Czarnowąsy (gmina)
| gmina wiejska | |||
| 1945-1954 i 1973-74[1] | |||
| Państwo | |||
|---|---|---|---|
| Województwo |
1945–46: śląskie[1] | ||
| Powiat | |||
| Siedziba | |||
| Powierzchnia (1974) |
49,82[2] km² | ||
| Populacja • liczba ludności |
| ||
| Szczegółowy podział administracyjny (1952) | |||
| |||
Czarnowąsy – dawna gmina wiejska istniejąca w latach 1945–1954 i 1973–1974[3] w woj. śląskim i woj. opolskim (dzisiejsze woj. opolskie). Siedzibą władz gminy były Czarnowąsy (obecnie w granicach Opola).
Gmina zbiorowa Czarnowąsy powstała po II wojnie światowej (w grudniu 1945[4]) w powiecie opolskim na terenie tzw. Ziem Odzyskanych (tzw. I okręg administracyjny – Śląsk Opolski[5][6]), powierzonym 18 marca 1945 administracji wojewody śląskiego[6][7], a z dniem 28 czerwca 1946 przyłączonym do woj. śląskiego (śląsko-dąbrowskiego)[8][9].
Według stanu z 1 stycznia 1946 gmina składała się z 5 gromad: Czarnowąsy, Borki, Krzanowice, Świerkle i Wróblin[10]. 6 lipca 1950 zmieniono nazwę woj. śląskiego na katowickie; równocześnie gmina Czarnowąsy wraz z całym powiatem opolskim weszła w skład nowo utworzonego woj. opolskiego[11].
Według stanu z 1 lipca 1952 gmina składała się z 5 gromad: Borki, Czarnowąsy, Krzanowice, Świerkle i Wróblin[12]. Gmina została zniesiona 29 września 1954 wraz z reformą wprowadzającą gromady w miejsce gmin[13].
Jednostkę reaktywowano 1 stycznia 1973 w tymże powiecie i województwie; w skład gminy weszły obszary 8 sołectw: Borki, Czarnowąsy, Gosławice, Kępa, Krzanowice, Luboszyce, Świerkle i Wróblin[14][15]. Gmina liczyła 8812 mieszkańców[16].
1 czerwca 1975 gmina weszła w skład nowo utworzonego (mniejszego) woj. opolskiego[17].
1 października 1974 roku z gminy Czarnowąsy wyłączono główną część obszaru (851,4 ha) wsi Gosławice (1879 mieszkańców), którą przyłączono do Opola[18].
1 stycznia 1975 gmina została zniesiona, a jej obszar przyłączony do gmin Dobrzeń Wielki (Borki, Czarnowąsy, Świerkle, Wróblin i Krzanowice) i Łubniany (Kępa i Luboszyce)[19][20].
Sołectwa włączone w 1975 do gminy Dobrzeń Wielki włączono w kolejnych latach do Opola: Wróblin już 30 października 1975[21], a Borki, Czarnowąsy, Świerkle i Krzanowice dopiero 1 stycznia 2017[22].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Od 1945 pod administracją wojewody śląskiego; od 1946 jednostka administracyjna woj. śląskiego
- ↑ Wykaz powierzchni jednostek podziału terytorialnego dla potrzeb statystycznych, stan w dniu 1 I 1974. GUS, 1974
- ↑ Od 1 grudnia 1945 do 28 września 1954 oraz od 1 stycznia 1973 do 31 grudnia 1974
- ↑ Rozporządzenie Wojewody Śląsko-Dąbrowskiego z dnia 27 listopada 1945 (Śląsko-Dąbrowski Dziennik Wojewódzki, Nr. 34, Kat, dnia 22 grudnia 1945 r.)
- ↑ Utworzony 14 marca 1945 decyzją Rady Ministrów
- ↑ a b Andrzej Gawryszewski: Ludność Polski w XX wieku (The population of Poland in the 20th century). Warszawa: Polska Akademia Nauk, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. Stanisława Leszczyńskiego, 2005, s. 43-44.
- ↑ Dokumentu podstawy prawnej nie odnaleziono
- ↑ Dz.U. z 1946 r. nr 28, poz. 177
- ↑ Na podstawie ustawy z dnia 11 września 1944 o organizacji i zakresie działania rad narodowych (Dz.U. z 1944 r. nr 5, poz. 22) oraz dekretu z 23 listopada 1944 o organizacji i zakresie działania samorządu terytorialnego (Dz.U. z 1944 r. nr 14, poz. 74)
- ↑ Podział administracyjny województwa śląsko-dąbrowskiego wraz ze skorowidzem gmin i gromad (stan z dnia 1 stycznia 1946), Wydawnictwa Instytutu Śląskiego, 1947
- ↑ Dz.U. z 1950 r. nr 28, poz. 255
- ↑ Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r., PRL, GUS, Warszawa
- ↑ Dz.U. z 1954 r. nr 43, poz. 191
- ↑ Uchwała Nr XVIII/100/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Opolu z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie opolskim (Dz. Urz. WRN w Opolu z 11 grudnia 1972 r. Nr 14, poz. 167)
- ↑ Dz.U. z 1972 r. nr 49, poz. 312
- ↑ Wedłuh danych z 1971 roku w przełożeniu na granice z 1973.
- ↑ Dz.U. z 1975 r. nr 17, poz. 92
- ↑ Dz.U. z 1974 r. nr 31, poz. 185
- ↑ Uchwała Nr IV/19/74 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Opolu z dnia 28 października 1974 r. w sprawie zmiany granic i zniesienia niektórych gmin w powiecie opolskim (Dz. Urz. WRN w Opolu z 9 listopada 1974 r. Nr 10, poz. 108)
- ↑ T. Folsztyn: Podziały administracyjne Śląska Opolskiego w latach 1973-2004; Archiwum Państwowe w Opolu
- ↑ Dz.U. z 1975 r. nr 35, poz. 198
- ↑ Dz.U. z 2016 r. poz. 1134