red Gloves”.
- ↑ Marian Zacharski, Nazywam się Zacharski. Marian Zacharski. Wbrew regułom, wyd. I, Wydawnictwo Zysk i S-ka, Poznań 2009, ISBN 978-83-7506-342-4, s. 382–406.
- ↑ Chron.com: East, West exchange spies, Shcharansky. chron.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-10-21)].
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Most Glienicke (ang.)
- Poczdam – Most Glienicke. potsdam-tour.co.uk. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-09-27)]. (ang.)