Przejdź do zawartości

Gogolin (gmina)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
(Przekierowano z Gmina Gogolin)
Gogolin
gmina miejsko-wiejska
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Polska

Województwo

opolskie

Powiat

krapkowicki

TERC

1605013

Siedziba

Gogolin

Burmistrz

Krzysztof Reinert

Powierzchnia

100,51 km²

Populacja (30.06.2016)
• liczba ludności


12 429[1]

• gęstość

123,6 os./km²

Nr kierunkowy

77

Tablice rejestracyjne

OKR

Adres urzędu:
ul. Krapkowicka 6
47-320 Gogolin
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba sołectw

9

Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Gogolin”
Położenie na mapie województwa opolskiego
Mapa konturowa województwa opolskiego, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Gogolin”
Ziemia50°29′N 18°01′E/50,488056 18,023889
Strona internetowa
Biuletyn Informacji Publicznej
http://www.gwo24.pl/wiadomosci/gogolin/
Gogolin

Gogolingmina miejsko-wiejska w województwie opolskim, w powiecie krapkowickim. W latach 1975–1998 gmina położona była w województwie opolskim. W 2010 roku dla niektórych miejscowości gminy ustalono dodatkowe nazwy w języku niemieckim.

Siedziba gminy to Gogolin.

Według danych z 30 czerwca 2007 gminę zamieszkiwało 11 902 osób. Natomiast według danych z 31 grudnia 2017 roku[2] gminę zamieszkiwało 12 544 osób.

Na terenie gminy działa lądowisko Kamień Śląski.

Położenie

[edytuj | edytuj kod]

Gmina Gogolin położona jest w środkowej części województwa opolskiego w odległości 15 km na południe od Opola. Od zachodu graniczy z gminą Krapkowice, od północy z gminą Tarnów Opolski. Na wschodzie graniczy z gminą Strzelce Opolskie, od południa z gminą Zdzieszowice.

Gmina ma charakter miejsko-wiejski, a w jej skład wchodzi miasto Gogolin z dwiema dzielnicami: Karłubiec i Strzebniów oraz 9 sołectw: Chorula, Dąbrówka, Górażdże, Kamień Śląski, Kamionek, Malnia, Obrowiec, Odrowąż, Zakrzów. Łączna powierzchnia gminy wynosi 10051 ha, co stanowi 1,2% powierzchni województwa. Miasto Gogolin zajmuje powierzchnię 2.035 ha, wioski 8.016 ha. W samym mieście Gogolinie mieszkają 6.519 osoby, a całą gminę zamieszkuje 12 743 osób (stan na 31.12.2003 r.).

Gmina pełni funkcję przemysłową, mieszkaniową i rolniczą. Wykształcone funkcje są wynikiem warunków naturalnych i położenia obszaru. Występujące surowce przesądziły o rozwoju przemysłu wapienniczo-cementowego we wsiach: Górażdże, Chorula, Kamień Śląski i mieście Gogolin. Dogodne położenie w stosunku do miejskich ośrodków przemysłowych w decydującym stopniu zadecydowało o tym, iż gmina znalazła się w samej czołówce miejsc, które mogły pochwalić się wysoko cenioną funkcją mieszkaniową, czyli mówiąc innymi słowy, gmina cieszy się bardzo dużym powodzeniem jako miejsce mieszkalne, co widać w dużej liczbie nowo budowanych domów.

Na terenie gminy znajduje się bezpośredni zjazd z autostrady A4 oraz drogi: wojewódzka 409 relacji Strzelce OpolskiePrudnik, stanowiąca połączenie z polsko-czeskim przejściem granicznym w Głuchołazach i wojewódzka 423 relacji Opole-Kędzierzyn-Koźle. Oprócz dobrze rozwiniętej sieci drogowej, gmina usytuowana jest korzystnie przy szlaku żeglugowym na Odrze. Dużym komunikacyjnym atutem jest również przebiegająca przez Gogolin magistrala kolejowa relacji KrakówWrocławSzczecin oraz modernizowane obecnie przez prywatnego inwestora lotnisko w Kamieniu Śląskim.

