Gmachówka cieśla

Gmachówka cieśla
	Camponotus herculeanus
	(Linnaeus, 1758)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Podtyp	sześcionogi
Gromada	owady
Rząd	błonkoskrzydłe
Podrząd	trzonkówki
Infrarząd	żądłówki
Nadrodzina	osy
Rodzina	mrówkowate
Podrodzina	Formicinae
Plemię	Camponotini
Rodzaj	Camponotus
Podrodzaj	(Camponotus)
Gatunek	gmachówka cieśla
Synonimy
	Formica herculeanus Linnaeus, 1758; Formica castanea Lepeletier de Saint-Fargeau, 1835; Formica atra Zetterstedt, 1838; Formica intermedia Zetterstedt, 1838; Camponotus herculeanus var. whymperi Forel, 1902; Camponotus herculeanus whymperi Forel, 1902; Camponotus whymperi Forel, 1902; Camponotus herculeanus var. montanus Ruzsky, 1904; Camponotus herculeanus montanus Ruzsky, 1904; Camponotus herculeanus var. shitkowi Ruzsky, 1904; Camponotus herculeanus var. nadigi Menozzi, 1922; Camponotus herculeanus var. eudokiae Ruzsky, 1926; Camponotus herculeanus caucasicus Arnol'di, 1967;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Gmachówka cieśla, gmachówka koniczek (Camponotus herculeanus) – gatunek mrówki z podrodziny Formicinae.

Rozmieszczenie i środowisko[edytuj | edytuj kod]

Gatunek borealno-górski, relikt postglacjalny, zamieszkuje głównie cieniste bory, rzadziej śródleśne polany i poręby. W Polsce pospolity w górach i na północnym wschodzie^[2].

Zasiedla Europę, Bliski Wschód i wschodnią Palearktykę^[3].

Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]

Gmachówka cieśla należy do dużych mrówek. Czerwonobrunatne robotnice z niewielką czerwoną plamą na nasadzie odwłoka, osiągają wielkość od 5,0 do 12 mm, natomiast królowa do 16 mm. Mrówki drapieżne, choć ich głównym pokarmem jest spadź mszyc oraz sok (potrafi nacinać pąki) i nektar niektórych roślin. Aktywna głównie nocą. Tworzy kolonie monoginiczne. Lot godowy w czerwcu^[4].

Gniazda[edytuj | edytuj kod]

Gniazduje w próchniejących pniakach i korzeniach oraz w drewnie żywych drzew iglastych, wybierając przede wszystkim drzewa osłabione przez grzyby. Najczęściej zakłada gniazda w świerkach, jodłach i sosnach, często częściowo spróchniałych, drążąc kanały i budując komory w drewnie wczesnym. Gniazdo może sięgać w drzewie nawet wysokości 10 m. Drzewo zasiedlone przez mrówki można rozpoznać po ciemniejących drobnych wiórach drewna znajdujących się u podstawy pnia^{[potrzebny przypis]}.