Urazek leśny
| Glischrochilus hortensis | |||
| (Geoffroy in Fourcroy, 1785) | |||
_(29838629481).png) Widok od góry | |||
 Widok od spodu | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Podrodzaj |
Glischrochilus (Librodor) | ||
| Gatunek |
urazek leśny | ||
| Synonimy | |||
| |||
Urazek leśny[1] (Glischrochilus hortensis) – gatunek chrząszcza z rodziny łyszczynkowatych i podrodziny Cryptarchinae. Zamieszkuje palearktyczną Eurazję.
Taksonomia[edytuj | edytuj kod]
Gatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1785 roku przez Étienne Louisa Geoffroy’a w publikacji autorstwa Antoine’a-François Fourcroy’a pod nazwą Dermestes hortensis[2].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Chrząszcz o ciele długości od 4 do 7 mm, lekko wysklepionym[3][4], w zarysie podługowato-owalnym. Oskórek jest nagi, błyszczący[4], ubarwiony czarno z dwiema parami pomarańczowych do rdzawoczerwonych plam na pokrywach. Plamy te mają kształt bardziej zaokrąglony niż u urazka kukurydzianego, a przednia ich para nie dochodzi do nasadowej krawędzi pokryw[3][1]. Szerokości nasadowych krawędzi przedplecza i pokryw są równe. Długość pokryw jest od 1,25 do 1,28 raza większa niż ich szerokość. Przedpiersie ma stosunkowo wąski wyrostek o dość wąsko zaokrąglonym wierzchołku. Punktowanie zapiersia jest grube[3].
Ekologia i występowanie[edytuj | edytuj kod]
Owad ten zasiedla lasy, zadrzewienia, parki, ogrody i nasadzenia przydrożne[1]. Zarówno larwy, jak i owady dorosłe są saprofitofagiczne. W warunkach naturalnych żerują na fermentującym soku drzew liściastych i rozkładających się grzybach, w tym hubach. Spotykane są też w korytarzach kornikowatych. Ze względu na niedobór uszkodzonych drzew, gatunek ten przystosował się do środkowisk synantropijnych, gdzie zasiedla składowane gnijące szczątki roślinne, zwłaszcza wyrzucane na pryzmy kompostowe buraki cukrowe, ziemniaki i jabłka[5][6].
Gatunek palearktyczny[7] o rozsiedleniu europejsko-syberyjskim[5]. W Europie znany jest z Portugalii, Hiszpanii, Irlandii, Wielkiej Brytanii, Francji, Belgii, Luksemburga, Holandii, Niemiec, Szwajcarii, Austrii, Włoch, Danii, Szwecji, Norwegii, Finlandii, Estonii, Litwy, Polski, Czech, Słowacji, Węgier, Białorusi, Ukrainy, Mołdawii, Rumunii, Bułgarii, Słowenii, Chorwacji, Bośni i Hercegowiny, Czarnogóry, Serbii, Albanii, Macedonii Północnej, Grecji oraz europejskich części Rosji i Turcji[2]. Na północy Europy sięga daleko poza koło podbiegunowe[5]. W Azji zamieszkuje region Kaukazu, Syberię i Rosyjski Daleki Wschód[4][5]. W Polsce jest owadem nierzadkim[1].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d Glischrochilus hortensis – Urazek leśny. [w:] Insektarium.net [on-line]. [dostęp 2021-08-07].
- ↑ a b Glischrochilus hortensis (Geoffroy in Fourcroy, 1785). [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2021-08-07].
- ↑ a b c Andrzej Lasoń. Nowe dane o wystêpowaniu w Polsce przedstawicieli rodzaju Glischrochilus Reitter, 1873 (Coleoptera: Nitidulidae: Cryptarchinae). „Wiadomości entomologiczne”. 17 (3-4), s. 169-173, 1998.
- ↑ a b c Marian Nunberg: Klucze do oznaczania owadów Polski. Część XIX Chrząszcze — Coleoptera. Zeszyt 65 Łyszczynkowate — Nitidulidae. Warszawa: Polskie Towarzystwo Entomologiczne, PWN, 1976.
- ↑ a b c d B. Burakowski, M. Mroczkowski, J. Stefańska. Chrząszcze – Coleoptera. Cucujoidea, część 1. „Katalog Fauny Polski”. XXIII (12), 1986.
- ↑ Andrzej Lasoń, Marek Holly. Glischrochilus grandis Tournier, 1872 – nowy gatunek chrząszcza dla fauny Polski oraz nowe dane o rozsiedleniu przedstawicieli rodzaju Glischrochilus Reitter, 1873 (Coleoptera: Nitidulidae: Cryptarchinae). „Acta entomologica silesiana”. 23, s. 1–4, 2015. ISSN 2353-1703.
- ↑ Karl V. Miller, Roger N. Williams. An Annotated Bibliography of the Genus Glischrochilus Reitter (Coleoptera: Nitidulidae, Cryptarchinae). „Research Circular”. 266, s. 1-65, 1981. Ohio Agricultural Research and Development Center.