Dogodne położenie przy głównych szlakach komunikacyjnych czyni gminę Gogolin, gminą otwartą na świat, gotową do podjęcia współpracy z partnerami zagranicznymi. Dzięki realizacji zapisów umów o współpracę z miastami Schongau (Niemcy), Jablunkov (Czechy) oraz gminą Łodygowice (Polska), możliwa stała się wymiana kulturalna, a także wzajemne wsparcie oraz korzystanie z doświadczeń.

Według podziału na jednostki fizycznogeograficzne dokonanego przez Kondrackiego, wynika, że gmina Gogolin położona jest w mezoregionie Kotlina Raciborska. Mezoregion ten jest najdalej na południe wysuniętą częścią makroregionu Niziny Śląskiej. Sąsiaduje od wschodu z Płaskowyżem Rybnickim, Wyżyną Katowicką i Garbem Tarnogórskim, od zachodu zaś z Płaskowyżem Głubczyckim. Na południu dolina Odry łączy Kotlinę Raciborską z Kotliną Ostrawską. Wypełnione utworami piaszczystymi i żwirowymi dno kotliny leży poniżej 200 m n.p.m. Rzeźba terenu jest równinna, fragmentarycznie w części gminy falista.

Gmina Gogolin tworzy sztucznie wydzielony i geograficznie niespójny obszar, okalający miasto Gogolin od północy, zachodu i południa. W jej skład wchodzą peryferyjne fragmenty kilku jednostek fizycznogeograficznych na styku Niziny Śląskiej i Wyżyny Śląskiej. Do Niziny Śląskiej należą:

  • Dolina Odry z przełomową Bramą Krapkowicką (północno-zachodnia część gminy: Odrowąż, Malnia, Chorula)
  • Kotlina Raciborska (południowo-wschodnia część gminy: Obrowiec, Zakrzów).

Do Wyżyny Śląskiej zaliczają się północne i zachodnie skłony Garbu Chełmu, tworzące środkową i wschodnią część gminy: Zakrzów, Dąbrówka, Kamień Śląski, Kamionek.

Wysokości bezwzględne wahają się od 158 m n.p.m. do 256 m n.p.m., zróżnicowanie wysokościowe wynosi więc prawie 100 m. Najniżej położone są tarasy zalewowe Odry w zachodniej, a zwłaszcza północno-zachodniej części gminy. Inne nisko położone tereny znajdują się w starej dolinie Odry między Gogolinem a Krapkowicami, która ciągnie się od Obrowca do Malni, a od współczesnej doliny oddziela ją ciąg wzniesień zajętych przez miejscowości Odrowąż, Otmęt i Obrowiec.

Geografia

[edytuj | edytuj kod]

Struktura powierzchni

[edytuj | edytuj kod]

Według danych z roku 2002[3] gmina Gogolin ma obszar 100,51 km², w tym:

  • użytki rolne: 45%
  • użytki leśne: 33%

Gmina stanowi 22,72% powierzchni powiatu.

Klimat

[edytuj | edytuj kod]

Według regionalizacji klimatycznej Polski przedstawionej przez Wosia (Zarys klimatologii Polski), gmina Gogolin należy do regionu XXV – Dolnośląskiego Południowego. Region ten obejmuje obszar południowo-wschodniego fragmentu Niziny Śląskiej.

Na tle innych regionów, notuje się tutaj mniej liczne dni z pogodą przymrozkową, mniej jest także dni z pogodami mroźnymi. Natomiast liczniejsze są przypadki występowania pogody bardzo ciepłej i jednocześnie pochmurnej.

Liczba godzin słonecznych w regionie jest stosunkowo mała w porównaniu do wschodniej najbardziej słonecznej części Polski. Średnia roczna wynosi 1438. Największe średnie miesięczne nasłonecznienie rzeczywiste notuje się w czerwcu 202,4 oraz w lipcu 204,1, najmniejsze wartości średnich miesięcznych usłonecznienia przypadają na styczeń 38,1 i grudzień 27,8. Największe średnie dzienne sumy usłonecznienia rzeczywistego notowane są w czerwcu i lipcu, a dla całego lata wartość ta wynosi 6,5. Charakterystyczną cechą termiczną tego terenu są łagodne zimy. Średnia roczna temperatura wynosi 8,4 °C. Maksymalne średnie miesięczne oraz dobowe temperatury notowane są w lipcu, w którym najwięcej jest dni o temperaturze powyżej 25 °C w liczbie 12,1. Najzimniejszymi miesiącami są styczeń i luty. W lutym notuje się również największą liczbę dni o temperaturze powietrza poniżej –10 °C w ilości 7,3. Miesiące jesienne charakteryzują się mniejszym zróżnicowaniem temperatur średnich (4,2–13,9 °C) niż nieco chłodniejsze miesiące wiosenne (2,0–12,8 °C). Długość okresu wegetacyjnego wynosi około 225 dni.

Decydujący wpływ na rozkład opadów atmosferycznych ma rzeźba terenu. Najmniejsze wartości średnie roczne notuje się w dolinie Odry – 603 mm. Natomiast średnia roczna suma opadów dla regionu wynosi 660 mm. Najniższe miesięczne sumy opadów notuje się w lutym a najwyższe wartości opadów przypadają na lipiec. Liczba dni z pokrywą śnieżną dla regionu wynosi około 55. Najdłuższe zaleganie śniegu notuje się w styczniu i lutym, dla tych miesięcy trwanie pokrywy śnieżnej wynosi 60%.

Na obszarze gminy przeważają wiatry z kierunku północno-zachodniego i zachodniego, zwłaszcza latem. Dominują wiatry słabe i umiarkowanie silne.

Użytki rolne zajmują zaledwie 48,1% powierzchni gminy, w tym 41% stanowią grunty orne a 7,1% użytki zielone. W gminie Gogolin przeważają gleby brunatne i brunatno wyługowane wytworzone z piasków słabogliniastych i gliniastych.

Na podłożu wapieni triasowych wykształciły się rędziny węglanowe brunatne. W dolinie Odry dominują mady gliniaste i pylaste, a w dolinach mniejszych cieków i ich obszarach źródłowych – gleby organiczne: mułowo-torfowe i czarne ziemie zdegradowane.

Gleby brunatne i rędziny na wysoczyźnie przydolinnej cechuje okresowy lub stały niedobór wilgoci. W dolinach występuje odwrotne zjawisko – nadmiar stały lub okresowy wilgoci. Gleb o właściwych stosunkach powietrzno-wodnych jest niewiele.

Gmina posiada długoletnie tradycje rolnicze. Użytki rolne zajmują obszar 4.656 ha. Grunty orne stanowią 34,25% lasy 32,5%, a pozostałość to łąki, sady oraz nieużytki. W rolnictwie dominują rodzinne – indywidualne gospodarstwa. Na terenie gminy jest 567 gospodarstw rolnych – średnia powierzchnia wynosi 6,5 ha. Ze względu na niską bonitację gleb – głównie V i VI klasa – przeważa kierunek uprawy zbóż. Jedynie na terenach położonych bliżej rzeki Odry (mady) uprawia się rzepak i buraki cukrowe.

Ze względu na spadek opłacalności produkcji rolnej rolnicy z gminy szukają dodatkowych źródeł dochodu (głównie praca w Europie Zachodniej). Według spisu rolnego (2002 r.) na terenie gminy odnotowano 567 szt. bydła, w tym 263 krowy mleczne oraz 5455 szt. trzody chlewnej, w tym 567 szt. macior.

Geologia

[edytuj | edytuj kod]

Na obszarze gminy Gogolin pod względem geologicznym odsłaniają się utwory monokliny śląsko-krakowskiej, głównie: wapieni, margli i dolomitów. Są to skały triasowe tzw. górny pstry piaskowiec (ret) i dolny oraz środkowy wapień muszlowy. W samym Gogolinie wydobywano wapienie retu i przede wszystkim najniższej części dolnego wapienia muszlowego, która nosi nazwę tzw. warstw gogolińskich. W XIX wieku z warstw gogolińskich w Gogolinie opisano szereg całych szkieletów liliowców i gadów morskich, głównie z grupy notozaurów, w tym kilka nowych gatunków. W środkowej i północnej części gminy (Górażdże, Kamień Śląski, Kamionek) także występują wapienie dolnego i częściowo środkowego wapienia muszlowego wchodzącego w skład utworów węglanowych obszaru Śląsko – Krakowskiego.

W rejonie Choruli trias wynurza się spod grubej pokrywy deluwialnej. W okolicach Górażdży i Choruli charakteryzuje się miąższością 100 – 150 m. Warstwy karchowickie widoczne w okolicach Kamienia Śląskiego wykształcone są jako gruboławicowe wapienie o zabarwieniu żółtawo – pomarańczowym i jasnoszarym, występują również terebratulowe, reprezentowane przez szare, twarde cienkopłytkowe wapienie margliste. Wapienie warstw górażdżańskich wykształcone są jako gruboławicowe zwięzłe wapienie szare o miąższości 20 – 25 m. Na południe od Gogolina występują utwory triasu dolnego (retu), należą tu margle, dolomity, wapienie z ewaporatami.

Na obszarze gminy utwory triasowe są przykryte utworami czwartorzędu, zlodowacenia środkowopolskiego, o różnej miąższości. W części północnej i północno-wschodniej utwory czwartorzędu nie występują lub posiadają miąższość w przedziale od 2 – 3 m. W południowej części gminy miąższość pokrywy czwartorzędowej wynosi około 10 – 15 m (okolice Obrowca). Wśród utworów czwartorzędu występują: piaski, żwiry, kemy pochodzenia lodowcowego i wodnolodowcowego. Cała zachodnia część gminy (Dolina Odry) zbudowana jest z osadów rzecznych holocenu.

Demografia

[edytuj | edytuj kod]

Analizując okres 1995–2003 zaobserwowano istotny spadek liczby mieszkańców zameldowanych na pobyt stały. Zgodnie z istniejącymi danymi w latach 1995–1996 występowała pewna równowaga w liczbie osób zameldowanych na terenie gminy.

Według stanu na dzień 31.12.2003 r. liczba ludności gminy Gogolin wynosi 12 743 osoby. Na liczbę tę składa się 6227 mężczyzn oraz 6516 kobiet. W podziale na miasto i wieś sytuacja ta przedstawia się następująco:

  • miasto 6519 mieszkańców
    • mężczyźni 3195
    • kobiety 3324
  • wioski 6224 mieszkańców
    • mężczyźni 3032
    • kobiety 3192

Gęstość zaludnienia wynosi 127 osób na km². W mieście Gogolinie zamieszkuje 6519 osób, co stanowi 51,16% ogółu mieszkańców gminy.

Najliczniejszym sołectwem jest Kamień Śląski – 1424 mieszkańców, następnie:

Dane z 30 czerwca 2004[4]:

Opis Ogółem Kobiety Mężczyźni
Jednostka osób % osób % osób %
Populacja 11 975 100 6178 51,6 5797 48,4
Gęstość zaludnienia
[mieszk./km²]
119,1 61,5 57,7
  • Piramida wieku mieszkańców gminy Gogolin w 2014 roku[1].


Sołectwa

[edytuj | edytuj kod]

Chorula, Dąbrówka, Górażdże, Kamień Śląski, Kamionek, Malnia, Obrowiec, Odrowąż, Zakrzów.

Sąsiednie gminy

[edytuj | edytuj kod]

Izbicko, Krapkowice, Strzelce Opolskie, Strzeleczki, Tarnów Opolski, Zdzieszowice

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b Gmina Gogolin w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-15], liczba ludności na podstawie danych GUS.
  2. Gmina Gogolin w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2020-04-03], liczba ludności na podstawie danych GUS.
  3. Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
  4. Baza Demograficzna – Tablice predefiniowane – Wyniki badań bieżących; Stan i struktura ludności; Ludność według płci i miast. GUS. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).